Nghịch lý tiền lương ở Bra-xin

QĐND - Trong khi ở châu Âu và Mỹ, lương công chức đang bị cắt giảm mạnh thì ở Bra-xin, mức lương trả cho một số công chức lại ở mức “khủng”. Theo tờ Thời báo Niu Y-oóc, trung bình một thư ký tại tòa án thủ đô Bra-xi-li-a có mức lương khoảng 226.000USD/năm, cao hơn cả Chánh án Tòa án tối cao của quốc gia, còn một trong những kỹ sư ngành đường bộ tại Xao Pao-lô được trả 263.000USD/năm, nhiều hơn cả mức lương tổng thống. Nghịch lý tiền lương đã gây bức xúc trong người dân Bra-xin và ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển kinh tế tại quốc gia này.

Những người biểu tình trước tòa nhà Quốc hội tại thủ đô Bra-xi-li-a ngày 7-9. Ảnh: AFP.

Ngày 26-9, một tòa án ở Bra-xin đã buộc Thượng viện phải ngừng trả lương cho tất cả các quan chức hưởng mức hơn 12.500USD/tháng và phải trả lại gần 90 triệu USD tiền lương trả vượt mức cho phép. Theo trang rappler.com, tòa án ở thủ đô Bra-xi-li-a đã thực hiện một cuộc kiểm toán và phát hiện 464 quan chức làm việc cho Thượng viện Bra-xin hưởng “siêu thu nhập”, vượt xa mức tối đa 12.500USD/tháng. “Chúng ta không thể dung thứ cho việc trả lương bất bình đẳng một cách vô lý như thế này, khi mà có những kẻ hưởng lương như hoàng tử, còn những người khác chỉ nhận mức tối thiểu 300USD/tháng” - thẩm phán Au-gớt-tô Na-đết (Augusto Nardes) khẳng định. Tòa án Bra-xi-li-a ra lệnh cho Thượng viện phải thực thi quyết định này trong vòng 30 ngày. Chủ tịch Thượng viện Bra-xin Rê-nan Can-hơ-rô (Renan Calheiros) cam kết sẽ lập tức thu hồi lại số tiền lương chi trả vượt mức cho phép. Trước đó, hồi tháng 8, cũng chính tòa án này ra lệnh cho Hạ viện Bra-xin phải ngừng trả lương cho 1000 quan chức được hưởng mức thu nhập vượt trên hạn mức cho phép. Tuy nhiên, những người này không phải trả lại số tiền đã nhận.

Theo trang averagesalarysurvey.com, hiện Bra-xin là nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới tính về GDP (tổng sản phẩm quốc nội). Thu nhập trung bình của người dân tại Bra-xin vào khoảng 58.580BRL (khoảng 29.000USD) một năm, theo những khảo sát về lương năm 2012-2013. Tuy nhiên, sự bùng nổ kinh tế cùng nạn tham nhũng tại Bra-xin đã sinh ra những khoản lương “siêu khủng”. Ước tính, có 168 viên chức tòa án ở Xao Pao-lô nhận được mức lương hằng tháng ít nhất là 12.000USD, thậm chí có khi lên tới 25.000USD.

Từ lâu, khu vực công tại Bra-xin đã trở thành nơi được hưởng đặc quyền về tiền lương. Các tổ chức công đoàn có quyền lực sử dụng nhiều cách hợp pháp hóa số lương khủng của công chức. Ví dụ như tạo ra những công việc mới với mức lương hậu hĩnh và khoản lợi ích khổng lồ có thể được chính những người trong nội bộ tổ chức khai thác. Thêm vào đó, nhiều nhà lập pháp ở Bra-xin có đặc quyền hưởng mức thưởng hằng năm khoảng hơn 26.000USD để mua sắm trang phục. Số khác lại tránh không vi phạm giới hạn lương của hiến pháp bằng cách nhận thêm tiền khi đứng tên trong ban quản trị của các doanh nghiệp nhà nước.

Những tiết lộ gần đây về việc một kiểm toán viên nhà nước ở bang Minas Gerais kiếm 81.000USD/tháng và một thủ thư có mức lương 24.000USD/tháng đã khiến làn sóng phản đối lan rộng trong công chúng. "Sự biến dạng hệ thống lương trong khu vực hành chính công của Bra-xin là điều đáng hổ thẹn", Gin Ca-xtên-lô Bran-cô (Gil Castello Branco), Giám đốc Contas Abertas, một nhóm chuyên giám sát ngân sách chính phủ cho biết. Theo giới quan sát, tính riêng trong Thượng viện và Hạ viện Bra-xin đã có hơn 1.500 nhân viên có mức lương cao hơn mức giới hạn trong hiến pháp.

Mức lương phân bổ không đồng đều đã trở thành vấn nạn ở Bra-xin nơi hàng nghìn giáo viên, cảnh sát chỉ nhận được khoản lương 1000USD/tháng hoặc thậm chí ít hơn. Điều này làm tăng mối lo ngại về hệ thống an ninh yếu kém và sự giảm sút chất lượng giáo dục tại đây. Năm 2010, chính phủ Bra-xin chỉ dành 5% GDP cho giáo dục, thấp hơn mức bình quân trên thế giới là 7%. Nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới đã gặp không ít khó khăn với sự thiếu hụt về lao động có chuyên môn và tay nghề. Được biết chỉ có khoảng 7% người lao động Bra-xin có bằng đại học, kém xa so với các nền kinh tế mạnh khác. Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2012, quốc gia Nam Mỹ này chỉ ở vị trí 126 trên tổng số 183 nước trong danh sách xếp hạng về môi trường đầu tư, trong khi mức trung bình của Mỹ La-tinh là 95.

Ngoài ra, tình trạng bất ổn trong xã hội Bra-xin cũng bắt đầu lộ rõ khi lạm phát tăng cao lên tới 6,5%, giá trị đồng tiền giảm xuống thấp nhất trong vòng 4 năm qua, đằng sau đó là nạn tham nhũng hàng tỷ USD vào các sự kiện thể thao lớn trong khi các nhu cầu thiết yếu và chính đáng của người dân lại không được thỏa mãn. Chính điều này đã dẫn tới làn sóng biểu tình tự phát quy mô lớn chưa từng thấy trong tháng 6 và tháng 9 vừa qua. Theo hãng tin BBC, hôm 7-9, khoảng 200 người biểu tình đã tụ tập ở thành phố Ri-ô đờ Gia-nê-rô - nơi diễn ra buổi diễu hành quân sự kỷ niệm ngày Quốc khánh - để hô vang khẩu hiệu chỉ trích chính phủ, đòi cải thiện dịch vụ công nghèo nàn, yêu cầu tài trợ nhiều hơn cho giáo dục và y tế, ngăn chặn tình trạng nạn tham nhũng đang ăn sâu vào bộ máy cầm quyền. Trong khi đó, đông đảo người biểu tình khác cũng tụ tập tại thủ đô Bra-xi-li-a - nơi Tổng thống Đin-ma Rút-xép (Dilma Rousseff) có bài phát biểu kỷ niệm ngày Quốc khánh. Theo Roi-tơ, đây chính là dấu hiệu cho thấy đã đến lúc Chính phủ của bà Rút-xép phải có những hành động thiết thực cải thiện hệ thống chính trị theo hướng minh bạch hơn, có "sức đề kháng" mạnh hơn trước những thách thức của đất nước, trong đó có khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng và nạn tham nhũng.