QĐND Online- Tổng thống Venezuela , ông Hugo Chavez vừa từ trần là một thông tin đang được dư luận khắp thế giới quan tâm. Ông là một trong số không quá nhiều các nhà lãnh đạo quốc gia có được điều đó. Báo QĐND Online sẽ cùng bạn đọc sơ lược lại tiểu sử và quá trình hoạt động của nhà lãnh đạo đất nước Mỹ Latinh nổi tiếng này.

Hai vị lãnh tụ nổi tiếng của châu Mỹ Latinh

Hugo Rafael Chavez Frias sinh ngày 28-7-1954 trong một gia đình có tới 7 người con tại một ngôi nhà nằm ở ngôi làng bang Barinas của Venezuela. Cha mẹ ông đều là giáo viên và điều kiện kinh tế tương đối khó khăn. Hồi nhỏ, ông học ở trường tiểu học Julián Pino, rồi trường trung học Daniel O'Leary trước khi vào Học viện Khoa học quân sự ở thủ đô Caracas, nơi khởi nghiệp của ông. Cũng tại đó, Chavez thường chơi bóng và tìm hiểu về cuộc đời của nhà cách mạng Mỹ Latinh thế kỷ 19 Simon Bolivar và Che Guevara. Trong nhà trường quân sự, Hugo Chavez tích cực rèn luyện và khi tốt nghiệp đạt loại xuất sắc. Những tư tưởng có sự ảnh hưởng đến cuộc đời chính trị của ông sau này dường như được hình thành, nung nấu, phát triển từ đây.

Được điều tới phục vụ trong các đơn vị quân đội với nhiệm vụ chống sự nổi dậy của các nhóm Marxist muốn lật đổ tổng thống Carlos Andres Perez, nhưng Chavez hầu như toàn dành thời gian để đọc các tác phẩm văn học thiên tả.

Người dân Venezuela cầu nguyện cho Tổng thống Hugo Chavez bình phục sau điều trị ung thư.

Năm 1981, Chavez được cử đến giảng dạy tại chính Học viện quân sự nơi ông từng học. Chavez nhận thấy cơ hội để giáo huấn thế hệ sau những ý tưởng chính trị mà ông ấp ủ. Cấp trên của Chavez dần dần lo ngại vì sức ảnh hưởng của ông, và điều Chavez đến bang Apure xa xôi, với suy nghĩ rằng ở nơi đó Chavez sẽ khó có thể gây hại gì.

Chavez lại dành thời gian thiết lập nhiều mối quan hệ với các bộ lạc thổ dân ở nơi ông được điều đến. Việc này gây ảnh hưởng đến các chính sách của Chavez đối với thổ dân về sau, khi ông lên nắm quyền.

Sĩ quan Chavez đã trở thành thủ lĩnh thành lập Phong trào Cộng hòa thứ 5 phái tả sau khi âm mưu đảo chính cựu tổng thống Carlos Andrés Peseez không thành công năm 1992. Cuộc đảo chính diễn ra trong bối cảnh các biện pháp thắt lưng buộc bụng của chính phủ ông này khiến dân chúng tức giận và biểu tình tràn lan. Cuộc đảo chính lấy danh nghĩa là Phong trào Cách mạng Boliva, khiến 18 người thiệt mạng và 60 người bị thương. Đại tá Chavez sau đó tự ra hàng. Chavez bị giam trong nhà tù quân sự hai năm, nhưng các đồng chí của ông tiếp tục đảo chính nhằm giành quyền lực 9 tháng sau đó. Những người đảo chính chiếm đài truyền hình và đăng hình ảnh Chavez tuyên bố chính phủ sụp đổ. Tuy nhiên binh biến này cuối cùng cùng bị dập tắt.

Với tầm nhìn xa rộng, Chavez đã liên lạc với các nhà lãnh đạo cánh tả ở Mỹ Latin để tìm kiếm sự ủng hộ, và làm bạn với chủ tịch Cuba Fidel Castro. Chuyển hướng đi từ bạo lực quân sự sang con đường chính trị, Hugo Chavez tranh cử với cam kết đưa ra các chính sách mang tính cách mạng về xã hội và ngay lập tức có hiệu quả. Không bỏ lỡ một cơ hội nào để phát biểu trước dân chúng, Chavez thường tố cáo những đại gia ngành dầu mỏ là "sống trong các lâu đài sang trọng, mở tiệc tình dục tập thể và nốc whisky".

Chavez nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của đông đảo công chúng, không chỉ là từ tầng lớp dân nghèo nhất ở Venezuela mà cả lớp trung lưu. Những người này chán ngán chính phủ cũ bởi mức sống của họ ngày càng đi xuống do sự quản lý kinh tế yếu kém. Chavez được bầu lên nắm quyền với số phiếu 56%. Hugo Chavez đưa chủ trương về sự hợp tác giữa các quốc gia nghèo nhất trên thế giới, nhất là những nước nghèo ở Mỹ Latinh.

Các cải cách của Chavez gây ra nhiều tranh cãi ở quốc nội lẫn quốc ngoại: kể cả các chỉ trích lẫn khen ngợi. Có người Venezuela cho rằng ông trao thêm quyền cho người nghèo và phát triển kinh tế, nhưng có người cho rằng ông chuyên quyền và quản lý kinh tế theo một cách tồi tệ. Một số chính phủ lại nghĩ Chavez đe dọa làm giá dầu tăng lên và làm vùng mất ổn định, trong khi một số nước khác, như là Braxin, Cuba, Achentina lại hoan nghênh các thỏa thuận trợ cấp chung. Những người phản đối thì cho rằng Hugo Chavez là một người độc tài. Tuy nhiên, một thực tế không thể chối cãi là hầu hết nhân dân của đất nước ông lãnh đạo đã tỏ rõ sự hài lòng, tín nhiệm, ủng hộ ông với một tinh thần mãnh liệt rất “Latinh” Bằng chứng, năm 2002, khi các thế lực chống đối ông làm binh biến lật đổ chính phủ của Hugo Chavez thì nhân dân số đông vẫn ủng hộ ông. Họ đã tuần hành ủng hộ Chavez, làm cho lực lượng đảo chính bị thất bại và Chavez trở lại năm quyền điều hành đất nước. Năm 2006, bất chấp tình hình khó khăn, ông tiếp tục được người dân bầu làm tổng thống nhiệm kỳ thứ hai để lãnh đạo người dân quốc gia châu Mỹ giàu tài nguyên này.

Người dân, nhất là những phe phái chống lại quan điểm của tổng thống đã tổ chức những cuộc phản đối mạnh mẽ hơn. Cùng với nguyên nhân thiếu hụt điện nước, những người phản đối cũng nói đến tình trạng mất kiểm soát đối với tội phạm khiến cho Venezuela đang có tỷ lệ tội phạm cao nhất thế giới. Bất chấp những chỉ trích trên, ông Chavez đã tiếp tục vượt qua cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012 để đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp và sẽ nắm quyền tới năm 2019. Kết quả chính thức cho thấy ông Chavez vẫn nhận được sự tín nhiệm của tầng lớp lao động và người nghèo ở Venezuela, bất chấp sức khỏe của ông vẫn đang trong quá trình hồi phục từ bệnh ung thư. Tổng thống Chavez đã đổ hàng tỉ USD doanh thu từ dầu mỏ vào các chương trình chống đói nghèo ở Venezuela. Ông cũng khéo léo tận dụng khả năng hùng biện để tạo dựng một tình cảm chặt chẽ với quần chúng. Đây chính là những lý do giúp Chavez tiếp tục cương vị lãnh đạo đất nước sau kỳ bầu cử khó khăn.

Chiến thắng của Hugo Chavez đã dập tắt cơ hội tốt nhất trong 14 năm qua của phe đối lập nhằm giành quyền lãnh đạo đất nước có trữ lượng dầu thô lớn nhất Nam Mỹ. Ông Hugo Chavez đã củng cố thêm vai trò là một trong những nhà lãnh đạo lâu dài và nổi bật nhất trong lịch sử hiện đại của châu Mỹ Latinh.

Người dân Venezuela khóc thương khi Tổng thống Hugo Chavez từ trần.

Trong cuộc đời hoạt động của mình, Hugo Chavez luôn thể hiện cá tính mạnh mẽ, quan điểm “yêu”, “ghét” rõ ràng. Ông có những phát ngôn đầy ấn tượng, trong những lần xuất hiện trước công chúng, trên nghị trường và trong cả quan hệ ngoại giao. Dấu ấn, “chất” riêng biệt của Hugo Chavez là ở chỗ đó. Song, dẫu thế nào đi chăng nữa, cũng phải thừa nhận, Hugo Chavez là nhà lãnh đạo nổi tiếng, vĩ đại của nhân dân đất nước ông và của cả châu Mỹ Latinh. Ông đặc biệt được nhân dân yêu mến. Bằng chứng là họ đã sát cánh, thực thi các chính sách của ông để xây dựng đất nước, bảo vệ đất nước, bảo vệ Tổng thống và chế độ chính trị của đất nước mình.

Khi đón nhận hung tin Tổng thống Hugo Chavez từ trần, người dân của đất nước Venezuela đã bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn bằng những sự chia sẻ, đau đớn, khóc thương và cũng bày tỏ quyết tâm đi theo con đường của cố Tổng thống đã chọn (xin mời xem thêm). Nhân dân nhiều nước khác trên thế giới, trong đó có nhân dân Việt Nam cũng quan tâm, tiếc thương, điều đó chứng tỏ, ông là vị tổng thống được nhân dân yêu mến, kính trọng.

NGỌC THỤY (tổng hợp)