Khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng với sự nghiệp cách mạng Việt Nam

QĐND Online – Vai trò lãnh đạo xã hội, lãnh đạo đất nước của Đảng Cộng sản Việt Nam đã được thực tiễn chứng minh là một tất yếu lịch sử của sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Điều đó đã được quy định trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đây là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ quyết định đến thể chế chính trị; vị trí, vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam, mà còn là những định hướng, là con đường để xây dựng và phát triển đất nước… Hiến định về vai trò lãnh đạo của Đảng nhận được sự đồng tình cao trong buổi Tọa đàm tham gia ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do Báo Quân đội nhân dân tổ chức, chiều 7-3, tại Hà Nội (báo QĐND Online đã đưa tin).

Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân, Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên dẫn chương trình và tham gia tọa đàm.

Đảng lãnh đạo là sự lựa chọn khách quan của lịch sử

Báo cáo đề dẫn buổi tọa đàm, Đại tá Phạm Văn Huấn, Bí thư đảng ủy, Phó Tổng biên tập Báo QĐND khẳng định: Hiến pháp là văn kiện chính trị-pháp lý quan trọng; là đạo luật cơ bản của mỗi quốc gia. Vì vậy, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp là công việc hệ trọng, liên quan trực tiếp đến cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Báo QĐND đã chủ động, tích cực tổ chức và có nhiều hình thức phong phú để tập hợp ý kiến nhân dân… nhằm mục đích phát huy trí tuệ của các tầng lớp nhân dân, làm rõ những Điều, khoản được nêu trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đang được dư luận nhân dân đặc biệt quan tâm. Vì vậy, tham gia vào tọa đàm, trực tiếp dẫn chương trình, Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên nhấn mạnh: Trước nhiều luồng ý kiến, thậm chí cả những luận điệu sai trái, thể hiện sự chống phá Nhà nước của các thế lực thù địch, buổi tọa đàm với sự tham gia của những nhà khoa học sẽ làm rõ quan điểm của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta về Điều 4 để toàn dân hiểu vì sao phải có điều này. Buổi tọa đàm còn cung cấp cho độc giả những hiểu biết đúng đắn xung quanh vấn đề này để có cơ sở đóng góp ý kiến, tránh những ý kiến sai lệch do thiếu hiểu.

Dựa trên lý luận và thực tiễn, buổi tọa đàm tập trung phân tích, làm rõ ba nội dung cơ bản: Tính tất yếu của Điều 4; vai trò tiên phong, vai trò lãnh đạo đất nước và đòi hỏi của nhân dân với Đảng; Đảng làm thế nào để thực hiện tốt sứ mệnh của mình trước tình hình hiện nay.

Với quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam đảm nhiệm sứ mệnh lãnh đạo Nhà nước và xã hội là sự lựa chọn của lịch sử, của nhân dân Việt Nam, là sự lựa chọn khách quan, GS.TS Hoàng Chí Bảo, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh việc đưa Điều 4 vào Hiến pháp một cách trang trọng là một sự cần thiết và tất yếu.

Theo GS, sự ra đời của Đảng Cộng sản ở Việt Nam tuân theo những quy luật khách quan, đó chính là sự vận động, phát triển của phong trào công nhân kết hợp với Chủ nghĩa Mác-Lênin và phong trào yêu nước của dân tộc. Bởi vậy, từ khi Đảng xuất hiện theo quy luật vừa phổ biến vừa đặc thù đó, đã đưa cách mạng Việt Nam, dân tộc Việt Nam vào một bước ngoặt. Mở ra một chân trời triển vọng mới cho dân tộc ta phát triển.

Sự hiến định vai trò của Đảng không chỉ ở địa vị pháp lý mà còn là trách nhiệm pháp lý của Đảng đối với nhân dân với Nhà nước và xã hội. Những chế định đó bảo đảm cho Đảng tồn tại và hoạt động của Đảng là hợp hiến, hợp pháp. Đây thực sự là một bước tiến trong tư duy chính trị, pháp lý của Đảng ở thời kỳ đổi mới cũng đồng thời là một bước tiến trong xây dựng luật pháp, trong lập hiến của nhà nước pháp quyền, làm sáng tỏ mối quan hệ chi phối, chế ước lẫn nhau giữa chính trị và pháp luật; thể hiện lớn nhất ở vai trò, chức năng và nhiệm vụ, ở thẩm quyền và trách nhiệm giữa các chủ thể: Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Trung tướng Hồng Cư khẳng định tính tất yếu của Điều 4 trong Hiến pháp.

Cả một đời cầm súng chiến đấu, dưới sự lãnh đạo của Đảng để giành lại độc lập, tự do cho dân tộc, cho đất nước, Trung tướng Hồng Cư, nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị cho rằng: Điều 4 của Dự thảo Hiến pháp tiếp tục khẳng định vai trò lãnh đạo quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam với tư cách là Đảng cầm quyền, tức là Đảng đã lãnh đạo nhân dân giành được chính quyền, giành được độc lập, thống nhất của Tổ quốc và đang tiếp tục lãnh đạo xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới.

Đồng tình với quan điểm này, TS Cao Đức Thái, nguyên Viện trưởng Viện Nhân quyền, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh chỉ ra, Điều 4 là sự phản ánh thực tiễn lãnh đạo Nhà nước và xã hội của Đảng Cộng sản Việt Nam trên một nửa thế kỷ qua. Điều 4 trước hết là trọng trách của Đảng trong việc bảo vệ thành quả cách mạng của nhân dân ta; là tiền đề, điều kiện để Đảng làm tròn sứ mệnh lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Điều 4 khẳng định bản chất chế độ của chúng ta, nếu đưa ra khỏi Hiến pháp sẽ thay đổi hẳn chế độ chứ không đơn giản chỉ là một quy định trong Hiến pháp, TS Cao Đức Thái nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để thể hiện hợp lý hơn nữa về lý luận và thực tiễn lịch sử cũng như khẳng định vai trò Đảng là duy nhất lãnh đạo cách mạng Việt Nam, các đại biểu cũng đề xuất một số đề nghị, bổ sung: “Đảng cầm quyền, dân là chủ. Mọi quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân (Hồ Chí Minh)”; hay cụm từ: “lấy chủ nghĩa Mác – Lênin nên viết: “vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin”. Ngoài ra, có thể viết thêm một ý vào mệnh đề, “Đảng là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội nhằm đảm bảo và phát huy quyền làm chủ của nhân dân”.

Khát vọng lớn nhất của nhân dân là đất nước ổn định

“Mất ổn định chính trị thường diễn ra ở nền chính trị có một đảng hay đa đảng?”, PGS. TS Trung tướng Nguyễn Tiến Bình nêu vấn đề để các đại biểu thảo luận.

Theo PGS. TS Trung tướng Nguyễn Tiến Bình, trong tình trạng hiện nay, khát vọng lớn nhất của nhân dân là đất nước giữ được ổn định và phát triển bền vững. Sự mất ổn định chính trị có nhiều nguyên nhân như chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, sự yếu kém trong nước hay can thiệp từ bên ngoài...

Nếu bộ máy Nhà nước để cho “nhóm lợi ích”, “các tập đoàn lợi ích đặc biệt” thao túng nền kinh tế và chính trị; đáng chú ý hơn là những tệ quan liêu, nạn tham nhũng, những hiện tượng xa dân, sách nhiễu dân gây nên những bức xúc, bất bình trong nhân dân sẽ dần làm suy giảm, rạn vỡ niềm tin của nhân dân với đảng cầm quyền và nhà nước. Các thế lực thù địch sẽ lợi dụng “lòng dân không yên” để kích động, chống đối, lật đổ chính quyền và chế độ. Điều này xảy ra ở cả nền chính trị có cấu trúc một đảng hay đa đảng.

PGS. TS Đại tá Nguyễn Mạnh Hưởng: Vấn đề cần bàn không phải là việc một đảng cầm quyền có xảy ra mất dân chủ hay không mà là góp ý xây dựng Đảng trong sạch, Đảng vững mạnh, cho xứng tầm với đòi hỏi của dân tộc, của nhân dân

Trung tướng Nguyễn Tiến Bình dẫn chứng: Sự sụp đổ và tan rã của Liên bang Xô viết hay sự mất ổn định và lâm vào khủng hoảng của một số nước cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, những biến động chính trị ở khu vực Bắc Phi- Trung Đông từ năm 2010 đến nay; sự mất ổn định chính trị với bốn lần thay đổi chính phủ của Thái Lan trong 5 năm từ 2006 đến 2011… cho chúng ta bài học sâu sắc về vấn đề này.

Thực tiễn cho thấy sự mất ổn định chính trị và lâm vào khủng hoảng thường diễn ra ở các nền chính trị có cấu trúc đa đảng đối lập nhiều hơn. Do đấu tranh quyết liệt, phức tạp của các đảng phái chính trị nhằm giành quyền kiểm soát các cơ quan quyền lực Nhà nước.

Để làm rõ việc một đảng cầm quyền liệu có dẫn đến nguy cơ mất dân chủ không, PGS. TS Đại tá Nguyễn Mạnh Hưởng, Viện Khoa học, Xã hội và Nhân văn Quân sự (Bộ Quốc phòng) khẳng định: Thực tế lịch sử dân tộc đã chứng minh, Đảng đã lãnh đạo nhân dân phá bỏ xiềng xích; tạo ra động lực để con người làm chủ, đứng lên giải phóng chính mình và giải phóng dân tộc mình… toàn bộ quá trình phát triển lịch sử đó là do một đảng lãnh đạo – Đảng Cộng sản Việt Nam. Do đó, vấn đề cần bàn không phải là việc một đảng cầm quyền có xảy ra mất dân chủ hay không mà là góp ý xây dựng Đảng trong sạch, Đảng vững mạnh, cho xứng tầm với đòi hỏi của dân tộc, của nhân dân.

Trung tướng Hồng Cư nhấn mạnh: Đảng Cộng sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam. Đảng cầm quyền, dân làm chủ. Mọi quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân. Đây là điều khác biệt giữa Đảng Cộng sản và Đảng Tư sản trong cầm quyền. Đảng lãnh đạo chính quyền là để củng cố quyền làm chủ của dân, mọi quyền phải thuộc về dân. Trái với nguyên tắc này, Đảng sẽ thoái hóa, biến chất và trở thành đối lập với dân.

Trung tướng Hồng Cư đề nghị Hiến pháp phải tiếp tục định rõ cơ chế Đảng cầm quyền với cốt lõi là quan hệ giữa Đảng với nhân dân và nhà nước. Hiến pháp phải thể chế hóa việc dân làm chủ, mọi quyền hành, mọi lực lượng là ở dân, nhân dân phải thực sự tham gia quản lý nhà nước.

Đảng phải vươn lên ngang tầm với sứ mệnh

Phát biểu tại tọa đàm, GS.TS Hoàng Chí Bảo nhấn mạnh: Điều 4 không chỉ hiến định vai trò của Đảng với việc lãnh đạo nhà nước và xã hội mà là thông điệp đòi hỏi Đảng phải vươn lên ngang tầm với sứ mệnh, trong nhiều văn kiện của mình, Đảng ta đã tự ý thức được việc này. Trước mỗi giai đoạn cách mạng mới, đòi hỏi Đảng phải nỗ lực vươn lên ngang tầm nhiệm vụ, thể hiện vai trò tiên phong, trí tuệ; thể hiện sự dũng cảm, trách nhiệm của Đảng trước dân.

GS.TS Hoàng Chí Bảo cho rằng lâu nay chúng ta chỉ nói xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức, điều đó có lẽ chưa đủ. Chính trị cần phải được “khoa học hóa”. Đảng tiên phong, trước hết phải tiên phong về lý luận, hệ tư tưởng phải được bảo đảm bằng “bệ đỡ” đạo đức trong sạch. Trong điều kiện một bộ phận không nhỏ đảng viên thoái hóa như hiện nay, phải rất chú trọng về đạo đức và lối sống, có như vậy Đảng mới có thể vượt qua những yếu kém này, làm tròn sứ mệnh chính trị bằng sức mạnh tiên phong của mình.

PGS. TS Trung tướng Nguyễn Tiến Bình cũng thẳng thắn góp ý: Người đứng đầu của Đảng, các cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước trước hết cần phải đem sự chí công vô tư mà đối xử với mọi việc, với chính bản thân mình. Bản lĩnh và sự gương mẫu thể hiện rất rõ trong việc xử lý các tình huống chiến lược. Tình cảm, lòng tin của nhân dân đối với Đảng dựa trên việc cảm nhận những quyết sách có mang lại lợi ích cho nhân dân hay không, Đảng có mang tính tiền phong gương mẫu không... Do đó, để khắc phục những vấn đề như quan liêu, tham những, xa dân đã gây ra sự suy giảm lòng tin của nhân dân với Đảng thì đội ngũ đảng viên và Đảng phải thực sự vì dân.

Các đại biểu thống nhất nếu những yếu kém, bất cập kéo dài, chậm được khắc phục tiếp tục làm giảm sút lòng tin của nhân dân với Đảng, nếu không sửa chữa được sẽ là thách thức với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. Do đó xây dựng Hiến pháp trong thời điểm này sẽ gặp không ít khó khăn nhưng nó giúp chúng ta thấy được tất cả các vấn đề liên quan trực tiếp đến chất lượng Đảng lãnh đạo với số phận đất nước, dân tộc.

Mời bạn đọc xem Clip buổi tọa đàm

XUÂN DŨNG - THU HÀ – VIỆT CƯỜNG (thực hiện)