QĐND Online – Hệ thống dịch vụ công ở Việt Nam còn nhiều vấn đề tồn tại ở cả khâu cung cấp dịch vụ, trong lĩnh vực quản lý nhà nước và trong việc tài trợ của nhà nước cho các đơn vị cung cấp dịch vụ công. TS Đặng Thị Thu Hoài, Phó trưởng ban Chính sách dịch vụ công thuộc Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), đại diện cho nhóm nghiên cứu đề tài, nói như vậy trong hội thảo “Đổi mới quản lý nhà nước và tài trợ đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ công ở Việt Nam” sáng 10-5.

 

Bà Hoài cho hay, trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ, hệ thống dịch vụ công ở Việt Nam, bao gồm hệ thống y tế và trường học, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế, nhu cầu của xã hội, chưa bảo đảm hiệu quả hoạt động, chưa bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng.

 

Minh chứng cho những vấn đề nêu trên, bà Hoài nói, chất lượng đào tạo còn thấp,, 60% sinh viên ra trường phải đào tạo lại (thống kê này bao gồm cả những sinh viên ra trường đi làm trái ngành nên phải đào tạo lại – P.V), các bệnh viện thường xuyên quá tải, chất lượng khám chữa bệnh kém. Tất cả những vấn đề này dẫn tới người tiêu dùng chưa được nhận dịch vụ có chất lượng tương xứng với chi phí mà mình đã bỏ ra.

 

Trong lĩnh vực quản lý nhà nước, bà Hoài cho rằng, quản lý về chất lượng dịch vụ công chưa được thực hiện tốt cả với các trường đại học, trường dạy nghề lẫn các bệnh viện. Trong khi đó, vấn đề giao quyền tự chủ cho các trường đại học, cao đẳng, trường dạy nghề chưa có nhiều tiến triển, cơ chế xã hội hóa chưa phù hợp dẫn tới có sự lạm dụng trong các bệnh viện công. Nhà nước tài trợ rất nhiều cho hệ thống dịch vụ công, nhưng chưa có hệ thống tiêu chí và cách thức đánh giá phù hợp nên hiệu quả chưa cao.

 

Trường Đại học Ngoại thương, một trong những cơ sở giáo dục được đánh giá có chất lượng tốt.

TS Lê Đông Phương, Trung tâm Nghiên cứu giáo dục đại học và nghề nghiệp thuộc Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, bày tỏ sự không đồng tình với ý kiến cho rằng chất lượng đào tạo đại học chưa tương xứng với chi phí. Cho rằng chi phí đào tạo được một cử nhân ở Việt Nam chỉ tiêu tốn 1000 đô la Mỹ, ông Phương nói, nhiều nước trên thế giới cũng phải ngạc nhiên vì mức chi phí đào tạo ấy: “Họ không tin rằng chỉ với 1000 đô la Mỹ, Việt Nam có thể đào tạo ra một cử nhân”. Tuy nhiên, ông Phương cũng đồng tình với bà Hoài khi cho rằng hệ thống giáo dục Việt Nam còn nhiều bất cập và yếu kém. “Một bộ phận nhà giáo và cán bộ quản lý chưa đáp ứng được yêu cầu mới”, ông Phương nói về một trong những yếu kém của ngành giáo dục Việt Nam.

 

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, nhóm các nhà nghiên cứu của CIEM khuyến nghị, cần có lộ trình chuẩn bị điều kiện để đến năm 2020 có thể giao quyền tự chủ thực sự cho các trường đại học, cao đẳng, trường dạy nghề; tài trợ trực tiếp cho người sử dụng dịch vụ thay vì tài trợ cho các đơn vị cung cấp dịch vụ.

 

Bà Hoài còn mạnh mẽ đưa ý kiến: Bên cạnh việc để các trường tự chủ thực sự, đến năm 2020, Việt Nam cũng nên bỏ hẳn bộ chủ quản với các trường. Khi bỏ bộ chủ quản, nên có một quỹ giáo dục đại học và tiền tài trợ của nhà nước tới các trường sẽ qua quỹ này.

 

Trong lĩnh vực quản lý, bà Hoài nói, nên dựa vào cả 4 trụ cột, bao gồm nhà nước, người sử dụng dịch vụ, xã hội và tạo ra sự cạnh tranh giữa các đơn vị cung cấp dịch vụ công.

 

Đề xuất của nhóm nghiên cứu nhận được sự đồng tình của nhiều đại biểu tham dự hội thảo. Cụ thể, TS. Trần Quốc Toản, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cũng cho rằng cần hoàn thiện và thực hiện có hiệu quả cơ chế tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học, đào tạo nghề, cơ sở y tế; hoàn thiện cơ chế tài chính giáo dục, cơ chế tài chính y tế, từng bước thực hiện tính đúng, tính đủ chi phí, xây dựng các chuẩn chi phí để tạo cơ sở pháp lý quản lý các vấn đề kinh tế - tài chính công khai, minh bạch, tạo cơ sở tài chính cho việc thực hiện cơ chế tự chủ có hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo dục và khám chữa bệnh.

 

TS Nguyễn Trường Giang (Bộ Tài chính) cũng cho rằng, thông qua việc thay đổi phương thức hỗ trợ, thay đổi, tái cơ cấu chi của ngân sách nhà nước, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hệ thống giáo dục đại học hoạt động có chất lượng, gắn với mục tiêu công bằng và hiệu quả. Về học phí, cần phải có lộ trình tính đủ và phải coi đó là “cái giá” của việc học. Nhà nước nên có cơ chế đặt hàng với những ngành cần thiết, những ngành khác dành cho người học và gia đình lựa chọn và đóng góp.

 

Đây là buổi hội thảo thứ 2 do CIEM tổ chức có liên quan tới chất lượng dịch vụ công và hoạt động quản lý nhà nước về dịch vụ công trong 2 ngày liên tiếp. Trước đó, hôm 9-5, trong buổi hội thảo “Dự thảo Tầm nhìn và lộ trình thực hiện tầm nhìn của Chính phủ Việt Nam đến năm 2020”. Nhóm nghiên cứu của CIEM đã khuyến nghị Việt Nam cần nâng cao chất lượng dịch vụ công để giảm gánh nặng chi phí cho người dân, giảm lượng tiền tiết kiệm của người dân dành cho khám, chữa bệnh và đi học, nhờ vậy kích thích tăng tiêu dùng, góp phần thúc đẩy kinh tế tăng trưởng

mạnh hơn.

 

Bài, ảnh: MINH THẮNG