Sức sống mới trên vùng đất lửa năm xưa

QĐND - Chi khu Thiện Giáo, căn cứ Tỉnh ủy Bình Thuận thuộc huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận là vùng đất lửa trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Tháng Tư lịch sử này, chúng tôi về Hàm Thuận Bắc, gặp lại các chiến sĩ năm xưa cùng với ký ức hào hùng còn in đậm, cảm nhận được sức sống mãnh liệt của vùng đất đã từng hứng chịu nhiều bom đạn, hy sinh…

Ký ức hào hùng

Quốc lộ 28 nối TP Phan Thiết với Hàm Thuận Bắc giờ là con đường trải nhựa rộng thoáng. Hai bên đường là những khóm ấp trù phú với những vườn thanh long xanh ngát, trĩu quả. Ông Lê Văn Bảy, 78 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND xã Hàm Liêm trong những năm kháng chiến chống Mỹ, kể: Địa bàn 3 xã Hàm Liêm, Hàm Hiệp, Hàm Thắng (huyện Hàm Thuận Bắc) tiếp giáp với TP Phan Thiết được ví là vùng “tam giác sắt”. Để bảo vệ các cơ quan “đầu não” ở Phan Thiết, địch triển khai nhiều đồn bốt, liên tục càn quét, giành dân, lập các ấp chiến lược.

Thực hiện chỉ đạo của cấp trên, hằng đêm ông Bảy bí mật luồn vào các ấp Tân Điền, Tân An thuộc xã Hàm Liêm tuyên truyền, xây dựng phong trào chính trị, cản phá địch lập ấp chiến lược. Địch tuần tra, canh phòng rất gắt gao. Ông Bảy nghĩ ra sáng kiến thu gom các quả đạn pháo 105mm của địch ném xuống không nổ rồi cải tiến thành mìn vướng nổ diệt địch khi chúng tuần tra. Ngày 25-4-1973, ông Bảy bí mật gài mìn ở cạnh Đồn Phú Bình (xã Hàm Liêm). 17 giờ sáng hôm sau, một tiếng nổ lớn diệt gần hết trung đội lính bảo an. Sau lần gài mìn gây tiếng vang ấy, địch khiếp sợ, tuần tra thưa hơn. Lợi dụng thời điểm lơi lỏng của địch, ông Bảy và đồng đội ra sức gây dựng phong trào đấu tranh.

Lực lượng DQTV huyện Hàm Thuận Bắc tham gia cải tạo kênh thủy lợi.

Đánh chiếm và giải phóng Chi khu Thiện Giáo là chiến công chói lọi, có ý nghĩa mở màn cho giai đoạn giải phóng tỉnh Bình Thuận. Tháng 3 và đầu tháng 4-1975, ta giải phóng Tây Nguyên, Đà Nẵng và nhiều tỉnh miền Trung, chính quyền Nguyễn Văn Thiệu rút các lực lượng về cố thủ ở Bình Thuận. Chi khu Thiện Giáo được địch tăng cường thành căn cứ phòng ngự mạnh, có vai trò bảo vệ cơ quan đầu não ở Phan Thiết, Bình Thuận, phòng ngự cho Sài Gòn từ xa.

Bộ tư lệnh Quân giải phóng Miền đã chỉ thị Bộ tư lệnh Quân khu 6, LLVT tỉnh Bình Thuận tổ chức đánh chiếm, tiêu diệt Chi khu Thiện Giáo. Các lực lượng: Trung đoàn 812 (Quân khu 6), Tiểu đoàn 842, hai Đại đội: 430, 450 thuộc LLVT huyện đồng loạt đánh vào mục tiêu này từ nhiều hướng vào rạng sáng 8-4-1975. Địch sử dụng pháo phản kích dữ dội và điều thêm 20 máy bay tổ chức ném bom phá hủy các công sự, làm ta bị tổn thất nặng. Đồng chí Văn Minh Trường, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 812 vào trong trận địa, trực tiếp chỉ huy củng cố lực lượng, quyết tâm bám trụ. Đại tá Văn Minh Trường hồi tưởng: “Tôi chạy theo bờ suối Tre vào trận địa khi đạn pháo địch bay sàn sạt trên đầu. Vào đến nơi, tôi liền tập trung lại lực lượng, củng cố công sự, nêu quyết tâm bám trụ, giữ “bàn đạp” tấn công và chờ chi viện. Tiếp đó, tôi điện về Sở chỉ huy tiền phương yêu cầu được tăng cường phòng không bắn máy bay địch. Ta bắn cháy 2 máy bay. 18 máy bay còn lại của địch hoảng loạn phải nâng độ cao, không dám bay thấp”. Đến 21 giờ ngày 8-4, ta đã tiêu diệt, chiếm hoàn toàn mục tiêu, diệt gọn 1 đại đội và Ban chỉ huy Tiểu đoàn Bảo An 230…

Sức sống mới

Sau giải phóng, ruộng đồng Hàm Thuận Bắc đầy bom, mìn. Chính quyền tập trung rà phá bom, mìn, đẩy mạnh sản xuất. Đất đai được tinh lọc đến đâu, bà con trồng cây đến đó.

Trong các xã thuộc Hàm Thuận Bắc, xã Hàm Liêm là nơi khởi phát mô hình trồng cây thanh long của toàn tỉnh. Ông Lê Văn Bảy kể lại những ngày đầu triển khai mô hình trồng cây thanh long: Hàm Thuận Bắc là vùng khô hạn nên các loại cây thường bị chết cháy. Sau một thời gian tìm hiểu, ông đã chọn loại cây thanh long có khả năng chịu hạn, hiệu quả kinh tế cao. Ông Bảy trồng thử nghiệm 100 trụ thanh long, vườn ngày càng tươi tốt, sai quả. Thấy được hiệu quả từ cây thanh long, nhiều bà con trong vùng đã làm theo, trở thành cây xóa nghèo cho cả vùng. Đến nay, cả huyện đã có vùng chuyên canh thanh long với diện tích 8.700ha. 

Đồng chí Nguyễn Thanh Đạt, Chủ tịch UBND huyện Hàm Thuận Bắc cho biết thêm về hành trình đột phá thủy lợi, đối phó với khô hạn nơi vùng đất nắng cháy này. Đến nay đã có nhiều công trình thủy lợi được xây dựng phát huy hiệu quả to lớn trong sản xuất nông nghiệp gồm: Sông Quao, Suốt Đá, Cẩm Hang, kênh Châu Tá... Cùng với đó là phong trào khai hoang, phục hóa, khắc phục hậu quả chiến tranh được phát động, giúp diện tích nông nghiệp tăng cao. Huyện đẩy mạnh chương trình phát triển các vùng chuyên canh thanh long, lúa chất lượng cao, mía… Chương trình nông thôn mới được triển khai quyết liệt ở 15 xã và đến nay toàn huyện đã đạt được 184/285 tiêu chí. Xã Hàm Trí đã được công nhận xã nông thôn mới và trong năm 2015 sẽ phấn đấu thêm 3 xã: Hồng Sơn, Hàm Đức, Hàm Phú.

Rời Hàm Thuận Bắc trong buổi trưa đầy nắng, chúng tôi nhớ những lời đầy tự hào của Đại tá, CCB Văn Minh Trường: Chứng kiến những đổi thay trên quê hương Hàm Thuận Bắc hôm nay, tôi lại nhớ lời kêu gọi của Bác Hồ: “… Ðến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn!”

Bài và ảnh: KIÊN HIỂN