Trận chiến đấu bảo vệ Bắc Bộ phủ

QĐND - Thực hiện Lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, tối 19-12-1946, các đơn vị Vệ quốc đoàn cùng lực lượng vũ trang thủ đô Hà Nội và nhân dân nổ súng tiến công quân địch, mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược. Ngay đêm 19 và ngày 20-12-1946, nhiều trận chiến đấu diễn ra rất ác liệt, kéo dài và thắng lợi oanh liệt nhất là trận chiến đấu bảo vệ Bắc Bộ phủ.

Sớm nhận rõ âm mưu xâm lược của thực dân Pháp, Trung ương Đảng và Bác Hồ cùng với sự chỉ đạo lực lượng vũ trang và nhân dân cả nước, đã trực tiếp chỉ đạo lực lượng ở Bắc Bộ phủ khẩn trương chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu. Tại đây, ta đã xây dựng trận địa, hầm hào, đục tường thông các nhà để tiện cơ động. Khu vực phòng thủ bảo vệ Bắc Bộ phủ tổ chức 3 cụm chốt, tạo thành “thế đứng chân vạc”, cơ động nhanh, yểm trợ tốt trong chiến đấu. Cụm chốt 1 ở phố Ngô Quyền, hạt nhân là nhà Bắc Bộ phủ; cụm chốt thứ 2 ở phố Đinh Tiên Hoàng, hạt nhân là nhà Bưu điện Bờ Hồ; cụm chốt 3 ở phố Tràng Tiền, hạt nhân là khách sạn “Gà trống vàng” (nay là khách sạn Dân Chủ). Lực lượng phòng thủ toàn khu vực là Đại đội 1, thuộc Tiểu đoàn 101 Vệ quốc đoàn (sau là Trung đoàn Thủ Đô), do Đại đội trưởng Mộng Hùng và Chính trị viên Lê Gia Đỉnh chỉ huy. Ngoài vũ khí cá nhân và 3 khẩu trung liên, còn có các tổ đánh bom ba càng và các loại vũ khí tự chế tạo khác như chai cháy, mìn, bom…

Cảm tử quân Hà Nội ôm bom ba càng đón đánh xe tăng quân Pháp trong ngày đầu toàn quốc kháng chiến (12-1946). Ảnh tư liệu

Đêm 19-12-1946, một cánh quân Pháp từ trong thành, phối hợp với lực lượng đã ém sẵn ở Khách sạn Mê-tờ-rô-pôn đồng loạt tiến công vào Bắc Bộ phủ. Đợt tiến công thứ nhất, thực dân Pháp huy động khoảng 1 đại đội bộ binh, có xe tăng yểm trợ tiến công chính diện Bắc Bộ phủ. Về phía ta từ các trận địa, vị trí ụ súng bảo vệ vòng ngoài, hỏa điểm trên tầng gác cao đã đánh trả quyết liệt, diệt hàng chục tên, địch buộc phải tháo chạy vào khách sạn. Đợt thứ hai, địch sử dụng 2 xe tăng hạ nòng pháo yểm trợ cho bộ binh xung phong, Đại đội trưởng Mộng Hùng chỉ huy tổ bom ba càng chiến đấu dũng cảm, 2 chiến sĩ dùng bom ba càng diệt 2 xe tăng địch và anh dũng hy sinh, bộ binh địch hoảng loạn tháo chạy, cuộc tiến công của địch không thành. Khoảng 8 giờ sáng ngày 20-12-1946, quân Pháp tiếp tục tiến công Bắc Bộ phủ, mũi thứ nhất sử dụng khoảng 1 đại đội kết hợp với xe tăng từ khu Nhà băng Đông Dương (nay là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) tiến công vào Bắc Bộ phủ; mũi thứ hai tiến công vào Bộ Lao động (nay là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), Bộ Nội vụ; mũi thứ ba, tiến công vu hồi vào Nhà Thương mại (nay là Bưu điện quốc tế phố Đinh Lễ).

Trên các hướng địch tiến công, lực lượng vũ trang và nhân dân ta tích cực, dũng cảm chiến đấu, bẻ gãy nhiều đợt xung phong của địch, khoảng hơn một giờ sau, xe tăng địch húc đổ hàng rào sắt trước cổng Bắc Bộ phủ, bộ binh địch tràn vào. Trước tình thế bất lợi đó, Chính trị viên Lê Gia Đỉnh lệnh cho bộ đội rút theo đường hầm sang cụm chốt Bưu điện Bờ Hồ, địch tràn vào nhà Bắc Bộ phủ. Tại cụm chốt Bưu điện Bờ Hồ, bộ đội cùng với tự vệ công nhân tiến công địch liên tục, đến chiều tối buộc quân địch phải ngừng tiến công. Theo lệnh cấp trên, quân ta rút khỏi Bắc Bộ phủ về Liên khu 1, củng cố lực lượng tiếp tục chiến đấu. Sau một đêm, một ngày chiến đấu, dũng cảm, kiên cường, 45 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 1 anh dũng hy sinh. Quân Pháp tuy chiếm được Bắc Bộ phủ, nhưng bị tổn thất lớn, gần 150 tên lính lê dương thiện chiến bị tiêu diệt, 4 xe tăng và xe bọc thép bị phá hủy.

ĐÀO VĂN ĐỆ