Ống nhòm nhìn đêm. Ảnh minh họa

Màn đêm luôn là yếu tố lợi hại được các bên tận dụng triệt để trong chiến tranh. Bóng đêm có thể tạo yếu tố bất ngờ trong tác chiến, che giấu các hoạt động quân sự của đối phương. Đặc biệt, trong chiến tranh hiện đại, bên nào “làm chủ” được màn đêm, sẽ có nhiều lợi thế trên chiến trường.

Kính nhìn đêm nhằm hỗ trợ con người tăng khả năng quan sát trong bóng tối. Dựa vào nguyên tắc hoạt động, kính nhìn đêm có hai loại:

- Khuếch đại ảnh: Kỹ thuật này áp dụng nguyên tắc hội tụ ánh sáng từ môi trường như ánh sáng cận hồng ngoại, rồi phóng đại lên tới phổ ánh sáng mà con người có thể nhìn thấy được. Hình ảnh do thiết bị này thu nhận được là hình ảnh đơn sắc. Màu sắc của hình ảnh do loại phốt pho tráng trên màn hình quy định. Thiết bị sử dụng kỹ thuật này thường được trang bị đại trà cho người lính, giúp họ có khả năng nhìn khá rõ trong đêm tối.

- Chụp ảnh nhiệt: Thiết bị áp dụng kỹ thuật này phức tạp hơn nhiều so với kỹ thuật khuếch đại ảnh. Các thiết bị dùng kỹ thuật chụp ảnh nhiệt có khả năng hội tụ ảnh nhiệt và phóng đại các hình ảnh thuộc phổ ánh sáng hồng ngoại (phát ra từ các vật tỏa nhiệt). Dải nhiệt độ mà thiết bị này có thể thu nhận được từ âm 20 độ C đến 2.000 độ C. Ảnh nhiệt được thu lại bởi một cảm biến nhiệt cùng với sự trợ giúp của thấu kính. Tín hiệu được thiết bị này xử lý và truyền tới bộ phận hiển thị hình ảnh. Tuy có kết cấu phức tạp, nhưng lại cho khả năng quan sát trong đêm tối tốt hơn hẳn các thiết bị dùng nguyên lý khuếch đại ảnh. Kỹ thuật chụp ảnh nhiệt được áp dụng trong rất nhiều các trang thiết bị quân sự, từ trang bị cá nhân của người lính đến các hệ thống quan sát hiện đại trên xe tăng - thiết giáp và máy bay chiến đấu.

Các thiết bị nhìn đêm đầu tiên được trang bị cho các phi công lái máy bay chiến đấu của không quân Đức quốc xã. Từ đó đến nay, các thiết bị nhìn đêm luôn luôn được ưu tiên phát triển và là một trong những yêu cầu không thể thiếu của quân đội hiện đại. Mỹ hiện là quốc gia đi đầu trong việc áp dụng công nghệ hỗ trợ nhìn đêm cho quân đội. Trong các chiến dịch quân sự tại Áp-ga-ni-xtan (năm 2001), I-rắc (năm 2003), các binh sĩ Mỹ đều được trang bị kính nhìn đêm hỗ trợ thực hiện các chiến dịch quân sự trong đêm tối.

Tuấn Sơn