“Cột cây số” Nây Pi Tô

(Ghi chép của phóng viên Báo Quân đội nhân dân)

QĐND - Có một Nây Pi Tô truyền thống mà hiện đại

Thủ đô Nây Pi Tô đón chào đoàn đại biểu Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu, tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN 24 bằng cơn mưa đầu hạ làm dịu đi cái nóng mùa hè oi nồng. Trong năm 2014 này, trung tâm của ASEAN sẽ nằm ở Nây Pi Tô, nơi hàng trăm hội nghị quốc tế lớn nhỏ diễn ra ở thủ đô của Mi-an-ma, nước đương nhiệm Chủ tịch luân phiên ASEAN.

Cải cách hành chính của Mi-an-ma đã diễn ra rất lâu trước những cải cách khác mà việc chuyển thủ đô từ Răng-gun (Mi-an-ma gọi là I-ăng-gun) về Nây Pi Tô, cách xa hơn 300km, có lẽ là một trong những bước chuyển trọng đại.

Giờ đây, ngay cả sau gần 9 năm chuyển về đây, Nây Pi Tô vẫn còn nhiều dấu tích của vùng đất xưa, với những ngọn đồi xẻ ra, để hở các vạt đất đỏ, những vạt cây cối mà chính quyền thủ đô tận dụng để khỏi phải trồng cây mới làm công viên. Chính quyền Nây Pi Tô đặc biệt chú trọng bảo vệ đến mức nghiêm ngặt cây cối nhằm đảm bảo cho thủ đô hành chính có thêm màu xanh. Ở đây, ai chặt cây cổ thụ bị án tới ba tháng tù treo cùng một khoản tiền phạt rất lớn. Ngay cây trong nhà mình bị sâu đục cũng không được tự ý chặt mà phải báo cáo quận để quận cử người xuống chặt, còn chủ nhà trả tiền công cho người đến chặt!

Năm 2011, Nây Pi Tô được hãng tin CNN coi là một trong 10 thành phố phát triển nhanh nhất thế giới, đặc biệt là những con đường rộng thênh thang, niềm ao ước đối với các thành phố đông nghẹt người và tắc nghẽn giao thông liên miên ở nhiều quốc gia Đông Nam Á. Đường chủ yếu được xây bằng bê tông và nó có lý do của nó. Ở thời điểm xây dựng thủ đô mới, Mi-an-ma bị cấm vận ngặt nghèo, thậm chí không có cả nhựa đường mà trải nên dùng bê tông là tiện nhất. Hồi đó cũng có chính sách là doanh nghiệp nào của Mi-an-ma ở I-ăng-gun muốn xin giấy phép kinh doanh phải đăng ký lên Nây Pi Tô xây dựng một đoạn đường, kiểu  vinh quy về làng phải lát một đoạn đường bằng gạch hay đá xanh cho làng vậy! Chính sách “vinh quy về làng” này đã giúp cho Nây Pi Tô có được hệ thống đường giao thông rộng rãi, phẳng phiu bởi dù doanh nghiệp nào xây thì việc ghép các tấm bê tông lại cũng rất dễ dàng. Giờ đây, khi cấm vận đã được bãi bỏ, “gia đình có điều kiện”, Nây Pi Tô bắt đầu phủ nhựa đường lên nhiều đoạn đường…

Chùa Vàng ở Nây Pi Tô.

Xây dựng một thủ đô hiện đại nhưng chính quyền Nây Pi Tô vẫn không quên duy trì bản sắc dân tộc của Mi-an-ma, mà việc xây dựng ngôi Chùa Vàng sừng sững trên một trong những ngọn đồi cao nhất Nây Pi Tô là một minh chứng. Đây là ngôi chùa được xây rập khuôn y chang Chùa Vàng nổi tiếng ở I-ăng-gun, có khác biệt là không phải dát vàng thật bên ngoài mà chỉ sơn thếp nhũ vàng; khác biệt thứ hai là ngôi chùa ở I-ăng-gun từ chân đế lên đến đỉnh cao 99m thì ngôi chùa này thấp hơn một bộ, tức là kém khoảng 30cm.

Năm 2014 là năm đầu tiên Mi-an-ma đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của ASEAN sau 17 năm tham gia ASEAN và đất nước này đã làm tất cả những gì có thể để thực hiện thành công trách nhiệm của Chủ tịch ASEAN. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24 diễn ra tại Nây Pi Tô, một thủ đô mới được xây dựng hiện đại kết hợp với truyền thống, là một cơ hội để Mi-an-ma thể hiện tích cực vai trò của mình trong các vấn đề quốc tế và khu vực.

Lời kêu gọi của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam

Đoàn đại biểu Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN 24 với mục tiêu củng cố tình đoàn kết và vai trò chủ đạo của ASEAN đối với các vấn đề chiến lược liên quan đến hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác trong khu vực, thúc đẩy thực hiện có chất lượng Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như xác định phương hướng phát triển của ASEAN sau năm 2015.

Hẳn nhiên là trước những hành động gây phức tạp trên Biển Đông gần đây của Trung Quốc như công bố “Biện pháp thực thi Luật ngư nghiệp Trung Quốc của tỉnh Hải Nam” và mới nhất là hạ đặt giàn khoan nước sâu HD-981 tại khu vực thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, tình hình Biển Đông là một trong những chủ đề hàng đầu của hội nghị.

Những hành động mới đây của Trung Quốc ở vùng biển của Việt Nam không chỉ vi phạm nghiêm trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) mà còn vi phạm các cam kết và thỏa thuận khu vực, trong đó có Tuyên bố của các bên ở Biển Đông (DOC), Tuyên bố cấp cao ASEAN-Trung Quốc nhân kỷ niệm 10 năm DOC. Tại các văn bản này, ASEAN và Trung Quốc nhấn mạnh cam kết thực hiện kiềm chế, không làm phức tạp thêm tình hình, giải quyết tranh chấp về chủ quyền trên biển bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; tôn trọng luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982 cũng như những cam kết khu vực có liên quan. Những hành động của Trung Quốc đã hoàn toàn đi ngược lại những điều khoản mà phía Trung Quốc cam kết thực hiện.

Trước những hành động khiêu khích, ngang ngược của phía Trung Quốc, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đã lên tiếng mạnh mẽ, cực lực phản đối các hành động xâm phạm, kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế. Từ diễn đàn của ASEAN, Thủ tướng Việt Nam khẳng định Việt Nam đặc biệt coi trọng và luôn làm hết sức mình để gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị tốt đẹp với Trung Quốc. Việt Nam luôn chân thành mong muốn cùng với Trung Quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Việt Nam cũng hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc để phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, Trung Quốc không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của Việt Nam mà còn vu khống, đổ lỗi cho Việt Nam và tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.

Chính vì thế, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam khẩn thiết kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng của phía Trung Quốc, ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam, đề nghị ASEAN tăng cường đoàn kết, khẳng định lại mạnh mẽ các nguyên tắc đã được nêu tại Tuyên bố 6 điểm về Biển Đông, đồng thời yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, phải đặc biệt tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc DOC và cùng ASEAN thương lượng thực chất về COC.

Tiếng nói của ASEAN, với tư cách một Cộng đồng, hẳn là cần phải được những ai cần lắng nghe phải lắng nghe một cách nghiêm túc!

2015 và xa hơn thế nữa!

Tháng 10-2003, lãnh đạo các nước thành viên ASEAN đã ký Tuyên bố Ba-li 2, nhất trí hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2020 dựa trên 3 trụ cột chính là an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội. Đến tháng 1-2007, để thích ứng với những chuyển biến nhanh chóng của tình hình quốc tế cũng như tăng cường sức mạnh của ASEAN, các nhà lãnh đạo ASEAN quyết tâm đẩy nhanh tiến trình liên kết nội khối dựa trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN, nhất trí hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 thay vì 2020 như trước đó, đồng thời trụ cột an ninh được bổ sung thêm thành tố chính trị, trở thành trụ cột chính trị-an ninh.

Kể từ đó, ASEAN đi qua cả một chặng đường dài, với cả núi công việc đã hoàn thành. Đến năm 2014 này, trước mốc thời hạn cuối cùng hình thành Cộng đồng vào ngày 31-12-2015, đã có khoảng 80% đến 90% dòng hành động trên cả ba trụ cột được triển khai. Tuy nhiên, trong khoảng một năm rưỡi nữa, những công việc còn lại đòi hỏi các thành viên ASEAN phải nỗ lực vượt bậc. Trong bối cảnh hạn chế cả về nguồn lực và thời gian, cả ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội đều cần xác định những lĩnh vực - biện pháp ưu tiên để triển khai trong năm 2014 và đến cuối năm 2015, cả ở cấp quốc gia và khu vực.

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 ở Nây Pi Tô là nhằm bàn thảo để xác quyết những ưu tiên đó!

Nói một cách hình ảnh thì trên lộ trình để đi đến hình thành một Cộng đồng, ASEAN đã vượt qua những “cột cây số” Hà Nội năm 1998 với Chương trình hành động Hà Nội, Ba-li năm 2003 với Tuyên bố Ba-li 2, Viêng Chăn 2004 với Chương trình hành động Viêng Chăn giai đoạn 2004-2010…

Và nay có thêm một “cột cây số” Nây Pi Tô.

Là một quá trình nên việc ASEAN đặt mục tiêu hình thành Cộng đồng kể từ sau ngày 31-12-2015 không phải là điểm kết thúc mà thật ra là sự khởi đầu cho một chặng đường mới còn không ít gian nan. Để định hướng cho sự phát triển của Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, một Nhóm công tác Hội đồng điều phối ASEAN (ACCWG) đã được thành lập để xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau năm 2015. Ngoài ra, ASEAN còn thành lập Nhóm đặc trách cao cấp (HLTF) nhằm bàn biện pháp nâng cao năng lực Ban thư ký ASEAN, nâng cao hiệu quả của các cơ quan ASEAN, đáp ứng tốt hơn yêu cầu liên kết và hội nhập ngày càng cao của ASEAN sau năm 2015…

2015 và còn xa hơn thế nữa, ASEAN đã khởi hành cho một lộ trình mới, từ hôm nay, ở Nây Pi Tô.

Bài và ảnh: VĂN YÊN (từ Nây Pi Tô, Mi-an-ma)
Việt Nam sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình
Hành động của Trung Quốc đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông
Bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hội kiến Tổng thống Myanmar và Tổng thống Indonesia
Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị cấp cao ASEAN-24 về tình hình Biển Đông