Cảnh giết mổ gia súc không đảm bảo vệ sinh thường thấy ở Bái Đô

Ở thôn Bái Đô xã Tri Thủy và Sào Hạ, xã Quang Lãng, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây mỗi ngày có hàng trăm con trâu, bò, lợn bị giết thịt.Việc giết mổ thủ công, không qua xử lý cùng hàng chục tấn xương lưu cữu dưới ao, mương, khiến môi trường nước, không khí trong vùng bị ô nhiễm nghiêm trọng, đe dọa sức khỏe người dân.

Sống trong ô nhiễm

Một ngày đầu tháng 4-2007, trong cái nắng gắt, khi nhiệt độ ngoài trời lên đến 35 độ, chúng tôi đến Tri Thủy và Quang Lãng. Mới đến đầu làng, một mùi gây gây, lờm lợm đã xộc lên thật khó chịu. Tất cả cống rãnh đều lộ thiên, nước đen kịt, đặc quánh. Nhiều chỗ nội tạng gia súc chưa kịp phân tách, đánh đống, ruồi nhặng bu đen. Con mương tưới tiêu chung của xã nước cũng sền sệt, đen sì, thỉnh thoảng lại trồi lên một bao xương. Bà Đông, một chủ gom xương ở thôn Bái Đô cho biết: xương bò được bán cho các cơ sở chế biến thức ăn gia súc hoặc các làng nghề đều phải bóc sạch thịt. Do lượng xương, bóc không xuể nên đành cho vào bao quẳng xuống ao, đợi khoảng một tháng khi thịt đã rữa hết thì vớt lên, phơi khô, rồi đem bán.

Trước đây, nhất là mỗi đợt cúm gia cầm, thịt gia súc tiêu thụ mạnh, lượng xương chất đống trong khu dân cư nhưng do yêu cầu của xã nên các hộ di chuyển ra khu vực gốc gạo gần cánh đồng.Tuy nhiên, khu vực này cũng chẳng cách nhà dân bao xa. Đáng ngại nhất là trong thôn có một số hộ làm nghề thu mua da. Theo một số hộ kinh doanh ở đây, trung bình mỗi ki-lô-gam da cần đến 10 kg muối. Mỗi ngày có hàng chục tấn da trâu bò được ướp. Nước thải từ việc ướp da vẫn vô tư thải ra hệ thống cống của làng mà không hề qua một khâu xử lý nào. Tất cả nước thải này đều khiến nước cống trong làng, hệ thống mương máng tưới tiêu của xã có màu đen kịt, động, thực vật cũng không sống nổi, trừ bèo tây. Thế nhưng, ngay cả lợn cũng không ăn được bèo tây vì có mùi thối.

Cô giáo Nguyễn Thị Thanh, phụ trách trường tiểu học và mầm non thôn Bái Đô, xã Tri Thủy cho biết: "Trường là nơi đào tạo và dạy dỗ gần 200 em học sinh của thôn nhưng hàng ngày cũng phải sống chung với sự ô nhiễm về không khí, tiếng ồn do nghề giết mổ gia súc gây nên. Kinh khủng nhất là những ngày mưa to, hệ thống cống trong thôn không thoát kịp, tràn lên sân trường, vào lớp học. Đến khi nước rút đi để lại một màng bám đen kịt và tiếp đến là những ngày hành hạ của muỗi, ruồi, nhặng đeo bám như ong, át cả tiếng giảng bài của cô giáo". Cô Thanh đưa chúng tôi đi xem con mương ngay cạnh trường và một rãnh nước sát móng tường trường học, nước lúc nào cũng đen ngòm, lững lờ trôi và bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Nguồn nước và không khí ở đây đang bị ô nhiễm nghiêm trọng là chuyện ai cũng thấy rõ. Tuy nhiên, từ mấy chục năm nay chưa có một đoàn khảo sát nào của huyện cũng như của tỉnh và Trung ương đánh giá mức độ ô nhiễm của làng, từ đó cảnh báo bà con và đưa ra cách xử lý để giảm ô nhiễm.

Vẫn còn thờ ơ

Chỗ nào có xương bò, có lò mổ, chỗ đấy là điểm tập kết của ruồi, muỗi, nguy cơ tiềm ẩn của bệnh tật. Cùng với hoạt động giết mổ qua mấy chục năm, những thứ nước này lại ngấm sâu vào lòng đất khiến nguồn nước mặt và nước ngầm ở hai thôn của xã Tri Thủy và Quang Lãng bị ô nhiễm nghiêm trọng. Nguồn nước bị ô nhiễm nặng nhưng nhiều gia đình cũng không sử dụng các thiết bị lọc nước. Nước cùng chất thải được xả vô tội vạ ra ao, mương của làng huỷ diệt dần các sinh vật. Rau muống trước đây được bà con thả dọc các con mương, trong ao làng cũng úa lá rồi lụi dần. Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng trầm trọng tới sức khoẻ người dân.Tỉ lệ người chết do các bệnh ung thư, đường hô hấp tăng lên từng năm. Đầu năm 2006, dịch quai bị, sốt rét cũng phát sinh từ địa phương này.

Người coi việc giết thịt bò là nghề của mình thì đành chịu, người không làm nghề ở mãi cũng đành quen. Cuộc sống có bát ăn bát để lại giải quyết được một số lượng lớn lao động trong xã, có lẽ do nghĩ rằng cái lợi vẫn nhiều hơn cái hại nên nhiều người vẫn chấp nhận sống chung với ô nhiễm đã nhiều năm nay. Nhưng sức khỏe của con người là điều không thể xem thường và không thể mua được. Đã đến lúc, các cấp chính quyền và người dân địa phương cần phối hợp hành động để giảm ô nhiễm môi trường.

Bài, ảnh: KIM DUNG