Mối thân tình giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Emmanuel Macron đã sớm nảy nở từ cái bắt tay rất chặt hồi tháng 5-2017 ở Brussels (Bỉ) trong chuyến công du đầu tiên của ông Trump tới châu Âu. Hai tháng sau, Tổng thống Donald Trump được đón tiếp trang trọng tại Paris nhân dịp Quốc khánh Pháp 14-7. Vì lẽ đó, lần này, Tổng thống Donald Trump dành cho người đồng cấp Pháp sự tiếp đãi đặc biệt: Duyệt hàng quân danh dự trên sân cỏ Nhà Trắng, đọc diễn văn trước Quốc hội, dự Quốc yến tại Nhà Trắng…
Sự thân tình còn được thể hiện khi hai nhà lãnh đạo không ngần ngại xắn tay áo trồng cây sồi non, món quà mà đích thân ông Emmanuel Macron mang từ Pháp sang tặng ông Donald Trump. Được lấy từ khu rừng phía bắc nước Pháp, nơi cách đây gần 100 năm diễn ra trận đánh đầu tiên của quân đội Mỹ chống quân Ðức, vốn được xem là biểu tượng cho sự tương trợ và đoàn kết của Mỹ với đồng minh Pháp trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, cây sồi “lịch sử” này mang thông điệp quan trọng: Vừa khẳng định sự ghi nhớ của nước Pháp về sự ủng hộ và đóng góp của Mỹ, vừa bày tỏ nguyện vọng tiếp tục vun đắp quan hệ đồng minh lâu đời giữa hai nước.
Đáp lại tấm lòng của người bạn Pháp, vợ chồng Tổng thống Donald Trump đã mời vợ chồng Tổng thống Emmanuel Macron ăn tối tại Mount Vernon, tư dinh của George Washington, vị tổng thống đầu tiên của nước Mỹ. Hai nhà lãnh đạo không ngần ngại dành cho nhau những lời có cánh khi cho rằng, "Tình bạn Mỹ-Pháp là hình mẫu cho thế giới từ hơn hai thế kỷ nay"…
Tất cả lời nói và hành động trên đều phát đi thông điệp về mối quan hệ đặc biệt giữa hai cường quốc ở hai bờ Đại Tây Dương. Đó là quan hệ đồng minh lâu đời, gắn bó và tương trợ lẫn nhau với lịch sử kéo dài gần 250 năm.
Nhưng những cái bắt tay thân tình, lời nói tốt đẹp vẫn không khỏa lấp nổi những bất đồng phía sau cánh cửa Phòng Bầu dục trong Nhà trắng. Mang sứ mệnh là người đối thoại đại diện cho châu Âu với Tổng thống Mỹ, ông Emmanuel Macron đã gặp không ít khó khăn khi tìm tiếng nói chung với ông Donald Trump trong 4 vấn đề lớn: Hồ sơ hạt nhân Iran; cuộc chiến ở Syria; quan hệ thương mại Mỹ-châu Âu và vấn đề chống biến đổi khí hậu, trong đó chủ đề quan trọng nhất và cấp bách nhất chính là thỏa thuận hạt nhân Iran.
Khó khăn xuất phát từ chính việc nhà lãnh đạo Mỹ đặt ra những "hạn chót" khiến mối quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh và đối tác châu Âu trở nên căng thẳng. Trong vấn đề thương mại, Tổng thống Donald Trump công bố hạn chót ngày 1-5 tới sẽ quyết định việc miễn trừ hoặc áp thuế các mặt hàng nhôm và thép của các nước Liên minh châu Âu (EU). Liên quan tới thỏa thuận hạt nhân với Iran, nhà lãnh đạo Mỹ cũng đặt hạn chót ngày 12-5 tới để EU sửa chữa những quy định mà Washington cho là "lỗ hổng" nguy hiểm trong văn kiện lịch sử này...
Trên thực tế, từ khi bước vào Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump một mặt duy trì và gia tăng các biện pháp trừng phạt Iran; mặt khác, ông cũng đòi có "một thỏa thuận bổ sung" giữa một bên là Mỹ và bên kia là ba nước châu Âu (Anh, Pháp, Đức) đã đặt bút ký vào thỏa thuận hạt nhân Iran hồi tháng 7-2015. Trong thỏa thuận bổ sung này, Tổng thống Donald Trump muốn các đồng minh phương Tây của Mỹ phải cam kết là sẽ không để cho Iran trang bị vũ khí nguyên tử một khi thỏa thuận tháng 7-2015 với Tehran hết hiệu lực.
Paris, London và Berlin thoạt đầu bất bình về thái độ của Washington, nhưng ba nước châu Âu này, đứng đầu là Pháp, đã nỗ lực đóng vai trò trung gian hòng cứu vãn thỏa thuận hạt nhân Iran. Cụ thể, Paris cũng đồng ý rằng vai trò và ảnh hưởng ngày càng lớn của Iran ở Trung Đông và việc quốc gia Hồi giáo này phát triển tên lửa đạn đạo là mối lo ngại. Nhưng làm thế nào điều chỉnh một thỏa thuận mà không có sự đồng thuận của Iran, Trung Quốc và Nga, những đối tác cùng tham gia thỏa thuận này? Đây là bài toán hóc búa đối với “nhà đối thoại” E. Macron.
Sau cuộc hội đàm kéo dài hơn một giờ vào sáng 24-4 (theo giờ Washington), Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Emmanuel Macron cho biết sẽ làm việc cùng nhau để đưa ra một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran. Tuyên bố này đồng nghĩa rằng ông Trump đã không thay đổi quan điểm về thỏa thuận hạt nhân cũ năm 2015 và các bên liên quan sẽ lại phải đàm phán để xây dựng một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran. Đây là tuyên bố cho thấy vấn đề Iran sẽ phức tạp hơn nhiều trong thời gian tới. Dù Tổng thống Pháp Macron đã cố giải thích rằng, thỏa thuận mới sẽ rộng hơn và đề cập đến nhiều vấn đề hơn, như vai trò và ảnh hưởng của Iran trong khu vực, sự can dự của Iran trong vấn đề Syria hay việc Iran phát tán công nghệ và tên lửa đạn đạo trong khu vực… nhưng với tuyên bố trên của ông Donald Trump, rõ ràng ông Macron đã không thành công trong việc thuyết phục Tổng thống Mỹ thay đổi ý định.
Trong vấn đề Syria, Tổng thống Donald Trump vẫn giữ quan điểm muốn rút các binh sĩ Mỹ ra khỏi quốc gia Trung Đông này "tương đối sớm", song việc làm trên sẽ không diễn ra ngay lập tức bởi Mỹ "muốn để lại một dấu ấn mạnh mẽ và lâu dài" tại Syria. Tình bạn nồng ấm trước đó cũng không giúp ông Emmanuel Macron thuyết phục được ông Donald Trump miễn cho EU khỏi quyết định tăng 25% thuế nhập khẩu áp lên nhôm, thép. Hai bên cũng vẫn còn xung đột về vấn đề chống biến đổi khí hậu.
Chuyến thăm Mỹ ba ngày của Tổng thống Macron khép lại bằng những hình ảnh minh chứng cho mối quan hệ đồng minh xuyên Đại Tây Dương giữa Mỹ và Pháp cũng như tình bạn cá nhân của hai nhà lãnh đạo Donald Trump và Emmanuel Macron. Mối quan hệ này được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ như cây sồi non được trồng ở bãi cỏ trong Nhà trắng, góp phần làm xoa dịu những bất đồng còn tồn tại. Đây cũng có thể là cơ sở để “tái cài đặt” mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương giữa Mỹ và EU, bị lạnh nhạt kể từ khi ông Trump nhậm chức, nhất là trong bối cảnh Tổng thống Emmanuel Macron đang muốn đặt mình trong vai trò lãnh đạo EU trên chính trường quốc tế.
LINH OANH