QĐND - Tổng thống I-ran Ma-mút A-ma-đi-nê-giát (Mahmoud Ahmadinejad) hôm 5-2 đã bắt đầu chuyến thăm lịch sử tới Ai Cập. Chuyến thăm chính thức đầu tiên của một Tổng thống I-ran đến xứ Kim Tự tháp sau hàng thập kỷ quan hệ ngoại giao gián đoạn, hứa hẹn mở ra chương mới giữa hai quốc gia Hồi giáo lớn trong khu vực.

Tổng thống Ai Cập Mơ-xi (phải) và người đồng cấp I-ran A-ma-đi-nê-giát trong cuộc hội đàm hôm 5-2 tại Cai-r. Ảnh: AP

 

Phát biểu với báo giới sau cuộc hội đàm ngày 5-2 với Tổng thống nước chủ nhà Mô-ha-mét Mơ-xi (Mohamed Morsi), Tổng thống I-ran A-ma-đi-nê-giát cho biết hai bên đã trao đổi các biện pháp nhằm mở rộng hơn nữa sự hợp tác giữa hai nước. Tê-hê-ran sẵn sàng nối lại quan hệ với Cai-rô và mở rộng sự hợp tác trên tất cả các lĩnh vực.

Theo AP, Tổng thống A-ma-đi-nê-giát đã nêu rõ hai nước đóng vai trò rất quan trọng trong khu vực về mặt chính trị. Theo ông, các mối quan hệ giữa hai nước đã và đang phát triển theo một xu hướng tích cực và hai nước cần tận dụng mọi tiềm năng để tăng cường mối quan hệ này. Về phần mình, Tổng thống Mơ-xi nhấn mạnh vai trò quan trọng, ảnh hưởng của Tê-hê-ran và Cai-rô đối với khu vực và trên thế giới, đồng thời cho rằng sự hợp tác giữa I-ran và Ai Cập là cần thiết trên mọi lĩnh vực. Ông bày tỏ hy vọng hai nước sẽ tận dụng tối đa cơ hội hiện tại để tham khảo ý kiến về nhiều vấn đề khu vực, quốc tế và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ giữa hai nước.

Sự xích lại gần nhau giữa hai quốc gia có vị thế quan trọng trong thế giới A-rập và các nước Hồi giáo làm dấy lên hy vọng về sự ổn định chính trị khu vực sau vô vàn sóng gió.

Năm 1980, I-ran cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ai Cập để phản đối việc nước này và I-xra-en ký Hiệp ước hòa bình một năm trước đó. Trong suốt thời gian dài, chính phủ tiền nhiệm của Ai Cập coi I-ran là "một nhân tố gây bất ổn tại Trung Đông". Tuy nhiên, kể từ khi Phong trào Anh em Hồi giáo (MB) lên nắm quyền tại Ai Cập, hai quốc gia đông dân nhất Trung Đông đã thúc đẩy để nối lại quan hệ. Trong một nỗ lực xích lại gần nhau giữa hai nước, hồi tháng 8-2012, Tổng thống Mơ-xi đã thăm  I-ran nhân dự Hội nghị thượng đỉnh Phong trào không liên kết tổ chức tại thủ đô Tê-hê-ran. Hai bên đã nhất trí mở lại đại sứ quán chính thức tại mỗi nước trong thời gian gần đây.

Theo các nhà phân tích, chẳng “dại” gì mà I-ran và Ai Cập không “hâm nóng” lại quan hệ láng giềng. Với Cai-rô, quan hệ với I-ran sẽ tạo thế cân bằng chiến lược trong khu vực, nâng cao vị thế, giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ. Còn Tê-hê-ran, có quan hệ tốt với "láng giềng gần" sẽ mở rộng thêm mặt trận mới với đồng minh được củng cố, nhất là khi Tê-hê-ran đang trong bối cảnh bị bao vây, cấm vận từ Mỹ và Liên minh Châu Âu (EU). Đồng thời, qua đó, Tê-hê-ran sẽ thiết lập mối quan hệ gần gũi hơn với thế giới A-rập và cho phép chính quyền của Tổng thống M. A-ma-đin-nê-giát linh hoạt hơn trong xử lý các mối quan hệ với các quốc gia vùng Vịnh.

Dư luận khu vực nhận định, quan hệ Ai Cập - I-ran đang tiến những bước phát triển vững chắc và hầu như không gặp trở ngại nào vì nhu cầu củng cố vị thế không chỉ song phương mà còn cả trên trường quốc tế. Đây là dấu hiệu tích cực không chỉ với thế giới A-rập mà còn với cả cộng đồng quốc tế, nhất là khi khu vực này đã và đang chịu nhiều tác động do một loạt cuộc khủng hoảng leo thang và lan rộng.

Trong một diễn biến liên quan cùng ngày, Ngoại trưởng Ai Cập M. Ca-men Am (Mohammed Kamel Amr) đã lên tiếng trấn an các nước Vùng Vịnh về quan hệ với I-ran, cho rằng Ai Cập sẽ không vì cải thiện quan hệ với I-ran mà gây nguy hại cho an ninh của các nước A-rập. Ngoại trưởng M. Ca-men Am khẳng định an ninh của các nước Vùng Vịnh là "giới tuyến đỏ" đối với Ai Cập. Theo ông, quan hệ giữa Ai Cập và bất kỳ nước nào, đặc biệt là các quốc gia Vùng Vịnh, sẽ không được thiết lập thông qua việc đánh đổi an ninh của nước họ.

NGỌC HÀ