QĐND - Để đạt được mục tiêu chiến lược đánh bại ý chí xâm lược của Mỹ, Đảng ta chủ trương trong Xuân Mậu Thân 1968, dùng binh lực và hỏa lực đánh vào các binh đoàn chủ lực, đánh mạnh vào Sài Gòn và các thành phố, thị xã, thị trấn khác, tạo điều kiện cho hàng triệu quần chúng ở đô thị và các vùng nông thôn tạm bị chiếm nổi dậy khởi nghĩa, phối hợp với lực lượng quân sự của ta, tiêu diệt và làm tan rã quân địch, đánh vào bộ máy đầu não, làm rối loạn và tê liệt tận gốc bộ máy chiến tranh của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, làm thay đổi so sánh lực lượng một cách nhanh chóng và có lợi cho ta, không có lợi cho địch.

Theo phương hướng đó, trước và trong Tết Mậu Thân, các đơn vị chủ lực ta đã mở một số chiến dịch ở vùng rừng núi miền Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, miền Tây Trị - Thiên nhằm kéo một bộ phận quan trọng chủ lực Mỹ lên chiến trường rừng núi, tạo điều kiện thuận lợi cho đòn tiến công và nổi dậy ở các đô thị bị Mỹ và chính quyền Sài Gòn chiếm đóng.

Quân giải phóng tiến công địch trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Ảnh tư liệu

Tại các đô thị, ở vùng ven, ta sử dụng một số đơn vị bộ đội chủ lực đánh chiếm các mục tiêu, kìm chân các sư đoàn, trung đoàn chủ lực địch, tạo điều kiện cho lực lượng đặc biệt tinh nhuệ là các đội đặc công, biệt động, bất ngờ đánh chiếm một số cơ quan đầu não tại trung ương và địa phương của địch. Từ vùng ven, các tiểu đoàn mũi nhọn được tổ chức và trang bị gọn nhẹ, nhanh chóng đánh chiếm những mục tiêu được phân công. Một số tiểu đoàn đã tiến vào được các khu vực mục tiêu nằm sâu trong nội thành, trụ lại đánh địch phản kích trong nhiều ngày. Đồng thời ta sử dụng pháo, cối và rốc két đánh vào nhiều mục tiêu khác như sân bay, sở chỉ huy, trung tâm thông tin của địch.

Phối hợp với các lực lượng đặc công, biệt động, tiểu đoàn mũi nhọn, các đội vũ trang và bán vũ trang của các ban, ngành, đoàn thể như thanh niên, công vận, phụ vận... cơ động đánh địch trên đường phố. Ở vòng ngoài, các sư đoàn, trung đoàn chủ lực của ta đón đánh không cho các đơn vị chủ lực địch tăng viện vào vùng ven và nội thành, giữ phía sau cho các tiểu đoàn mũi nhọn.

Những đòn quân sự trên đây có tác dụng châm ngòi cho quần chúng nổi dậy ở nhiều khu phố, nhiều đô thị dưới nhiều hình thức; sự nổi dậy của quần chúng lại tiếp thêm sức mạnh cho đòn tiến công quân sự. Tận dụng thời cơ có lợi do đòn tiến công và nổi dậy ở đô thị tạo ra, lực lượng vũ trang tại chỗ đã hỗ trợ cho quần chúng ở nhiều vùng nông thôn bị địch chiếm đóng, nổi dậy đập tan chính quyền cơ sở địch, giành quyền làm chủ, mở rộng vùng giải phóng.

Với việc bố trí tổ chức và sử dụng lực lượng như vậy, trong Xuân Mậu Thân 1968, quân và dân ta trên chiến trường đã phát huy được đầy đủ và mạnh mẽ khí thế tiến công, thể hiện ý chí quyết tâm và lực lượng hùng hậu của mình, khiến cho Mỹ nhận thấy dùng lực lượng quân sự không thể khuất phục nổi nhân dân Việt Nam. Đặc biệt ở Sài Gòn, mặc dù lực lượng không nhiều, nhưng các đơn vị đặc công, biệt động, tiểu đoàn mũi nhọn và các đội vũ trang, bán vũ trang của Thành đoàn, công vận, phụ vận... đã đánh sâu, đánh hiểm, đánh trúng và đánh đồng loạt vào nhiều mục tiêu yết hầu của địch ở trung ương và địa phương, tạo nên một xung lực mạnh tác động nhanh tới ý chí của kẻ thù. Đó là thành công nổi bật trong nghệ thuật bố trí và sử dụng lực lượng trong Xuân Mậu Thân 1968 của Đảng ta, là biểu hiện của nghệ thuật quân sự Việt Nam, nghệ thuật phát huy mạnh mẽ nhân tố con người, lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông, lấy trí tuệ con người Việt Nam để thắng vũ khí và trí tuệ của bộ máy điều hành chiến tranh của Mỹ.

Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là sự kế thừa và phát huy lên tầm cao mới truyền thống đánh giặc và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Bằng đòn tổng tiến công này, chúng ta đã làm lung lay ý chí xâm lược của Mỹ, tiến tới đánh cho Mỹ cút khỏi miền Nam Việt Nam năm 1973, tạo thế trận vào mùa Xuân 1975 đánh đổ chính quyền Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Đại tá, TS  NGUYỄN THÀNH HỮU