QĐND Online – Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã thực sự làm “nóng” hội trường ngày 19-11, khi một loạt vất đề “nóng” trong đất đai được các đại biểu đưa ra, phân tích và tìm giải pháp. Quan điểm chung của các đại biểu trong việc giải quyết các vấn đề “nóng” là phải hợp hiến, sát thực…

Mong muốn với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này là tạo điều kiện để đất nước phát huy tốt nhất nguồn lực đặc biệt quan trọng – đất đai cho sự phát triển bền vững. Muốn vậy, quyền lợi của tất cả các bên liên quan, nhà nước, người dân, nhà đầu tư phải được tôn trọng đúng mức. Nhà nước với vai trò đại diện cho lợi ích của toàn dân, cần tạo điều kiện để các giao dịch về đất được diễn ra đơn giản, nhanh chóng với chi phí hợp lý, thu hút được nhiều hơn đầu tư vào đất vì “đất chỉ tạo ra thêm giá trị khi được đầu tư và khai thác”.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị , ông Hà Sỹ Đồng phát biểu ý kiến. Ảnh: VPQH

Do vậy, đại biểu Mai Hữu Tín (đoàn Bình Dương) băn khoăn về quyền thu hồi đất và không trả lại chi phí đã đầu tư vào khu đất, do không sử dụng trong thời hạn 12 tháng liền hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng (theo Điều 55, điểm h của Dự thảo luật). Đại biểu Tín cho rằng: Đây không phải là cách tốt nhất. Nếu quy định này có hiệu lực, hàng ngàn dự án trên cả nước bị buộc phải thu hồi đất và không được bồi hoàn, dù các chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn khách quan không phải hoàn toàn do lỗi chủ quan của họ. “Chúng ta có nên làm tình hình phức tạp thêm như vậy không? .Mỗi dự án sử dụng đất đều có những thuận lợi, khó khăn riêng mà chúng ta không lường trước được. Giúp một dự án vượt qua những khó khăn khách quan sẽ hiệu quả hơn là thu hồi không bồi hoàn và để lại nhiều hậu quả” đại biểu Tín nhấn mạnh. Từ đó đại biểu đề nghị: “Ban soạn thảo luật đưa ra một giải pháp hợp lý hơn. Hầu hết các nước chống đầu cơ và lãng phí đất bằng thuế đất cao và phạt sai tiến độ, chứ không áp dụng biện pháp thu hồi đất không bồi hoàn này, trừ những trường hợp đặc biệt. Chúng ta cũng có thể làm như vậy”.

Đai biểu Trần Ngọc Vinh (đoàn Hải Phòng) góp ý về cơ chế thu hồi đất tại Mục 1, Chương V (Dự thảo luật sửa đổi đưa ra các trường hợp Nhà nước thu hồi đất quy định tại các Điều 53, 54, 55, 56). Đại biểu Vinh đề nghị cần xem xét lại một cách kỹ lưỡng. Do mục đích phát triển kinh tế, Nhà nước đã thu hồi nhiều đất để xây dựng nhà máy, khu công nghiệp, khu du lịch và một số dự án khác. Song, sau đó vì nhiều lý do khác nhau một số dự án để hoang hóa, lãng phí đất đai trong khi người nông dân không có đất để canh tác dẫn đến đời sống gặp khó khăn, gây bức xúc trong nhân dân. Trong khi đó, Hiến pháp năm 1992 quy định "tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức không bị quốc hữu hóa trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia Nhà nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của cá nhân hoặc tổ chức theo thời giá thị trường. Thể thức trưng mua, trưng dụng do luật định". Do đất đai cũng là một tài sản hàng hóa nên theo quy định của Hiến pháp không thể dùng biện pháp thu hồi mà chỉ sử dụng cơ chế trưng mua hoặc trưng dụng trong trường hợp thật cần thiết. Để đảm bảo tính hợp hiến đại biểu Vinh đề nghị nên quy định: "Nhà nước chỉ thu hồi đất trong trường hợp thật cần thiết vì mục đích quốc phòng an ninh và phục vụ các dự án vì lợi ích công cộng. Trường hợp sử dụng đất vào mục đích phát triển kinh tế xã hội như xây dựng cơ sở hạ tầng cho các khu kinh tế, khu công nghệ cao, khu công nghiệp, dịch vụ, các dự án 100% vốn nước ngoài, các dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA thì sử dụng cơ chế trưng mua, trưng dụng. Có như vậy mới đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân có đất".

Một nội dung được nhiều đại biểu góp ý, đó là việc bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Chương VI. Đây là điểm mấu chốt dẫn đến tình trạng khiếu kiện đất đai diễn ra ngày một gia tăng. Vì vậy, thực tế đặt ra sửa đổi luật lần này phải sửa đổi các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.  Một số đại biểu cho rằng, các quy định trong dự thảo còn chung chung, không xác thực. Điều quan trọng mà người có đất bị thu hồi quan tâm nhất là cuộc sống của họ ra sao khi đất, nhà bị thu hồi, Dự thảo luật lại chưa tính đến và chỉ quy định: Trường hợp bố trí vào khu tái định cư thì khu tái định cư phải bảo đảm có điều kiện kỹ thuật, hạ tầng xã hội bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đề nghị tách bạch các nguyên tắc bồi thường và các nguyên tắc hỗ trợ, không quy định lẫn lộn vào nhau như dự thảo.

Với đại biểu Võ Kim Cự (đoàn Hà Tĩnh) để quản lý đất tốt, cần phải xác định rõ phạm vi các cụm từ, khái niệm đất hoang, đất nông nghiệp, đất rừng, đất đồi rừng, đất nuôi trồng thủy sản, đất ở .... Đây là vấn đề vừa qua còn sơ hở nên quá trình tổ chức thực hiện có nhiều vướng mắc và cũng là nguyên nhân dẫn đến lẫn lộn và lợi dụng.

XUÂN DŨNG