QĐND - Những năm trước đây, các doanh nghiệp thường phàn nàn, lo ngại khi làm các thủ tục hải quan vì khá rườm rà và mất nhiều thời gian. Nhưng từ năm 2005, đặc biệt trong năm 2012 và tháng 1-2013, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã tích cực triển khai nhiều biện pháp cải cách hành chính và áp dụng công nghệ thông tin hiện đại, giúp doanh nghiệp làm các thủ tục xuất nhập khẩu nhanh gọn, góp phần tích cực tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và làm vui lòng khách quốc tế đến Việt Nam dịp Tết Nguyên đán Quý Tỵ sắp tới.

Hiện đại hóa để hải quan đồng hành với doanh nghiệp

Thủ tục hải quan vốn được coi là xương sống của ngành Hải quan. Vì vậy, thực hiện chương trình hải quan điện tử là điểm nhấn quan trọng của Hải quan TP Hồ Chí Minh thời gian qua. Từ năm 2005, hải quan điện tử đã được triển khai thí điểm tại một số Chi cục Hải quan TP Hồ Chí Minh và mang lại nhiều kết quả tích cực. Với chương trình này, doanh nghiệp có thể khai báo từ xa, vào bất kể thời gian nào tại những nơi có hệ thống mạng. Họ sẽ giảm được phiền hà, tiết kiệm về thời gian, công sức và làm việc với các đối tác nước ngoài thuận tiện hơn rất nhiều.

Chúng tôi được biết, Chi cục Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất và Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 (Hải quan cảng Cát Lái) là những đơn vị đầu tiên của Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh triển khai thí điểm chương trình hải quan điện tử. Những ngày đầu triển khai, nhiều doanh nghiệp và hành khách gặp không ít khó khăn trong việc chuyển đổi từ khai giấy sang khai điện tử. Nhưng với sự nỗ lực và quyết tâm lớn, hai Chi cục đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử đạt hiệu quả rất cao.

Kiểm tra hàng hóa nhập khẩu ở kho hàng Tân Sơn Nhất.

Những ngày đầu năm 2013, mỗi ngày Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 làm thủ tục cho khoảng 1.500 bộ tờ khai xuất nhập khẩu, với khối lượng hàng hóa lên tới hàng trăm nghìn tấn. Hiện tại, gần 100% tờ khai phát sinh tại đây đã được thực hiện theo thủ tục hải quan điện tử; 98% hàng hóa và kim ngạch xuất nhập khẩu cũng thông qua thủ tục hải quan điện tử. Anh Nguyễn Thanh Phụng, nhân viên Công ty TNHH Thương mại Tân Viễn Đông, cho biết: “Trước kia, khai thủ tục hải quan bằng giấy phải mất hàng tuần mới xong. Bây giờ thực hiện khai hải quan điện tử chỉ mất vài ngày là có thể nhận được hàng. Tôi nghĩ, các doanh nghiệp xuất-nhập khẩu có thể yên tâm khi đến làm thủ tục hải quan trên địa bàn TP Hồ Chí Minh”.

Bên cạnh chương trình hải quan điện tử, Chi cục Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất là đơn vị đi đầu trong việc áp dụng phần mềm tin học nhằm nâng cao chất lượng công việc và giảm các thao tác không cần thiết. Các chương trình được áp dụng như: Chương trình quản lý hành lý tại Kho thất lạc của nhà ga quốc tế; Chương trình quản lý tờ khai hải quan; Chương trình Quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu… đã mang lại hiệu quả thực tiễn cao. Đặc biệt, Chi cục có sáng kiến phân luồng Xanh - Đỏ đối với hành khách xuất nhập cảnh, giúp giảm áp lực công việc cho hải quan nhưng vẫn bảo đảm công tác giám sát quản lý. Qua thống kê cho thấy, chỉ có 20% khách nhập cảnh phải khai báo (luồng đỏ), còn lại 80% là không phải khai báo hải quan (luồng xanh). Nếu trước đây làm thủ tục hải quan cho một chuyến bay có 200 hành khách phải mất 150-170 phút, thì sau khi thực hiện phân luồng  ‘‘xanh - đỏ’’ tối đa chỉ khoảng 30-40 phút.

Cán bộ hải quan “hiểu biết-văn minh-lịch sự”

TP Hồ Chí Minh là một trung tâm thương mại lớn nhất cả nước, với nhiều hoạt động giao thương diễn ra sôi động ở các cảng cửa khẩu. Trong đó, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 không chỉ quen thuộc với khách hàng trong nước, mà với nhiều hãng tàu, chủ hàng từ nhiều nước trên thế giới. Bất kỳ doanh nghiệp và chủ hàng nào cũng đều muốn làm nhanh thủ tục đưa hàng xuất khẩu rời cảng, hàng nhập khẩu về nhà máy sản xuất hay đưa ra thị trường tiêu thụ. Vì vậy, cán bộ, công chức hải quan đã được đào tạo, giáo dục, rèn luyện và bồi dưỡng theo tiêu chí “hiểu biết-văn minh-lịch sự”. Cán bộ và công chức hải quan Khu vực 1 làm việc không kể thời gian để giải phóng nhanh hàng hóa. Ông Phan Minh Lê, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 cho biết: “Với lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn, nên áp lực công việc rất cao. Chúng tôi nhắc nhở cán bộ, công chức luôn phải giữ thái độ làm việc nhiệt tình và nghiêm túc trong mọi tình huống. Chúng tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ tận tình và giải quyết mọi thắc mắc của doanh nghiệp”. Nhờ những biện pháp cải cách hành chính hiệu quả mà năm 2012, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 đã làm thủ tục thông quan cho gần 300.000 lô hàng hóa xuất nhập khẩu, với kim ngạch gần 17.100 tỷ đồng. Không những vậy, nơi đây còn tổ chức nhiều buổi gặp gỡ, trao đổi và đối thoại giữa doanh nghiệp và hải quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho nhau.

Chi cục Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất cũng rất chú trọng tới việc xây dựng hình ảnh cán bộ, công chức của mình ở cảng Hàng không quốc tế. Ấn tượng về đất nước, con người Việt Nam trong lòng du khách quốc tế phần nào được thể hiện qua hình ảnh cán bộ hải quan. Ông Đỗ Thế Mạnh, Phó chi cục trưởng, Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cho biết: “Ngoài việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, Chi cục rất quan tâm đến công tác xây dựng văn hóa giao tiếp cho cán bộ, công chức làm việc tại các khu vực của sân bay”. Cũng theo ông Mạnh, Chi cục xem doanh nghiệp và hành khách là đối tượng hợp tác thay vì là đối tượng quản lý.

Những biện pháp, sáng kiến trong cải cách hành chính và phong cách làm việc của Hải quan TP Hồ Chí Minh thời gian qua đang mang lại kết quả kinh tế - xã hội to lớn, làm thay đổi cơ bản, tích cực về suy nghĩ của doanh nghiệp và hành khách xuất nhập cảnh đối với Hải quan Việt Nam trong tiến trình phát triển hội nhập. Với những quyết tâm của mình, Hải quan TP Hồ Chí Minh mong doanh nghiệp tin tưởng và đồng tình ủng hộ mọi cải cách hành chính, hiện đại hóa trang thiết bị hỗ trợ làm thủ tục. Trong thời gian tới, công việc này sẽ được thực hiện quyết liệt và hiệu quả hơn nữa, góp phần quản lý chặt chẽ hoạt động xuất - nhập khẩu và giúp đỡ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất - kinh doanh. Ông Nguyễn Trọng Hùng, Phó cục trưởng Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh nhận định: “Trong hoàn cảnh nền kinh tế đất nước đang gặp nhiều khó khăn, chúng tôi vẫn hoàn thành hơn 100% kế hoạch thu thuế của năm 2012. Đây không chỉ là kết quả to lớn của công tác cải cách hành chính, mà còn là tình cảm, trách nhiệm của cán bộ, công chức Hải quan TP Hồ Chí Minh đối với sự phát triển, hội nhập của đất nước trong giai đoạn hiện nay”.

Bài và ảnh: PHI HÙNG-DUY MINH