Đây là cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa hai bên sau hơn 2 tháng xảy ra vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ, tiêu diệt thủ lĩnh al Qaeda Ayman al-Zawahiri. 

Theo CNN, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã cử Phó giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) David Cohen và ông Tom West, đại diện đặc biệt về Afghanistan của Bộ Ngoại giao Mỹ tới Doha để tham gia hội đàm. Trong khi đó, phái đoàn Taliban do người đứng đầu Cơ quan tình báo Abdul Haq Wasiq dẫn đầu tham gia đàm phán. “Sự tham gia của ông Cohen và ông Wasiq tại cuộc gặp cho thấy tầm quan trọng của cuộc chiến chống khủng bố”, CNN nhấn mạnh.

leftcenterrightdel
Quang cảnh cuộc gặp giữa phái đoàn Mỹ và Taliban ngày 8-10. Ảnh: mehrnews.com 

Taliban lên nắm quyền ở Afghanistan hồi tháng 8-2021, dẫn tới sự sụp đổ của chính quyền do Mỹ hậu thuẫn và đẩy nhanh quá trình rút quân của Washington khỏi quốc gia Nam Á này. Sau khi thủ lĩnh Al Qaeda Ayman al-Zawahiri bị tiêu diệt trong một cuộc tấn công hôm 31-7 vừa qua, Mỹ cáo buộc Taliban “vi phạm rõ ràng và trắng trợn thỏa thuận Doha” từ thời chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump, trong đó quy định Taliban sẽ không nuôi dưỡng khủng bố nếu lực lượng Mỹ rút khỏi Afghanistan. Các quan chức Mỹ cho rằng, thủ lĩnh Taliban biết về nơi ở của Zawahiri, trong khi Taliban tức giận lên án chiến dịch tiêu diệt của Mỹ. Kể từ đó, hai bên đã không có các cuộc gặp mặt trực tiếp.

Mặc dù vậy, Mỹ vẫn tiếp tục thương lượng với Taliban về trao đổi tù nhân. Theo hãng tin AFP, ngày 19-9, đại diện Mỹ và lực lượng Taliban tại Afghanistan đã hoàn tất một cuộc trao đổi tù nhân, trong đó phía Taliban trao trả Mỹ cựu lính hải quân Mark Frerichs bị bắt cóc hơn 2 năm trước, để đổi lấy Bashar Noorzai, một chỉ huy chiến trường khét tiếng của Taliban mà Washington giam giữ từ 17 năm trước.

Giới quan sát cho rằng, cuộc gặp giữa quan chức tình báo của Mỹ và Taliban ngày 8-10 cho thấy hai bên muốn nhấn mạnh vào các nỗ lực chống khủng bố. CNN nhấn mạnh, tình hình an ninh tại Afghanistan chưa hề được cải thiện kể từ khi Taliban trở lại cầm quyền tại quốc gia Nam Á này. Chỉ vài tháng sau khi Taliban kiểm soát thủ đô Kabul, Tổ chức Nhà nước Hồi giáo Khorasan (ISIS-K), chi nhánh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tại Afghanistan bắt đầu mở rộng hoạt động ra toàn bộ lãnh thổ nước này. Nhóm khủng bố đã tăng cường nhịp độ các cuộc tấn công, thực hiện những vụ đánh bom liều chết, phục kích và ám sát, đặc biệt thường nhắm mục tiêu vào người dân tộc thiểu số Hazara ở Afghanistan. Tuần trước, ít nhất 25 người thiệt mạng trong vụ tấn công liều chết tại một trung tâm giáo dục nằm trong khu dân cư chủ yếu là người Hazara ở thủ đô Kabul. Tuy nhiên, không có ai đứng ra nhận trách nhiệm. Bà Beth Sanner, cựu quan chức tình báo Mỹ cho biết: “Taliban đang đấu tranh để ngăn chặn các cuộc tấn công của ISIS-K, đặc biệt là ở Kabul”.

Theo bà Sanner, trong cuộc hội đàm trực tiếp ngày 8-10, Phó giám đốc CIA Cohen đã đưa ra thông điệp cứng rắn với Taliban rằng, Washington sẽ tiếp tục tổ chức các vụ không kích giống như vụ tiêu diệt Zawahiri nếu họ tìm ra bằng chứng cho thấy các thành viên al-Qaeda tại Afghanistan đang hỗ trợ các chiến dịch đe dọa Mỹ và đồng minh. Ông Cohen cũng nhấn mạnh, ISIS-K hiện đang là mối đe dọa với nội bộ Afghanistan, với Taliban và sự ổn định của các phe phái Hồi giáo. Phía Mỹ cũng cảnh báo ISIS-K có thể sẽ chuyển hướng sang thực hiện các chiến dịch bên ngoài Afghanistan nếu Taliban không thể ngăn chặn chúng.

Cũng theo CNN, vào tháng 9, chính quyền Tổng thống Joe Biden thông báo thành lập “Quỹ Afghanistan” trị giá 3,5 tỷ USD, bằng khoản tiền bị đóng băng của nước này để thúc đẩy ổn định kinh tế. Tuy nhiên, quỹ này sẽ được quản lý bởi một cơ quan bên ngoài, độc lập với Taliban và Ngân hàng trung ương Afghanistan.

BÌNH NGUYÊN