QĐND - Cố Đại tướng Lê Trọng Tấn (1914-1986), nguyên Tổng Tham mưu trưởng, nguyên Tư lệnh đầu tiên của Quân đoàn 1, được Đại tướng Võ Nguyên Giáp gọi là vị tướng “biết dùng quân, luyện quân, nuôi quân, chỉ huy quân” và  “người chỉ huy kiên cường, lỗi lạc, người bạn chiến đấu chí thiết”.

Cuộc kháng chiến trường kỳ kéo dài 3 thập kỷ của dân tộc Việt Nam chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã đào luyện nên nhiều danh tướng, và Đại tướng Lê Trọng Tấn là một trong những danh tướng xuất sắc. Năm 1954, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, với tư cách Đại đoàn trưởng Đại đoàn 312, ông đã chỉ huy đơn vị đánh thẳng vào trung tâm sở chỉ huy Mường Thanh, bắt sống tướng Đờ Cát.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông được giao đảm trách cương vị tư lệnh của hầu hết các chiến dịch quan trọng: Chiến dịch Đường 9-Nam Lào 1971, Chiến dịch Trị Thiên 1972…

Thiếu tướng Lê Trọng Tấn báo cáo tình hình với Đại tướng Võ Nguyên Giáp trước khi lên đường vào chiến trường miền Nam năm 1966. Ảnh tư liệu

Năm 1973, Hiệp định Pa-ri được ký kết, tình thế mới vừa đòi hỏi, vừa cho phép quân dân ta mở những chiến dịch quy mô lớn nối tiếp nhau trên các hướng chiến lược, các địa bàn rộng lớn với lực lượng gồm nhiều quân, binh chủng tham gia; nhằm nhanh chóng thực hiện mục tiêu của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Vấn đề xây dựng quân đoàn binh chủng hợp thành có sức cơ động cao, hỏa lực mạnh, sức đột kích lớn, làm lực lượng quyết định trong các chiến dịch có ý nghĩa chiến lược, trở thành một yêu cầu khách quan, phù hợp với quy luật phát triển của quân đội ta. Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương quyết định thành lập Quân đoàn 1 và Thiếu tướng Lê Trọng Tấn, Phó tổng Tham mưu trưởng được tin tưởng giao trọng trách làm Tư lệnh của Quân đoàn chủ lực đầu tiên.

Tháng 3-1975, ông được chỉ định làm Tư lệnh chiến dịch giải phóng Huế-Đà Nẵng. Tháng 4-1975, Thiếu tướng Lê Trọng Tấn là Phó tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh kiêm Tư lệnh cánh quân phía đông. Ông đã quán triệt tư tưởng tiến công “thần tốc, táo bạo” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, chỉ huy đơn vị đánh thẳng vào dinh Độc Lập, bắt Tổng thống ngụy quyền Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện.

Trong cuộc đời hơn 40 năm quân ngũ, không chiến trường nào, từ Bắc-Trung-Nam không lưu dấu chân ông; các cuộc chiến tranh, từ chống Pháp, chống Mỹ, chống bọn diệt chủng Pôn Pốt, bảo vệ biên giới phía Bắc, ông đều để lại dấu ấn về tài năng quân sự thao lược, với những quyết định lịch sử.

Năm 1973, trong một buổi gặp gỡ với các tướng lĩnh Việt Nam, Chủ tịch Cu-ba Phi-đen Ca-xtrô bắt tay Đại tướng Lê Trọng Tấn rồi tươi cười hỏi mọi người xung quanh: “Đây có phải là vị tướng đánh hay nhất Việt Nam?”. Đại tướng Võ Nguyên Giáp vui vẻ nói: “Đúng, đây là một trong những vị tướng giỏi nhất Việt Nam qua các thời đại”. Nhiều nhà bình luận quân sự thế giới gọi ông là “Giu-cốp của Việt Nam”.

Trong truyền thống vẻ vang của mình, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 1 luôn tự hào về ông, vị tư lệnh đầu tiên của Binh đoàn Quyết Thắng.

HỒNG HẢI