QĐND - Phủ Thông là thị trấn của huyện Bạch Thông, cách thị xã Bắc Kạn 19km về phía Bắc-Đông Bắc. Khi đánh chiếm Bắc Kạn năm 1947, quân Pháp xây dựng đồn Phủ Thông nhằm bảo vệ Bắc Kạn từ phía Bắc, giữ liên hệ với thổ phỉ ở Chợ Rã, uy hiếp Na Rì từ phía Tây và bảo vệ Quốc lộ số 3. Do án ngữ vị trí quan trọng nên đồn Phủ Thông như mũi dùi cắm vào lòng Việt Bắc. Vì vậy, đồn Phủ Thông là một mục tiêu chủ yếu của Chiến dịch đường số 3, diễn ra từ ngày 25-7-1948 đến 12-8-1948.

Tuy nhiên, để tiêu diệt đồn Phủ Thông-cứ điểm kiên cố của địch, ta phải xây dựng cách đánh mới, phù hợp với điều kiện trang bị của bộ đội hiện có. Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ cho Bộ Tổng tham mưu dùng một tiểu đoàn của Trung đoàn Thủ Đô để nghiên cứu thí điểm cách đánh tiêu diệt cứ điểm kiên cố. Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái lấy Tiểu đoàn 11 nghiên cứu cách đánh cường tập và chọn ngọn đồi gần ngã ba Phú Minh (Đại Từ, Thái Nguyên) làm thao trường cho bộ đội huấn luyện.

 

Cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 11 trước khi bước vào trận đánh đồn Phủ Thông. Ảnh tư liệu.

Trong đợt luyện quân, lập công này, lần đầu tiên xuất hiện cách luyện tập có thực binh, cả "quân xanh, quân đỏ". Đồng chí Vũ Yên, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 11, cùng tổ trinh sát đi nghiên cứu đồn Phủ Thông rồi về đắp trên đồi Phú Minh một "đồn" đúng như đồn Phủ Thông, cũng hầm hào, lô cốt, ụ súng, hàng rào "lông nhím" bao quanh. Trải qua nhiều ngày luyện tập, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 11 bước đầu có khái niệm về cách tiến công một đồn giặc kiên cố.

Sau một thời gian chuẩn bị, trận đánh đồn Phủ Thông của Tiểu đoàn 11 (chủ lực của bộ) được tăng cường một đại đội của Trung đoàn 72 và một đại đội pháo binh thuộc Tiểu đoàn 410 của bộ, bắt đầu vào đêm 25-7-1948. Sau một ngày chiến đấu, ta đã tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm tên địch; phá hủy nặng hệ thống công sự, vật cản, nhà ở trong đồn; góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến dịch, buộc quân xâm lược Pháp phải rút chạy khỏi Bắc Kạn. Tổng kết Chiến dịch đường số 3 và trận Phủ Thông, Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp biểu dương tinh thần xung phong chiến đấu của Tiểu đoàn 11 và tặng tiểu đoàn danh hiệu Tiểu đoàn Phủ Thông.

Trận đánh tiêu diệt đồn Phủ Thông là bước phát triển mới về chiến thuật quân sự, đánh dấu bước trưởng thành và phát triển của quân đội ta về khả năng tác chiến và phương pháp tác chiến. Đây là điểm mốc quan trọng ghi dấu ấn thắng lợi của Quân đội nhân dân Việt Nam bằng chiến thuật cường tập tiêu diệt cứ điểm địch. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá: Chiến thắng Phủ Thông là trận đầu tiên bộ đội ta tiêu diệt đại đội tăng cường, tinh nhuệ của Pháp, phòng ngự với công sự vững chắc. Chiến thắng đã mang lại niềm tin, kinh nghiệm và có cống hiến lớn lao cho bộ đội ta tiến lên con đường công kiên, đặc biệt là trong Chiến dịch Biên Giới và trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, trong cả 30 năm kháng chiến.

XUÂN GIANG

(Theo tài liệu của Ban Liên lạc Tiểu đoàn Phủ Thông)