QĐND Online – Quốc hội đã dành trọn một ngày thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các quyết định hành chính về đất đai. Một loạt nguyên nhân dẫn đến bức xúc trong nhân dân đã được các đại biểu tập trung làm rõ. Trong đó, sự bất cập pháp luật về đất đai đã được nhiều đại biểu chỉ ra và cho rằng, đây là một trong những nguyên nhân chính dấn đến khiếu nại, tố cáo nhiều trong thời gian vừa qua…

Tại phiên thảo luận, các đại biểu đều đồng tình nhận định, vẫn còn những hạn chế, bất cập, vướng mắc trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các quyết định hành chính về đất đai. Đại biểu Nguyễn Thu Anh (đoàn Lâm Đồng) chỉ rõ: Luật Khiếu nại, tố cáo và Luật Đất đai có các quy định không thống nhất trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; chưa có hướng dẫn cụ thể về mối quan hệ trong giải quyết khiếu nại, tranh chấp giữa cơ quan hành chính và tòa án nhân dân, giữa bộ quản lý chuyên ngành và thanh tra Chính phủ. Thẩm quyền giải quyết giữa cơ quan hành chính và cơ quan tòa án chưa cụ thể, chưa rõ ràng nên nhiều trường hợp người dân phải đi lại nhiều lần giữa tòa án nhân dân và UBND, nhưng vẫn không được tiếp nhận giải quyết.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thị Kim Bé phát biểu ý kiến. Ảnh: VPQH

Một số đại biểu chỉ ra, các quy định của Luật Đất đai vẫn còn một số nội dung chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý và sử dụng đất, chưa giải quyết hài hòa giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng đất. Công tác giải quyết tranh chấp khiếu nại, tố cáo về đất đai chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, mặt khác trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp khiếu nại về đất đai còn nhiều điểm khác nhau giữa pháp luật về đất đai và pháp luật về khiếu nại, tố cáo dẫn đến cách hiểu khác nhau trong áp dụng pháp luật của các cơ quan hành chính cũng như các cơ quan bảo vệ pháp luật. Cơ chế chuyển phần lớn việc giải quyết khiếu nại về địa phương có ưu điểm là tăng cường trách nhiệm giải quyết của cấp có thẩm quyền quản lý đất đai, nhưng lại có nhược điểm là không đáp ứng được nguyện vọng của người có đơn khiếu nại muốn được cấp có thẩm quyền ở Trung ương ra quyết định cuối cùng để đảm bảo tính khách quan. Đây chính là nguyên nhân gây nên tình trạng khiếu kiện vượt cấp ở Trung ương.

Đại biểu Khúc Thị Duyền (đoàn Thái Bình) dẫn chứng cụ thể: “Vừa qua, trong một thời gian rất ngắn, nhiều văn bản của Nhà nước ban hành cùng một nội dung về đền bù giải phóng mặt bằng. Văn bản trước đang thực hiện dở dang thì văn bản sau đã ra đời nên nhiều địa phương rất khó thực hiện. Chỉ từ năm 2004 đến năm 2009 đã có 3 nghị định ban hành dẫn đến người dân so sánh thiệt hơn giữa người được đền bù trước với người đền bù sau trong cùng một loại đất nông nghiệp… Trong một số dự án đền bù cho 2 địa phương cùng một dự án, chỉ cách nhau một con mương nhưng giá đất đã có sự chênh lệch nhau gấp 5 lần”.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) đã gọi hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành về quản lý đất đai là “ma trận”. “Với một ma trận các văn bản hướng dẫn thi hành đó đã tạo ra sự rối cho cơ sở khi thực hiện” đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé nói.

Phân tích về một khía cạnh khác, đại biểu Đinh Thị Phương Lan (đoàn Quảng Ngãi) chỉ ra, tại Điều 5 Luật Đất đai hiện hành quy định các quyền của Nhà nước như: Quyền định giá đất, quyền thu hồi đất. Tuy nhiên, trong điều kiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật còn chưa hoàn chỉnh, trên nền hiện trạng kinh tế, xã hội còn chưa tốt và đặc biệt chưa có cơ chế kiểm soát hiệu quả các quyền Nhà nước về đất đai đã dẫn đến hệ quả: “Người dân không có đủ điều kiện hợp pháp để bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ đối với quyền sử dụng đất và không những thế Nhà nước cũng không thu được lợi ích về kinh tế tương xứng. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo của công dân liên quan đến đất đai”.

Từ những bất cập đó, các đại biểu kiến nghị nhiều biện pháp giải quyết tình trạng này, trong đó, nổi bật là sớm hoàn thiện Luật Đất đai (sửa đổi), xây dựng hệ thống văn bản về quản lý đất đai chặt chẽ, thống nhất và sát với thực tiễn.

XUÂN DŨNG