QĐND Online -Nửa đầu năm 2006, chỉ số VN-Index vọt lên hơn 500 điểm. Đó đã được coi là chỉ số trong mơ đối với các nhà đầu tư. Tiếp đó, sự kiện Việt Nam gia nhập WTO, tổ chức thành công Hội nghị APEC, nhận được sự quan tâm của thế giới, Tổng thống Mỹ George W. Bush đến thăm sàn giao dịch chứng khoán TP HCM, cũng như những dự báo lạc quan về nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài… đã cộng hưởng lại và làm cơn sốt cổ phiếu tăng lên đến đỉnh điểm. VN-Index đạt mức kỷ lục 665,53 điểm trong ngày 24-11. Tuy nhiên, chưa dừng lại ở đó, sau khi đạt 779 điểm vào ngày 18-12-2006, chỉ số VN-Index tiếp tục vọt lên 800 điểm. Tuy nhiên, sau đó lại rớt vài chục điểm, khiến không ít nhà đầu tư rời sàn. Kỳ vọng 1.000 điểm càng khó với tới. Đến khi thị trường vượt ngưỡng 1.000, nhiều nhà đầu tư lâu năm nhận ra tốc độ chạy của thị trường không hề đơn giản. Đang có cơn lốc đổ tiền vào chứng khoán, do nhiều người chơi chứng khoán giàu lên nhanh chóng.
Cũng khi đó, xuất hiện hai luồng nhận định: thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang trở thành một cái “bong bóng” có thể nổ tung bất cứ lúc nào và vì những tín hiệu khả quan của nền kinh tế, thực tế của tỷ trọng thị trường chứng khoán so với GDP, thị trường này vẫn còn đầy tiềm năng.
Thăng hoa thiếu cơ sở?
Năm 2006, TTCK Việt Nam có sự phát triển vượt trội và quy mô thị trường đã vượt qua con số 15% GDP mà Thủ tướng Chính phủ đặt ra trong Chiến lược Phát triển TTCK đến năm 2010. Mặt tích cực của sức phát triển ấy là thu hút được thêm đông đảo nguồn vốn đầu tư. Tuy nhiên, vì một thị trường phát triển quá nhanh, quá nóng sẽ rất có thể dẫn tới những hiệu ứng tiêu cực không thể lường trước.
Theo chuyên gia kinh tế về lĩnh vực tài chính của Ngân hàng Thế giới tại Hà Nội, ông Noritaka Akematsu: “Hiện đang có sự phấn khích quá mức vượt quá khuôn khổ của thị trường, vượt quá sự kiểm soát của cơ quan điều tiết vào thời điểm này. Nhà chức trách Việt Nam không thể đảm bảo báo cáo kinh doanh của các công ty niêm yết là hoàn toàn chính xác, các giao dịch buôn bán chứng khoán được thực hiện theo đúng chuẩn mực".
Ông Trần Xuân Hà, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, theo nhận định của cá nhân ông, TTCK trong thời gian gần đây là khá nóng, các nhà đầu tư hãy hết sức thận trọng trong việc đầu tư vào chứng khoán, bản thân các nhà đầu tư phải tự bảo vệ lấy mình. Bảo vệ cho thị trường phát triển lành mạnh.
Ông Don Lam, Tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ VinaCapital nhiều lần nói, giá cổ phiếu trên thị trường hiện nay không hề phản ảnh lợi nhuận do công ty mang lại.
Ông Trần Hồng Văn, uỷ viên hội đồng quản trị Bảo hiểm Viễn Đông cho rằng, tốc độ giá cổ phiếu tăng quá nhanh so với mong đợi. Và sắp tới thị trường chắc chắn sẽ có những đợt điều chỉnh nhỏ. "Những đợt điều chỉnh nhỏ sẽ giúp thị trường vững hơn. Tôi dự đoán chỉ số chứng khoán sắp tới sẽ rất khả quan so với hiện nay", ông nhận định.
Trước sức phát triển quá nóng của thị trường, Uỷ ban Chứng khoán nhà nước đã đưa ra các giải pháp nhằm giảm nhiệt. Các giải pháp đó gồm có việc tạm thời chưa tăng tỷ lệ nắm giữ tối đa của bên nước ngoài trong các công ty niêm yết, kiểm tra hoạt động của các công ty chứng khoán, thắt chặt cho vay đối với kinh doanh chứng khoán, đẩy mạnh minh bạch trong công bố thông tin, thắt chặt quản lý đối với các quỹ đầu tư nước ngoài kinh doanh chứng khoán và các tài khoản uỷ thác...
Ngay sau khinhữngbiện pháp điều chỉnh thị trường này được công bố, các nhà đầu tư đã ồ ạt bán ra khiến giá cổ phiếu giảm mạnh.
Theo tổng hợp kết quả giao dịch của TTGDCK TP HCM, kết thúc phiên giao dịch ngày 24-1, chỉ số VN-Index giảm 24,31 điểm (tương đương giảm 2,34%) xuống mức 1.016,39 điểm. Khối lượng giao dịch cổ phiếu đạt 6 triệu cổ phiếu, suýt soát mức 23-1, trong khi tổng giá trị giao dịch đạt 672,78 tỷ đồng, giảm 18%. Thị trường có 47 mã chứng khoán tăng giá, 43 mã giảm giá, 18 mã khác đứng giá. Mặc dù số cổ phiếu giảm giá ít hơn số cổ phiếu tăng giá nhưng do hầu hết các cổ phiếu lớn giảm giá nên VN-Index bị kéo xuống. Cổ phiếu có khối lượng niêm yết lớn thứ 2 và thứ 3 thị trường là VNM và VSH đều giảm kịch sàn. VNM giảm 9.000đ xuống mức 176.000đ, còn VSH giảm 4.000đ xuống mức 82.000đ. Đây cũng là 2 cổ phiếu có khối lượng giao dịch nhiều nhất, VNM với 393.000cp và VSH với 294.790cp khớp lệnh. Một số các cổ phiếu lớn khác cũng giảm kịch sàn, như PVD rơi xuống mức 281.000đ, ITA xuống mức 133.000đ, CII xuống mức 73.500đ, GMD xuống mức 166.000đ, SAM xuống 215.000đ, KDC xuống 234.000đ. Ngoài ra, danh sách các cổ phiếu giảm kịch sàn còn có TDH, TS4, BMP, NKD, TCT, SDN, MCP, VIS, HBD, SFN. Đại gia FPT cũng giảm mạnh đến 22.000đ, tức 3,7%, xuống mức 580.000đ.
Với sự giảm giá mạnh của các cổ phiếu lớn này, sự tăng giá của cổ phiếu lớn nhất thị trường là STB cũng không thể giúp chỉ số VN-Index tránh khỏi sụt giảm mạnh.
Sự can thiệp của UBCKNN và sự giảm sốt của TTCK đã chứng minh, những cơn sốt nóng trên TTCK thời gian qua đã phản ánh rất không chính xác tốc độ phát triển của doanh nghiệp tham gia niêm yết. Đó chỉ hoàn toàn là yếu tố tâm lý “đám đông”.
Tuy nhiên, nhìn ở góc độ khác, TTCK Việt Nam chưa phản ánh đúng “sức vóc” của nền kinh tế. Do đó, sự tăng giảm thất thường ở giai đoạn này chỉ có thể coi là những biến động của một TTCK sơ khai.
Một thị trường tiềm năng?
Việt Nam là thị trường lớn chưa khai phá. Đó là nhận định của hầu hết các chuyên gia nước ngoài khi đề cập tới TTCK Việt Nam. Tất nhiên, những nhận định đó đều dựa trên những cơ sở hết sức vững chắc.
Trước hết là về tăng trưởng GDP. Những năm trở lại đây, Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế tăng trưởng năng động nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như trên thế giới với tốc độ tăng trưởng khá cao và ổn định: năm 2002 đạt 7,1%; năm 2003 đạt 7,23%; năm 2004 đạt 7,7%, đặc biệt năm 2005 tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 8,4% và năm 2006 đạt 8,2%.
Bên cạnh đó, cùng với các ngân hàng và tập đoàn tài chính khác, mới đây tập đoàn đầu tư lớn nhất hành tinh Goldman-Sachs đã dự báo rất tích cực về triển vọng tốt đẹp của kinh tế Việt Nam như một điểm đến xứng đáng của đầu tư nước ngoài, bởi Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi, năng động vào bậc nhất trên thế giới. Tập đoàn này cũng dự báo đến năm 2025, kinh tế Việt Nam sẽ có quy mô thứ 17 trong các nền kinh tế trên thế giới.
Về môi trường pháp lý, Luật Chứng khoán có hiệu lực từ ngày 1-1-2007 là đạo luật căn bản điều chỉnh hoạt động đầu tư chứng khoán tại Việt Nam. Khi thị trường vốn phát triển sẽ là môi trường tốt để thu hút đầu tư gián tiếp nước ngoài và ngược lại, dòng vốn từ đầu tư gián tiếp nước ngoài sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường vốn. Đặc biệt, sự ra đời của Trung tâm Lưu ký chứng khoán sẽ tạo ra chuẩn mực ban đầu cho các hoạt động đầu tư chứng khoán.
Theo tinh thần của Luật Đầu tư chung có hiệu lực từ 1-7-2006 và các cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO thì những ràng buộc, hạn chế đối với đầu tư nước ngoài sẽ chỉ còn bị giới hạn đối với một số ngành nghề đầu tư có điều kiện. Room cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ được loại bỏ theo tiến độ đảm bảo an toàn cho quá trình phát triển thị trường vốn của Việt Nam cũng như các cam kết khi đàm phán gia nhập WTO với những đối tác lớn như EU, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Đây chính là một trong những động lực thúc đẩy nhà đầu tư nước ngoài đến với TTCK Việt Nam với dự báo lạc quan về làn sóng đầu tư nước ngoài thứ 3 dồi dào về tài chính hơn nhiều so với làn sóng đầu tư vào Việt Nam lần thứ nhất vào năm 1990 và làn sóng thứ hai vào năm 2000.
Môi trường chính trị tại Việt Nam được đánh giá là ổn định, mục tiêu hướng tới của Nhà nước và toàn thể nhân dân là: dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Chính điều này sẽ là một lợi thế thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam khi gần đây, những bất ổn về chính trị tại một số quốc gia khu vực Đông Nam Á làm quan ngại việc đầu tư mạnh vào các quốc gia trong khu vực như Philippines, Thái Lan.
Cùng những điều kiện có mức độ ảnh hưởng gián tiếp lớn tới TTCK, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Quyết định số 898/QĐ-BTC ban hành kế hoạch phát triển TTCK Việt Nam 2006-2010 có nhấn mạnh đến việc thực hiện chương trình hội nhập thị trường vốn ASEAN. Mục tiêu đưa ra trong giai đoạn này là quy mô TTCK đạt từ 10-15% GDP, phấn đấu có doanh nghiệp tham gia danh sách 100 công ty niêm yết hàng đầu của các nước ASEAN. Đây chính là một cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc thu hút nguồn vốn gián tiếp nước ngoài, đặc biệt là nguồn vốn của các quỹ đầu tư, các công ty đầu tư tài chính, ngân hàng đến với thị trường Việt Nam.
Những cơ sở trên, trong tương lai không xa, sẽ tạo điều kiện cho TTCK Việt Nam phát triển cả trên bề rộng lẫn chiều sâu. Thậm chí, một trong những hãng tư vấn đầu tư nổi tiếng của Mỹ, Tập đoàn Merrill Lynch, từng đánh giá: chỉ cần bạn bỏ tiền đầu tư vào cổ phiếu blue-chip ở Việt Nam thì yên tâm 10 năm sau bạn sẽ kiếm được một khoản khá lớn mà không cần phải làm gì. Các công ty bluechip đó sẽ kiếm lời cho bạn. Nhận định này đã lột tả được sự hấp dẫn của Việt Nam như một địa điểm đầu tư lý tưởng.
Diện mạo TTCK năm 2007, đôi điều nhận định
Năm 2007, diện mạo TTCK sẽ lớn hơn về quy mô thị trường và quy mô giao dịch. Quyết tâm đẩy mạnh cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, nhất là các doanh nghiệp lớn trong năm 2007, 2008 của Chính phủ sẽ tạo ra nguồn hàng hoá lớn cho thị trường này. Ngoài ra, năm 2007 là năm mà nhiều DN có nguồn gốc gia đình, tư nhân sẽ được chuyển thành công ty cổ phần để tham gia TTCK. Lực lượng này sẽ góp phần đáng kể làm tăng mức độ sôi động trên TTCK, bởi tính năng động và hiệu quả của đội ngũ quản lý doanh nghiệp.
Cùng đó, theo dự kiến, năm 2007 cũng là năm một số doanh nghiệp lớn như VCB, Bảo Việt, MobiFone, Vinaphone… sẽ tiến hành cổ phần hoá. Khi những doanh nghiệp này tham gia niêm yết thì chỉ số chứng khoán VN-Index có thể tăng trưởng rất nhanh.
Năm 2007 cũng sẽ diễn ra sự phân cấp mạnh mẽ về giá cả giữa các loại cổ phiếu do sự tham gia ngày càng nhiều của các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Hệ quả là khối lượng và biên độ dao động giá sẽ rất lớn, nên những nhà đầu tư nhỏ cần thận trọng và phải xác định tiêu chí đầu tư rõ ràng nếu không muốn bị nhấn chìm.
HUY QUÂN