Ngày từ những ngày đầu, 22 chiến sĩ Đội Tuyên truyền văn hóa Chiến khu 3, nay là Đoàn Văn công Quân khu 3, đã sát cánh cùng bộ đội chiến đấu bảo vệ thành phố cảng Hải Phòng, mở đầu cho truyền thống anh hùng của những nghệ sĩ-chiến sĩ. Với ý nghĩa đó, ngày 20-11 trở thành ngày truyền thống của đoàn. 

Ra đời trên vùng đất châu thổ sông Hồng, nơi hội tụ bản sắc văn hóa dân tộc của tinh thần hào khí Đông A... là điều kiện thuận lợi để Đoàn Văn công Quân khu 3 mang lời ca, tiếng hát và truyền thống đấu tranh của dân tộc, của đồng bằng sông Hồng cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Cán bộ, diễn viên Đoàn Văn công Quân khu 3 giao lưu với cán bộ, chiến sĩ đảo Bạch Long Vĩ . (Ảnh chụp trước tháng 4-2021) 

Trong những năm tháng chiến tranh, các nghệ sĩ, chiến sĩ Đoàn Văn công Quân khu 3 không quản gian khổ, hy sinh, có mặt tại các chiến trường ác liệt, như tuyến lửa Hàm Rồng (Thanh Hóa); Quảng Bình; Vĩnh Linh, Đường 9-Khe Sanh (Quảng Trị); những vùng mới giải phóng... phục vụ bộ đội và nhân dân. Đã có 3 nghệ sĩ của đoàn hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Từ Đoàn Văn công Quân khu 3, nhiều nghệ sĩ đã trở thành những cây đại thụ của nền văn hóa, nghệ thuật nước nhà, như: Nhạc sĩ Văn Cao, nhà văn Nguyễn Đình Thi, họa sĩ Tô Ngọc Vân, nhạc sĩ Trần Hoàn... Nhiều nghệ sĩ, diễn viên trưởng thành dưới ngôi nhà Đoàn Văn công Quân khu 3 đã được tặng những giải thưởng cao quý, như nhà soạn chèo Tào Mạt được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh. Nhà viết kịch Hoài Giao; các nhạc sĩ: Huy Thục, Đôn Truyền, Nguyễn An, Trương Ngọc Ninh; biên đạo múa Trần Hoàng Hải, Xuân Cống được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Nhà soạn chèo kiêm đạo diễn Tào Mạt, ca sĩ Lê Dung được tặng danh hiệu NSND, hàng chục nghệ sĩ được tặng danh hiệu NSƯT...

Phát huy truyền thống vẻ vang, những năm qua, Đoàn Văn công Quân khu 3 đã tổ chức sáng tác, dàn dựng và biểu diễn hàng trăm chương trình nghệ thuật phục vụ bộ đội và nhân dân trên địa bàn quân khu và một số đơn vị, địa phương trên cả nước. Các nghệ sĩ, diễn viên của đoàn đã đến với bộ đội và bà con vùng sâu, vùng xa, nơi biên cương, hải đảo. Đoàn đã tham gia nhiều chương trình nghệ thuật lớn và đã đạt nhiều thành tích cao trong các hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp. Đoàn còn tổ chức, xây dựng các chương trình nghệ thuật kỷ niệm các sự kiện chính trị của Đảng, đất nước, quân đội, các hội thi, hội diễn, kỷ niệm ngày truyền thống các cơ quan, đơn vị, các ngành, các địa phương. Những tiết mục của đoàn đã góp phần giữ gìn, tôn vinh các giá trị văn hóa, lịch sử của vùng châu thổ sông Hồng, truyền thống của quân đội, làm lan tỏa phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, xây dựng LLVT quân khu vững mạnh về chính trị.

Đổi mới tư duy sáng tạo, nỗ lực nâng cao tính chuyên nghiệp trong các tác phẩm, chương trình biểu diễn phục vụ, chương trình nghệ thuật tham gia các liên hoan, cuộc thi chuyên nghiệp luôn được đoàn phát huy dựa trên những giá trị truyền thống mang âm hưởng đặc trưng của vùng đồng bằng sông Hồng. Ví như ở Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quân năm 2018, Đoàn Văn công Quân khu 3 xây dựng chương trình nghệ thuật với chủ đề “Hào khí đồng bằng”. Những tác phẩm là bức tranh sống động, khái quát về mảnh đất và con người vùng châu thổ sông Hồng, nơi hội tụ địa linh nhân kiệt, có chiều dài lịch sử oanh liệt với đa tầng, đa sắc màu về văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh và cũng là địa chỉ, là “vùng đất căn bản” của nước nhà mà lớp lớp các thế hệ quân và dân Quân khu 3 hôm nay đang ra sức phát huy truyền thống, cống hiến tài năng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những tiết mục, chương trình của đoàn đã góp phần giữ gìn, tôn vinh các giá trị văn hóa, lịch sử của vùng châu thổ sông Hồng, truyền thống của quân đội, làm lan tỏa phẩm chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, xây dựng LLVT quân khu vững mạnh.

Trung tá, NSƯT Nguyễn Văn Hiếu, Đoàn trưởng Đoàn Văn công Quân khu 3 bày tỏ: “Truyền thống 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của đoàn là tài sản tinh thần, là động lực, đồng thời là hành trang tiếp sức cho mỗi cán bộ, nghệ sĩ, nhân viên, chiến sĩ của đoàn hôm nay tiếp tục vững bước trên chặng đường mới; nỗ lực phấn đấu xây đắp nên truyền thống “Đoàn kết, sáng tạo, diễn giỏi, hát hay”, góp phần tô thắm truyền thống “Trung thành, nguyên tắc, đoàn kết, sáng tạo” của Cục Chính trị và truyền thống “Đoàn kết, chủ động, sáng tạo, hy sinh, chiến thắng” của LLVT Quân khu 3".

Bài và ảnh: TÂM TRUNG