QĐND - Hiện nay, huyện Trà Cú (tỉnh Trà Vinh) có khoảng 12.400ha lúa đông xuân đang trong giai đoạn đẻ nhánh và làm đòng. Do độ mặn xuất hiện sớm  hơn so với các năm trước nên chính quyền địa phương đã triển khai đóng tất cả các cống đầu mối như La Bang, Trà Kha, Hàm Giang, Trà Cú, Mù U, Vàm Buôn, Bắc Trang.

Cán bộ Xí nghiệp Thủy nông huyện Trà Cú (tỉnh Trà Vinh) kiểm tra độ mặn tại cống Trà Cú.

 

Ông Lê Trung Thành, Giám đốc Xí nghiệp Thủy nông huyện Trà Cú cho biết:

- Đến nay mặn đã bao phủ hết các sông trên địa bàn huyện, theo đó độ mặn cũng gay gắt hơn năm trước, có nơi có độ mặn lên đến 12‰, trong nội đồng xuất hiện độ mặn 1‰. Theo tôi, mặn năm nay sẽ kéo dài hơn, vì vậy việc xuống giống cho vụ lúa hè thu sẽ gặp nhiều bất lợi hơn.

Ông Nguyễn Trung Nhật, người dân xã Hàm Tân, huyện Trà Cú, tâm sự:

- Hiện nay, bà con nông dân trong xã rất lo lắng về tình trạng xâm nhập mặn xảy ra sớm hơn các năm trước. Nhờ các cống đã đóng, nếu không các trà lúa non sẽ bị chết. Vấn đề lo lắng của bà con nông dân chúng tôi hiện nay là việc đóng cống quá lâu sẽ làm cho mực nước ngọt trên các sông nội đồng bị cạn kiệt, dẫn đến thiếu nước tưới cho lúa và thiếu nước sinh hoạt.

Anh Nguyễn Văn Kệ, cán bộ Phòng Quản lý khai thác thủy lợi thuộc Công ty TNHH Nhà nước MTV Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi Trà Vinh, cho biết:

- Ngay từ tháng 12-2012, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các cơ quan trực thuộc khẩn trương triển khai kế hoạch phòng, chống mặn. Đến nay, tất cả các cống đã được đóng và kiểm soát, đo độ mặn hằng ngày. Nhìn chung, hiện nay các cống có độ mặn cao nhất dao động từ 5 đến 12‰, nặng nhất là cống Bến Chùa (huyện Cầu Ngang), cống Vàm Trà Vinh (thành phố Trà Vinh), cống Vàm Cầu Quang (huyện Cầu Quang) và cống Cần Chông (huyện Tiểu Cần), so với cùng kỳ năm trước, độ mặn cao hơn từ 2 đến 5‰. Điều đáng lo lắng nhất hiện nay là trên địa bàn huyện Trà Cú và Cầu Ngang còn nhiều diện tích sản xuất lúa đang trong giai đoạn đẻ nhánh do dân tự ý xuống giống, khó có nguồn nước ngọt để bơm khi vào thời gian đỉnh điểm hạn mặn.

Cũng như tỉnh Trà Vinh, mặn đã xuất hiện trên địa bàn tỉnh Bến Tre cách nay khoảng 1 tháng tại các cửa sông. Theo đó, các cống ngăn mặn trên địa bàn tỉnh Bến Tre cũng đã đóng hết. Theo Công ty TNHH Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi Bến Tre, những ngày cuối tháng 1, bên ngoài các cửa cống trên các tuyến sông có độ mặn cao từ 3,3 đến 16‰, còn trong cửa sông có độ mặn từ 0,4 đến 2‰. Điều đáng quan tâm nhất hiện nay của tỉnh Bến Tre là hiện có khoảng 21.000ha lúa đông xuân đang trong giai đoạn đẻ nhánh cần được bảo vệ. Tập trung nhiều nhất ở các huyện như Bình Đại, Ba Tri, Tân Phú.

Anh Hồ Ngọc Hậu, Trưởng phòng Kỹ thuật thuộc Công ty TNHH Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi Bến Tre, phân tích:

- Tuy tỉnh Bến Tre có khoảng 21.000ha lúa đông xuân đang được bảo vệ từ việc đóng các cửa cống, giữ ngọt nhưng do mực nước mặn đang tăng dần qua từng ngày, đang có nguy cơ len lỏi theo một số hệ thống công trình thủy lợi chưa được kép kín, gây bất lợi trong thời gian tới. Bởi các năm qua, tỉnh Bến Tre đã quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa các công trình cống ngăn mặn nhưng vẫn còn một số vùng chưa được đầu tư hệ thống khép kín.

Theo kết quả đo đạc của Trung tâm Khí tượng-Thủy văn tỉnh Bến Tre, hiện nay nước mặn đã xâm nhập khá nhiều vào các con sông do gió chướng hoạt động mạnh kết hợp với triều cường, những ngày cuối tháng 1 độ mặn 4‰ trên các sông chính xâm nhập sâu cách cửa sông khoảng 25 đến 30km. Tình hình mặn sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều nguy cơ lúa đông xuân đang trong giai đoạn mạ, đẻ nhánh sẽ bị ảnh hưởng nặng, làm giảm năng suất và sản lượng và gây thiệt hại cho canh tác rau màu.

 Ông Đoàn Tấn Triều, Giám đốc Công ty TNHH Nhà nước MTV Quản lý Khai thác Công trình Thủy lợi Trà Vinh, cho biết:

- Hiện chúng tôi đang cố gắng bảo vệ khoảng 100.000ha diện tích lúa đông xuân trên địa bàn tỉnh bằng mọi biện pháp có thể. Cụ thể, tỉnh tập trung kiểm tra các cống đầu mối để có thể kịp thời phát hiện các hư hỏng, bảo đảm vận hành an toàn. Phân công các chủ cống túc trực 24/24 giờ tại các cống đầu mối, xuống địa bàn kiểm tra độ mặn và tình hình sản xuất của nhân dân. Kịp thời thông báo cho địa phương và bà con nông dân biết về tình hình diễn biến nguồn nước để có phương án chủ động. Về lâu dài, tỉnh phải có biện pháp cho người dân xuống giống một cách đồng loạt và đầu tư, nâng cấp thêm hệ thống cống.

Còn theo ông Nguyễn Minh Giám, Phó giám đốc Đài Khí tượng- Thủy văn khu vực Nam Bộ, tình hình xâm nhập mặn tại các sông khu vực ĐBSCL năm nay xuất hiện sớm và vào sâu hơn so với các năm trước, riêng ở Trà Vinh, nước mặn đã xâm nhập sâu vào đất liền gần 40km. Từ tháng 2 trở đi, tình hình xâm nhập mặn sẽ tăng cao. Do đó, người dân phải có sự chủ động tiến hành tích trữ nước ngọt và theo dõi thông tin độ mặn để có thể trữ nước phục vụ sản xuất.

Các tỉnh ĐBSCL đang chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, trong đó có tác động của xâm nhập mặn. Đặc biệt là trong mùa khô năm nay, mực nước mặn đang tiến sâu vào đất liền ở nhiều địa phương, mức độ xâm nhập mặn ngày càng gay gắt và càng diễn biến phức tạp hơn. Trước tình hình trên, để giảm tối đa những thiệt hại do mặn gây ra, các địa phương vùng ĐBSCL và các bộ, ngành có liên quan cần có những biện pháp, giải pháp thật sự hữu hiệu để bảo vệ việc sản xuất cho hàng triệu héc-ta diện tích đất lúa - vụ sản xuất chính trong năm và đời sống sinh hoạt của nhân dân được bảo đảm.

Bài và ảnh: VĂN XÂY