QĐND - Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta (tháng 11-1967) về chuyển chiến tranh cách mạng miền Nam sang thời kỳ giành thắng lợi quyết định bằng cách đánh mới, táo bạo vào tất cả các thành phố, thị xã, thị trấn, trong đó trọng điểm là Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng, đánh thẳng vào các cơ quan đầu não của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, ta đã mở chiến dịch lớn ở Đường 9-Khe Sanh (Quảng Trị) nhằm tiêu diệt, phân tán lực lượng, nghi binh, thu hút địch. Ngày 20-1-1968, bộ đội ta nổ súng mở màn chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô lớn đánh vào tuyến phòng ngự vững chắc của địch ở khu vực Đường 9-Khe Sanh. Bằng hoạt động nghi binh chiến lược trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh, ta đã giam chân một bộ phận quan trọng lực lượng địch, chủ yếu là quân cơ động Mỹ, thu hút sự chú ý của Bộ chỉ huy Mỹ ở miền Nam và chính quyền Sài Gòn. Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh đã góp phần tạo nên yếu tố bất ngờ và điều kiện hết sức thuận lợi cho quân và dân ta trên toàn chiến trường miền Nam mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 theo dự định.

Bộ đội Sư đoàn 304 hành quân vào chiếm lĩnh trận địa trong Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh 1968. Ảnh tư liệu

Trong khi Mỹ và chính quyền Sài Gòn dồn tâm trí và lực lượng ra hướng Đường 9-Khe Sanh, thì đêm 29 rạng ngày 30-1-1968, cuộc tiến công chiến lược của quân và dân ta đồng loạt diễn ra ở khắp các chiến trường miền Nam. Hầu hết các cơ quan đầu não, hệ thống căn cứ quân sự, các tuyến giao thông huyết mạch, hệ thống kho tàng, sân bay… của địch đều bị ta tiến công, trong đó Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng là những trọng điểm và ta đã giành được thắng lợi quan trọng.

Xét tương quan lực lượng, địch hơn ta gấp nhiều lần về quân số, vũ khí trang bị, sức cơ động và trình độ tác chiến hiện đại, ta khó có thể thực hiện đánh tiêu diệt lớn chiến dịch, chiến lược đối với quân Mỹ và quân đội Sài Gòn, thì việc tổ chức nghi binh, thu hút, giam chân lực lượng lớn quân địch, thực hiện linh hoạt, sáng tạo các hình thức chiến thuật đánh thẳng vào tận các cơ quan đầu não quan trọng nhất của Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở nhiều thành phố, thị xã, kết hợp chặt chẽ với nổi dậy của quần chúng nhân dân, trọng tâm là các thành phố Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng thể hiện bước phát triển về việc vận dụng linh hoạt các hình thức chiến thuật của quân đội ta.

Trước hết là, bộ đội ta thực hành chiến thuật công kiên. Với hoạt động nghi binh ở Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh, lần đầu tiên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, bộ đội ta đánh địch trong công sự vững chắc bằng hiệp đồng binh chủng có xe tăng, pháo binh và pháo phòng không tham gia. Trong các trận Huội San, Làng Vây, bộ đội ta đã giải quyết thành công vấn đề hiệp đồng chiến đấu giữa bộ binh với xe tăng, giữa lực lượng tiến công với hỏa lực pháo binh chi viện và với lực lượng công binh thực hành mở cửa để đánh địch. Thắng lợi của các trận chiến đấu này đánh dấu bước phát triển vượt bậc của bộ đội ta về thực hành chiến thuật công kiên đánh hiệp đồng binh chủng. Tuy nhiên, việc vận dụng chiến thuật công kiên còn hạn chế nên một số trận đánh hiệu quả chiến đấu chưa cao.

Trên Mặt trận Đường 9-Khe Sanh, ta thực hành chiến thuật vây lấn có bước phát triển vượt bậc về quy mô sử dụng lực lượng. Trong trận Tà Cơn, ta đã sử dụng hai Sư đoàn bộ binh 304 và 325 tiến hành vây lấn một căn cứ lớn, do một trung đoàn thủy quân lục chiến Mỹ đóng giữ. Trong quá trình thực hiện chiến thuật vây lấn Tà Cơn, bộ đội ta đã phải chịu đựng mọi gian khổ, hy sinh để vượt qua những thử thách vô cùng quyết liệt trước sức mạnh hỏa lực dồn dập của quân Mỹ trút xuống. Kết quả, ta đã thực hiện thành công chiến thuật vây lấn theo ý định của Bộ chỉ huy chiến dịch, đó là cắt đứt được việc vận chuyển tiếp tế bằng đường bộ của địch, hạn chế tiếp tế bằng đường không và giam chân trung đoàn thủy quân lục chiến Mỹ trong một thời gian dài (50 ngày đêm), tạo điều kiện thuận lợi cho các chiến trường, trước hết là Thừa Thiên-Huế thực hiện thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân.

Bằng việc tổ chức nghi binh chiến lược và thực hành chiến thuật vây hãm dài ngày của bộ đội chủ lực ta trên hướng Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh, cùng với hàng loạt trận tập kích đồng loạt vào các thành thị, đặc biệt là Sài Gòn, Huế đã làm cho Mỹ và chính quyền Sài Gòn hoang mang, lo sợ và bị tổn thất nặng. Lần đầu tiên, bộ đội ta thực hiện những trận đánh tập kích vào hệ thống mục tiêu nằm sâu trong lòng địch, kết hợp với quần chúng nổi dậy giành quyền làm chủ đã giáng một đòn bất ngờ, choáng váng đối với Mỹ và chính quyền Sài Gòn, tạo ra bước ngoặt quyết định của cuộc chiến tranh.

Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần giáng một đòn mạnh vào ý chí xâm lược của giới cầm quyền nước Mỹ, làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, buộc Mỹ phải hạn chế hoạt động ở Việt Nam, tạm ngừng ném bom miền Bắc từ Vĩ tuyến 20 trở ra và chấp nhận họp hội nghị bốn bên ở Pa-ri (Pháp) để bàn về vấn đề lập lại hòa bình ở Việt Nam. Mặc dù còn một số hạn chế, nhưng việc tổ chức nghi binh và vận dụng các hình thức chiến thuật đánh địch, nhất là trong các thành phố lớn của bộ đội ta trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây là cơ sở quan trọng tạo tiền đề để quân đội ta tiếp tục kế thừa, phát triển sáng tạo trong chống chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mỹ, đặc biệt là trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Đại tá, Tiến sĩ DƯƠNG ĐÌNH LẬP