Quân đội Syria trong cuộc giao tranh với quân nổi dậy. Ảnh minh họa. (Nguồn: AFP/TTXVN)

QĐND - Tại buổi họp báo sau cuộc họp khẩn hôm qua về Xy-ri, Nhà Trắng lần đầu tiên công bố kết luận chính thức khẳng định các lực lượng chính quyền Xy-ri đã sử dụng vũ khí hóa học ở quy mô nhỏ, nhằm vào lực lượng nổi dậy, làm khoảng 100 đến 150 tay súng đối lập thiệt mạng. Tuyên bố này đồng nghĩa với việc Mỹ cáo buộc Xy-ri đã vượt qua “lằn ranh đỏ” mà Tổng thống Ô-ba-ma đã vạch ra để Oa-sinh-tơn có các hành động quân sự đối với Xy-ri.

Tuy đưa ra kết luận trên, Mỹ vẫn không chỉ ra được bằng chứng nào thuyết phục để chứng minh quân đội chính quyền Xy-ri đã sử dụng vũ khí hóa học. Và ngay cả trong trường hợp Mỹ có đưa được các bằng chứng thì cũng không có gì  bảo đảmđó là một trăm phần trăm sự thật bởi như các chuyên gia từng nhận định, người ta hoàn toàn có khả năng “tạo ra sự thật" nếu muốn. Người ta vẫn chưa quên việc các cơ quan tình báo Mỹ từng ngụy tạo ra những “bằng chứng” về vũ khí hủy diệt hàng loạt ở I-rắc để phát động một cuộc chiến gây nhiều tranh cãi can thiệp vào đất nước này.

Trước đây, từng có lần một thành viên của Ủy ban Điều tra độc lập của LHQ, bà Các-la Đen Pôn-tê (Carla Del Ponte) tuyên bố, các điều tra cho thấy chưa thể kết luận chính quyền Xy-ri đã sử dụng vũ khí hóa học, mà ngược lại cho thấy phe đối lập mới chính là “thủ phạm”. Nhưng sau đó, ủy ban này đã phải đính chính tuyên bố của bà Đen Pôn-tê và cho rằng chưa thể đưa ra kết luận như vậy. Ngay cả báo cáo mới nhất đưa ra hồi đầu tháng 6 này, Ủy ban Điều tra của LHQ vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn phe nào đã sử dụng vũ khí hóa học, mặc dù có dấu hiệu của hành động này.

Bởi thế, tuyên bố bất chấp báo cáo LHQ của Nhà Trắng khiến dư luận càng lo ngại khả năng đây là động thái nhằm dọn đường cho các hành động can dự sâu hơn của Mỹ vào cuộc xung đột ở Xy-ri. Chưa kể Pháp và Anh cũng cung cấp thêm cho Mỹ những bằng chứng được cho là rõ ràng hơn để cáo buộc chính quyền ông An Át-xát đã sử dụng vũ khí hóa học.

Ngay từ khi Tổng thống Ô-ba-ma tuyên bố về cái gọi là “lằn ranh đỏ” cho Xy-ri, người ta đã cảm thấy sự mong manh. Không phải bởi nguy cơ chính quyền Xy-ri phạm vào "lằn ranh" đó mà bởi nó có thể bị phá vỡ bất cứ lúc nào nếu một ai đó muốn tạo ra “lằn ranh đỏ” với toan tính riêng. Mỹ không thể vô cớ can thiệp vào cuộc xung đột ở Xy-ri mà không có lý do chính đáng. Bởi thế, không có gì ngạc nhiên khi giờ đây "lằn ranh" ấy được cho là đã bị xâm phạm.

Nhưng những bước đi tiếp theo của Oa-sinh-tơn vẫn tỏ ra rất thận trọng. Oa-sinh-tơn mới chỉ dừng lại ở quyết định sẽ cung cấp vũ khí cho phe đối lập ở Xy-ri, còn khả năng đổ quân hay thiết lập vùng cấm bay ở Xy-ri vẫn bỏ ngỏ. Tại cuộc họp báo, Phó cố vấn an ninh quốc gia Ben Rốt (Ben Rhodes) khẳng định, Mỹ đã quyết định hành động mạnh tay hơn với ông An Át-xát bằng cách cung cấp thêm sự hỗ trợ cho phe nổi dậy, bao gồm cả sự giúp đỡ về mặt quân sự. Không phải ngẫu nhiên khi vào cùng thời điểm này, lại xuất hiện tin ông B.Ô-ba-ma lần đầu tiên cho phép Mỹ chuyển một số vũ khí cho lực lượng nổi dậy ở Xy-ri.

Liệu hành động này có giúp Oa-sinh-tơn đạt được mục tiêu hỗ trợ phe đối lập lật ngược được thế cờ, đánh bại quân chính phủ hay không? Trong bối cảnh quân chính phủ Xy-ri đang chiếm ưu thế trên chiến trường, hành động cung cấp vũ khí có thể sẽ giúp tăng thêm sức mạnh cho phe nổi dậy chứ chưa chắc sẽ giúp họ chiến thắng, bởi quân đội của ông An Át-xát, với sự trợ giúp của các tay súng Héc-bô-la, không phải dễ đối phó. Cuộc chiến ở Xy-ri vì thế sẽ càng trở nên đẫm máu và khốc liệt hơn với sự tham gia của các loại vũ khí sát thương hiện đại.

Nếu viễn cảnh đó thành sự thực, không loại trừ khả năng Mỹ và các đồng minh phương Tây sẽ có các bước chuyển chính sách mạnh mẽ hơn nữa trong vấn đề Xy-ri, nhằm đạt bằng được mục tiêu lật đổ chế độ của Tổng thống An Át-xát. Một kịch bản I-rắc hay Li-bi hoàn toàn có thể lặp lại nếu mọi giải pháp nhẹ ký hơn không giải quyết được vấn đề ở Xy-ri.

Không phải ngẫu nhiên, cùng với kết luận Xy-ri sử dụng vũ khí hóa học, Oa-sinh-tơn cũng gửi các thông tin liên quan đến Nga, một đồng minh của chính quyền Tổng thống An Át-xát trong một động thái nhằm thăm dò thái độ và phản ứng của nước này. Từ trước đến nay, Nga luôn kịch liệt phản đối các hành động can thiệp quân sự từ bên ngoài vào Xy-ri. Lần này cũng không ngoại lệ. Đáp lại động thái của Oa-sinh-tơn, Ngoại trưởng Nga Xéc-gây La-vrốp (Sergey Lavrov) tuyên bố, các tin tức về việc sử dụng vũ khí hóa học ở Xy-ri không thể được xem là cớ để can thiệp quân sự từ bên ngoài. Ông kêu gọi phải tiến hành điều tra kỹ hơn, kể cả đối với những cáo buộc nói rằng các tay súng đối lập đã sử dụng thứ vũ khí giết người hàng loạt này. 

Nhưng không phải vì thế mà Oa-sinh-tơn sẽ để phụ thuộc quá nhiều vào thái độ của Nga. Mỹ chỉ đang tìm kiếm thêm sự ủng hộ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hành động tiếp theo có thể gây tranh cãi của mình ở Xy-ri. Trong hai cuộc chiến ở I-rắc và Cô-xô-vô trước đây, Mỹ cùng các đồng minh đã phớt lờ vai trò của LHQ để đơn phương hành động. Phó cố vấn an ninh quốc gia Ben Rốt nêu rõ: “Khi cần thiết, Mỹ sẽ đưa ra quyết định riêng của mình để chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm qua ở Xy-ri”.

Các hậu quả của một cuộc chiến can thiệp quân sự từ bên ngoài vào Xy-ri đã được cảnh báo từ lâu không chỉ với các bên của cuộc chiến mà với toàn khu vực. Vì thế, có lẽ Oa-sinh-tơn và đồng minh cũng cần vạch ra một “lằn ranh đỏ” cho chính mình để không lặp lại những sai lầm trong quá khứ.

MỸ HẠNH