Sau khi Hiệp định Pa-ri được ký kết, ở chiến trường miền Nam, địch huy động lực lượng gồm quân chủ lực và quân địa phương tiến hành phản kích vào các vùng ta mới giải phóng, lấn chiếm các vùng tranh chấp và căn cứ của ta. Để bảo đảm đủ vũ khí cho các lực lượng vũ trang đánh bại các cuộc lấn chiếm, bình định của địch và chuẩn bị cho tác chiến tập trung hiệp đồng quân-binh chủng quy mô ngày càng lớn, cần có các loại đạn cỡ lớn. Nhiệm vụ đặt ra cho ngành quân khí là phải khẩn trương sửa chữa các loại đạn pháo 105mm, 122mm, 130mm và đạn cối 160mm chi viện cho chiến trường.

Năm 1967, ta đã tổ chức sửa chữa đạn pháo 105mm của Mỹ, chiến lợi phẩm từ thời kháng chiến chống Pháp, bằng cách dùng thuốc pháo của đạn pháo 122mm (Trung Quốc) thay thế thuốc pháo của Mỹ, chỉ trong một thời gian ngắn đã sửa chữa được hàng nghìn quả, kịp thời đưa vào sử dụng trên chiến trường Quảng Trị. Từ kinh nghiệm trên, ngành quân giới tiếp tục nghiên cứu, sửa chữa đạn pháo 105mm thu được của Mỹ bằng cách tháo bỏ thuốc phóng cũ đã bị hỏng, thay thuốc phóng mới của Liên Xô. Yêu cầu đặt ra là đạn sau sửa chữa không làm thay đổi bảng bắn. Dù không có máy tính và các phương tiện đo đạc cần thiết, song cán bộ quân giới đã kiên trì bắn thử nghiệm nhiều lần để đo sơ tốc, áp suất lớn nhất, tính toán so sánh tính năng giữa hai loại thuốc phóng cũ và mới để xác định lượng thuốc cần thiết. Chỉ trong vòng hai tháng, ta đã hoàn thành kế hoạch đột xuất sửa chữa hàng nghìn quả đạn pháo 105mm kịp chuyển vào chiến trường.

Do hoàn cảnh sơ tán chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, việc vận chuyển và bảo quản vũ khí, đạn dược và điều kiện khí hậu đã ảnh hưởng đến đạn pháo, như bị ẩm mốc, xuống cấp thuốc phóng... Đáp ứng nhu cầu chiến trường, cuối năm 1974, ngành quân giới được giao nhiệm vụ sửa chữa đột xuất số lượng lớn đạn pháo 130mm do Liên Xô viện trợ; sản xuất đồng bộ đạn pháo 130mm, đạn cối 160mm và các loại đạn hỏa lực khác bảo đảm kỹ thuật. Trong thời gian ngắn, hàng nghìn quả đạn pháo 130mm được sửa chữa hoàn chỉnh và chuyển vào chiến trường phục vụ chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975.

Dương Hà