Hai chiếc máy bay, bị các chiến binh Hồi giáo cực đoan cướp và thề “sẽ giết chết tất cả người Mỹ”, đã lao vào cả hai tòa tháp tại Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) ở New York. Một chiếc máy bay khác đã đâm vào Lầu Năm Góc ở Washington, D.C. Chiếc máy bay thứ tư, được cho là đang hướng đến Nhà Trắng hoặc Điện Capitol, đã được những hành khách dũng cảm chống chọi với khủng bố để chuyển hướng và rơi xuống một cánh đồng ở Pennsylvania. Sau khi có thông tin về chiếc máy bay đầu tiên đâm vào Tòa tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới, hàng triệu người đã theo dõi trực tiếp cảnh chiếc máy bay thứ hai đâm vào Tòa tháp Nam.

 Chuyến bay 175 đâm vào Tháp Nam của Trung tâm Thương mại Thế giới. Ảnh: Getty Images

Đó là một sự kiện kinh hoàng, chấn động và khiến cả nước Mỹ chìm trong tang thương. Vụ tấn công 11-9 là vụ tấn công đẫm máu nhất trên đất Mỹ kể từ vụ tấn công bất ngờ vào Trân Châu Cảng trước đó 60 năm. Các vụ tấn công ở New York xảy ra tại thành phố đông đúc và sầm uất bậc nhất cả nước và tính chất đan xen của các vụ tấn công đồng nghĩa với việc các bản tin đã ghi lại gần như toàn bộ diễn biến, đảm bảo hàng triệu người Mỹ được chứng kiến sự kiện chính xác như chúng đã diễn ra.

Diễn biến sự việc

5 giờ 45 phút - Mohamed Atta và Abdul Aziz al-Omari, hai trong số những kẻ không tặc đã đi qua cổng an ninh tại Sân bay Quốc tế Portland ở Maine. Chúng lên chuyến bay nội địa đến Sân bay Quốc tế Boston Logan, sau đó lên máy bay trên chuyến bay 11 của hãng hàng không American Airlines.

7 giờ 59 phút - Chuyến bay 11 cất cánh từ Boston, hướng đến Los Angeles, California. Trên máy bay có 76 hành khách, 11 thành viên phi hành đoàn và 5 tên không tặc.

8 giờ 15 phút - Chuyến bay 175 của United Airlines cất cánh từ Boston, cũng hướng đến Los Angeles. Trên máy bay có 51 hành khách, 9 thành viên phi hành đoàn và 5 tên không tặc.

8 giờ 19 phút - Một tiếp viên hàng không trên chuyến bay 11 cảnh báo nhân viên mặt đất rằng một vụ cướp đang diễn ra và không thể liên lạc được với buồng lái.

8 giờ 20 phút - Chuyến bay 77 của American Airlines cất cánh từ Dulles, ngoại ô Washington, D.C, hướng đến Los Angeles. Trên máy bay có 53 hành khách, 6 thành viên phi hành đoàn và 5 tên không tặc.

8 giờ 24 phút - Mohamed Atta, một tên không tặc trên chuyến bay 11, đã vô tình báo động cho các nhân viên kiểm soát không lưu ở Boston về vụ tấn công khi tên này  định nhấn nút để nói chuyện với hành khách trên chuyến bay.

8 giờ 37 phút - Sau khi nghe thông báo từ Atta trên chuyến bay 11, bộ phận kiểm soát không lưu Boston đã cảnh báo cho Lực lượng Phòng không Đông Bắc của Không quân Mỹ, sau đó huy động Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân để theo dõi máy bay.

8 giờ 42 phút- Chuyến bay 93 của United Airlines cất cánh từ Newark, New Jersey, dự kiến đến San Francisco, California. Trên máy bay có 33 hành khách, 7 thành viên phi hành đoàn và 4 tên không tặc.

8 giờ 46 phút - Chuyến bay 11 đâm vào Tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới. Tất cả hành khách trên máy bay đều tử nạn ngay lập tức, và các nhân viên của Trung tâm Thương mại Thế giới bị mắc kẹt phía trên tầng 91.

9 giờ 3 phút - Chuyến bay 175 đâm vào Tháp Nam của Trung tâm Thương mại Thế giới. Tất cả hành khách trên máy bay đều tử nạn ngay tại chỗ, cùng với một số lượng chưa xác định người trong tòa tháp.

9 giờ 5 phút - Tổng thống Mỹ George W. Bush, khi đó đang trong một lớp học ở trường Tiểu học Emma E. Booker ở Sarasota, Florida, được thông báo về vụ tấn công. Chánh văn phòng Nhà Trắng Andrew Card, thì thầm tin tức rùng rợn vào tai Tổng thống. Ông Bush sau đó đã viết về phản ứng của mình: “Tôi đã quyết định không nhảy dựng lên và rời khỏi lớp học ngay lập tức. Tôi không muốn làm bọn trẻ hoảng sợ. Tôi muốn thể hiện sự bình tĩnh… Tôi đã trải qua đủ nhiều khủng hoảng để hiểu rằng điều đầu tiên một nhà lãnh đạo phải làm là thể hiện sự bình tĩnh”.

9 giờ 28 phút - Những kẻ không tặc tấn công chuyến bay 93.

9 giờ 37 phút - Chuyến bay 77 đâm vào Lầu Năm Góc. Tất cả hành khách trên máy bay đều tử nạn ngay lập tức, cùng với 125 nhân viên dân sự và quân sự trong tòa nhà.

Lầu Năm Góc bị tấn công bởi chuyến bay 77 của American Airlines. Ảnh: Getty Images 

9 giờ 45 phút - Mỹ phát động Chiến dịch mang tên “Ruy băng Vàng” - đóng cửa toàn bộ không phận; lệnh cho tất cả máy bay dân sự phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay gần nhất.

9 giờ 55 phút - Chuyên cơ Không lực 1 chở Tổng thống George W. Bush cất cánh từ Florida.

9 giờ 59 phút - Tháp Nam của Trung tâm Thương mại Thế giới sụp đổ.

10 giờ 2 phút - Chuyến bay 93 đâm xuống một cánh đồng ở Shanksville, Pennsylvania. Mặc dù mục tiêu cuối cùng của nó vẫn chưa được xác định, nhưng theo phán đoán của giới phân tích, nhiều khả năng nó đang hướng đến Nhà Trắng hoặc Điện Capitol Mỹ.

10 giờ 18 phút - Tổng thống Bush ra lệnh bắn hạ bất kỳ máy bay nào chưa hạ cánh. Vào thời điểm đó, cả 4 máy bay bị cướp đều đã rơi, nhưng đội ngũ của Tổng thống vẫn nghĩ rằng chuyến bay 93 vẫn còn trên không.

10 giờ 28 phút - Tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới sụp đổ.

10 giờ 53 phút - Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld ra lệnh cho quân đội Mỹ chuyển sang trạng thái báo động cao hơn, lên mức DEFCON 3.

11 giờ 45 phút - Không lực 1 hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Barksdale gần Shreveport, Louisiana.

13 giờ 30 phút - Không lực 1 rời Barksdale.

15 giờ - Không lực 1 hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Offutt ở Nebraska, và Tổng thống Bush ngay lập tức được đưa đến một boongke an toàn có khả năng chống chịu được một cuộc tấn công hạt nhân.

17 giờ 30 phút - Tòa nhà số 7 của Trung tâm Thương mại Thế giới sụp đổ.

20 giờ 30 phút - Tổng thống Bush phát biểu trước toàn quốc về ngày tang thương.

Nguồn cơn dẫn đến sự việc

Mặc dù đối với nhiều người Mỹ, sự kiện 11-9 dường như chỉ là một hành động khủng bố ngẫu nhiên, nhưng gốc rễ của sự kiện này đã hình thành từ nhiều năm trước. Sự kết hợp của nhiều yếu tố tích tụ vào cuối thập niên 1990 đã dẫn đến thảm kịch này. Những yếu tố bao gồm các điều kiện khu vực ở Trung Đông đã thúc đẩy những kẻ gây án; những sai sót và thất bại trong công tác tình báo khiến an ninh Mỹ bị “vỗ mặt” và tổn thương sâu sắc.

Cần biết rằng, trước sự kiện 11-9-2001, Osama Bin Laden, một trong những người sáng lập tổ chức khủng bố al-Qaeda, gần như vô danh ở Mỹ. Các hồ sơ được giải mã cho thấy, trong quá trình tích lũy danh tiếng ở khu vực Trung Đông trong thập niên 1990, Bin Laden đã kêu gọi giết hại bừa bãi tất cả người Mỹ mà hắn cho là "những tên trộm tồi tệ nhất thế giới ngày nay". Và ngày 11-9-2001 đánh dấu thời điểm lịch sử hoàn hảo cho lời kêu gọi tập hợp của tên khủng bố này.

 Osama Bin Laden – kẻ gieo rắc kinh hoàng cho nước Mỹ bằng vụ khủng bố 11-9. Ảnh: Getty Images

Trong suốt thế kỷ 20, một làn sóng cách mạng thế tục, dân tộc chủ nghĩa đã lan rộng khắp Trung Đông, bén rễ ở Ai Cập, Libya, Iraq, Yemen và nhiều quốc gia khác, đẩy khu vực vào những bất ổn xã hội nghiêm trọng, đặc biệt là những thanh niên đang chật vật tìm kiếm việc làm đã dễ dàng trở thành những mục tiêu bị lôi kéo, phục vụ cho chủ nghĩa cực đoan. Khi ấy, thông điệp của Bin Laden là “nước Mỹ chính là "đầu rắn" và là gốc rễ của mọi vấn đề xã hội” đã gây được tiếng vang lớn với sự bất mãn của tầng lớp cực đoan.

Vụ nổ sau các hành động khủng bố nhằm vào 2 tòa tháp của Trung tâm Thương mại Thế giới. Ảnh: Getty Images 

Vào giữa thập niên 1990, Bin Laden liên tục chủ mưu thực hiện các vụ tấn công nhằm vào người Mỹ ở Trung Đông. Đây là một hình thức khủng bố mới mà các cơ quan tình báo Mỹ đã phải vật lộn để thích nghi. Phần lớn cộng đồng tình báo Mỹ thậm chí còn chưa hình dung ra loại hình cướp máy bay và khủng bố xảy ra vào ngày 11-9. Bên cạnh đó, phần lớn trọng tâm của cộng đồng tình báo Mỹ giai đoạn này là hoạt động thực thi pháp luật phản ứng thay vì chủ động chống khủng bố. Nhờ vậy, khi Bin Laden đã tích lũy được quyền lực đáng kể ở Trung Đông nhờ sự lãnh đạo đầy sức lôi cuốn của hắn, trong khi cộng đồng tình báo Mỹ đã không được chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc tấn công kiểu không tặc như ngày 11-9, và sự kiện bi thảm này đã diễn ra.

Hậu quả để lại

Phản ứng tức thời đối với sự kiện 11-9 là cuộc chiến chống khủng bố của Chính quyền Tổng thống George W. Bush, bắt đầu ở Afghanistan như một đòn trả đũa al-Qaeda vì đã thực hiện vụ tấn công. Mỹ đã nhanh chóng mở rộng chống khủng bố sang Iraq, và hậu quả của những cuộc chiến này vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến Trung Đông cho đến ngày nay.

Khói bốc lên từ hai tòa tháp của Trung tâm Thương mại Thế giới bị tấn công. Ảnh: Getty Images 

Sự kiện 11-9 cũng để lại những hậu quả lâu dài bên trong nước Mỹ. Hàng ngàn người đang phải vật lộn với bệnh ung thư và các vấn đề sức khỏe mãn tính dai dẳng liên quan đến độc tính từ khu vực từng là tòa tháp đôi bị sụp đổ. Vụ tấn công cũng đã thay đổi ngành hàng không Mỹ khi các hãng hàng không bắt đầu yêu cầu kiểm tra an ninh nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn các loại vũ khí mà những kẻ không tặc sử dụng lọt qua.

Cuối cùng, thảm kịch ngày 11-9-2001 sẽ không bao giờ bị lãng quên. Sự kiện này đã dẫn đến những thay đổi trong Chính phủ liên bang và mở ra thêm các quyền hành pháp. Một bộ nội các mới mang tên Bộ An ninh Nội địa được Mỹ thành lập, và cộng đồng tình báo được hợp nhất dưới quyền Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia để cải thiện sự phối hợp giữa các cơ quan và bộ ngành khác nhau. Các luật mới như Đạo luật Yêu nước Mỹ đã mở rộng an ninh và giám sát trong nước, ngăn chặn nguồn tài trợ khủng bố cũng như tăng cường hiệu quả trong cộng đồng tình báo Mỹ.

ĐỖ VIỆT DŨNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.