Các hóa chất phóng xạ ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các ngành kinh tế và lĩnh vực hoạt động khác nhau như y tế, nông nghiệp, công nghiệp năng lượng... Trong quân sự, hóa chất phóng xạ cũng được sử dụng ngày càng nhiều trong nghiên cứu phát triển vũ khí, chế tạo động cơ chạy bằng năng lượng hạt nhân. Khi hóa chất phóng xạ bị thất thoát, rơi vào tay những đối tượng xấu thì hiểm họa khó lường. Khi xảy ra sự cố phóng xạ, cần phải triển khai các biện pháp cứu hộ kịp thời, trong đó tẩy xạ là một trong những biện pháp cần thiết để làm giảm thiểu mức độ gây ô nhiễm phóng xạ trên các bề mặt công trình, vật dụng và môi trường xung quanh.

Tẩy xạ bằng vật liệu sẵn có là việc làm quan trọng trong cấp cứu, ứng phó sự cố nhiễm xạ vì không phải lúc nào các hóa chất tẩy xạ chuyên dụng được cung ứng kịp thời. Trên cơ sở nghiên cứu các phương pháp cơ học, hóa-lý để tiến hành tẩy xạ, các nhà khoa học Học viện Quân y đã nghiên cứu các giải pháp tẩy xạ bằng vật liệu sẵn có trong nhân dân và trong các khu vực ở từng vùng, miền, địa phương. Các vật liệu có thể được dùng để tẩy xạ là than hoạt tính, chất zeolit, một số chất tẩy rửa công nghiệp, hóa chất lọc RO... Khi sự cố phóng xạ xảy ra, đối với các đối tượng ở trạng thái khô thì sử dụng máy hút bụi. Khi tẩy xạ trên bề mặt công trình, vật dụng, vũ khí, khí tài, có thể sử dụng dòng nước áp suất cao tại các trạm tiêu tẩy chuyên dụng hay các trạm rửa xe, kết hợp hóa chất tại chỗ để tách các bụi phóng xạ ra khỏi đối tượng nhiễm. Ở những nơi có xe ủi, xe gạt, xe phun nước rửa đường... dùng ngay các phương tiện này để gạt, lấp, tránh sự phát tán phóng xạ vào không khí.

Qua nghiên cứu một số chất tẩy rửa sẵn có để tẩy xạ, khi ở nồng độ gấp từ 1,25 đến 1,3 lần chất tẩy xạ truyền thống thì cho hiệu quả tẩy xạ đến 90%. Sử dụng than hoạt tính, chất zeolit tẩy xạ cho nguồn nước cũng đạt hiệu quả hơn 90%. Sử dụng phương pháp lọc bằng hóa chất RO, cho phép đạt tới 99% chất phóng xạ bị loại bỏ. Như vậy, sử dụng vật liệu, hóa chất tại chỗ để tẩy xạ là biện pháp tích cực, đáp ứng yêu cầu ứng cứu khẩn cấp khi có sự cố phóng xạ xảy ra, bảo đảm an toàn cho môi trường.

THÀNH ĐÔNG