QĐND - Ngay sau khi quân, dân Nam Bộ nổ súng kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (ngày 23-9-1945), thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy Gia Lai chủ động, tích cực chuẩn bị kháng chiến. Tỉnh ủy chủ trương "Quân sự hóa toàn dân"; xây dựng LLVT, tổ chức và huấn luyện chu đáo, chặt chẽ. Chi đội Tây Sơn (tương đương cấp trung đoàn) với nòng cốt là các đội viên du kích Ba Tơ và bộ đội Nam tiến được thành lập, tăng cường khả năng chiến đấu cho địa phương.

Đề phòng bọn phản động, tay sai lợi dụng hoạt động xâm lược của quân Pháp, ngóc đầu dậy, chống phá cách mạng, Tỉnh ủy Gia Lai chỉ đạo các LLVT trấn áp những kẻ đầu sỏ, ngoan cố, đồng thời, ta tuyên truyền giải thích và vạch trần hành động xấu xa của bọn chúng trước nhân dân.

Đầu tháng 6-1946, qua trinh sát, ta nắm được thông tin có 5000 quân Pháp chuẩn bị tiến công theo đường 14 và 19 lên Tây Nguyên. Tỉnh ủy Gia Lai tổ chức sơ tán ra ngoại vi thị xã Plei-cu; sơ tán máy móc, kho tàng, lương thực về căn cứ địa vùng núi phía Đông; tăng cường cán bộ có kinh nghiệm lãnh đạo thực hiện triệt để tiêu thổ kháng chiến; phá cầu cống; chặn đứng đợt tiến công của địch ngày 21-6-1946 vào Buôn Hồ, Plei Mokđen, trên đường 14. Chi đội Tây Sơn cùng các đội trinh sát, tự vệ vừa đánh ngăn chặn địch, vừa bí mật tổ chức các bộ phận nhỏ tập kích bằng bẫy sập, tên tẩm thuốc độc vào bên sườn, phía sau, diệt hàng chục tên lính Pháp.

Tuy nhiên, trước tương quan lực lượng bất lợi cho ta, Tỉnh ủy Gia Lai quyết định rút khỏi Plei-cu để bảo toàn lực lượng. Ngày 26-6-1946, phát hiện quân Pháp từ Plei-cu chia làm hai mũi tiến công lên thị xã Kon Tum và tiến xuống An Khê, ta tổ chức nhiều trận địa phục kích trên đường 19, đèo Mang Yang, diệt nhiều lính Pháp. Các đội công tác đặc biệt, các tổ quân báo hoạt động trong lòng địch, bám vùng ven thị trấn, thị xã nắm tình hình, trừng trị bọn phản động... Sau 5 tháng chiến đấu từng bước ngăn chặn, tiêu hao địch, đến cuối tháng 12-1946, Tỉnh ủy Gia Lai giữ vững và tăng cường thế trận kháng chiến, bảo toàn lực lượng. Hệ thống tổ chức các cơ quan dân chính đảng được tôi luyện, các đơn vị LLVT trưởng thành nhanh chóng cả về lực lượng, trang bị, hình thức chiến thuật và cách đánh..., kìm giữ một bộ phận quan trọng quân Pháp tại Tây Nguyên, phối hợp cùng cả nước tổ chức kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ kháng chiến.

TRẦN VĂN TOẢN

(Theo tài liệu “Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai”)