Quân đội luôn sẵn sàng với vai trò nòng cốt

QĐND - Dưới tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu, những năm gần đây, tình hình thiên tai, bão, lũ ở nước ta đã có nhiều diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng các cơ sở hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước đã và sẽ còn xảy ra những tai nạn, sự cố khó lường. Với vai trò là lực lượng nòng cốt trên mặt trận ứng phó thiên tai và cứu hộ, cứu nạn (CHCN), những năm qua, cán bộ, chiến sĩ toàn quân đã nỗ lực phát huy tốt vai trò của mình, đồng thời không ngừng ra sức học tập, huấn luyện, diễn tập, rèn luyện để có đủ khả năng đối phó với các tình huống, diễn biến phức tạp trong tương lai.

Sáng ngời trong mưa, lũ

Dù đã hơn 6 năm trôi qua nhưng ông Phàn Văn On, Trưởng thôn Tùng Chỉn, xã Trịnh Tường (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai) và bà con trong thôn vẫn luôn nhớ tấm gương hy sinh của Binh nhất Phàn Láo Lở, chiến sĩ của Đồn Biên phòng 263 (Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai). Theo lời kể của bà con thì vào ngày 9-8-2008, sau nhiều ngày trời mưa lớn, lũ đã cuốn mất nhiều người dân cùng 19 ngôi nhà ở thôn Tùng Chỉn. Phàn Láo Lở đã băng mình vào vùng lũ cùng cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị cứu được 56 người dân thoát khỏi hoàn cảnh nguy kịch, trong số đó có nhiều người được Phàn Láo Lở trực tiếp cứu mạng. Nhưng trong thôn vẫn còn 14 người bị lũ cuốn chưa tìm thấy, Phàn Láo Lở lại băng mình trong mưa, lũ để tiếp tục tham gia tìm kiếm những người bị nạn và cuối cùng, do đuối sức, anh đã anh dũng hy sinh trước dòng lũ quá hung dữ.

Cán bộ, chiến sĩ Hải đội 137 (Bộ tư lệnh Vùng 1 Hải quân) luyện tập phương án cứu người gặp nạn dưới nước.

Còn đối với người dân ở khu phố 1 và 2 thuộc phường 3, (thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị) thì tấm gương hy sinh của Thiếu tá Lê Văn Phượng, Trợ lý Chính trị (Ban CHQS thị xã Quảng Trị), đã được bà con xem như hành động của một người anh hùng. Hiện nay hằng năm, nhiều gia đình ở đây vẫn tự nguyện làm đám giỗ để tưởng nhớ ngày anh hy sinh. Đó là sáng 30-9-2009, trong khi Thiếu tá Lê Văn Phượng cùng 5 cán bộ, chiến sĩ đang điều khiển tàu gỗ số hiệu ST 660 của đơn vị đi thực hiện nhiệm vụ giúp nhân dân di dời ra khỏi vùng nguy hiểm của cơn bão số 9 thì bị gió bão mạnh và sóng lớn xô đẩy lật úp tàu trên sông Thạch Hãn. Theo lời kể của các đồng đội của Thiếu tá Lê Văn Phượng, khi tàu ST 660 bị sự cố giữa dòng nước xoáy và gió bão, Thiếu tá Lê Văn Phượng đã yêu cầu 4 đồng đội nhảy ra khỏi tàu để thoát hiểm, chỉ một mình anh ở lại điều khiển tàu với nỗ lực, cố gắng hết mình để cứu và đưa tàu vào bờ. Nhưng sóng to, bão lớn đã nhấn chìm con tàu cùng với người sĩ quan dũng cảm ấy, để lại bao niềm tiếc thương, cảm phục trong lòng nhân dân và đồng đội…

Khái quát về những đóng góp của quân đội trong thực hiện nhiệm vụ ứng phó thiên tai và CHCN trong những năm qua, Trung tướng Phạm Hoài Giang, Phó chánh văn phòng Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm-Cứu nạn, Cục trưởng Cục CHCN (Bộ Tổng tham mưu), cho biết: Từ thực tế những năm qua cho thấy, có nhiều sự cố nghiêm trọng đã xảy ra như vụ sập cầu ở Cần Thơ, mỏ đá Thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An), cháy rừng quốc gia Hoàng Liên Sơn (Lào Cai), tìm kiếm máy bay mất tích MH370 của Hãng hàng không Ma-lai-xi-a, tìm kiếm tàu Sunrise 689 bị cướp biển và gần đây nhất là vụ giải cứu những nạn nhân bị mắc kẹt trong vụ sập hầm Thủy điện Đạ Dâng-Đạ Chomo ở tỉnh Lâm Đồng… Trong từng vụ việc, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị quân đội khi được giao nhiệm vụ đều đã thể hiện tốt ý chí quyết tâm và tinh thần "vì nhân dân phục vụ", "vì nhân dân quên mình", xứng đáng là lực lượng chủ lực trên mặt trận ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố và CHCN. Những hoạt động tích cực của quân đội đối với công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố đã góp phần giảm đáng kể thiệt hại về tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân, ổn định an sinh xã hội, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng-an ninh của đất nước; được Đảng, Nhà nước và cấp ủy, chính quyền, nhân dân các địa phương đánh giá cao.

Cán bộ, chiến sĩ Binh chủng Công binh tham gia diễn tập tình huống đưa người gặp nạn đi cấp cứu. Ảnh: Minh Trường.

Cụ thể, từ năm 2004 đến nay, toàn quân đã huy động 754.370 lượt cán bộ, chiến sĩ trong quân đội và 1.161.246 lượt dân quân, tự vệ; 80.428 lượt phương tiện các loại tham gia phòng, chống, ứng cứu, khắc phục hậu quả 35.073 vụ thiên tai, tai nạn, sự cố; kêu gọi, hướng dẫn 3.399.606 lượt tàu, thuyền tránh trú bão; sơ tán, di dời 17.332.344 lượt người từ khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn; cứu được 33.655 người, 4.088 phương tiện, trong đó có 343 vụ với 5.380 người và 494 phương tiện có yếu tố nước ngoài. Trên mặt trận ứng phó thiên tai, sự cố và CHCN, đã có nhiều cán bộ, chiến sĩ anh dũng hy sinh, gây xúc động mạnh trong lòng nhân dân và trở thành những tấm gương sáng. Chỉ tính từ năm 2007 đến nay, đã có 22 cán bộ, chiến sĩ hy sinh trong khi làm nhiệm vụ giúp nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai và CHCN.

Chủ động nâng cao khả năng ứng phó

Trao đổi về công tác tổ chức huấn luyện nâng cao khả năng sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ giúp nhân dân trong ứng phó thiên tai và CHCN, Thiếu tướng Hoàng Xuân Chiến, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng, cho biết: Trong thời gian tới, nhiệm vụ ứng phó thiên tai và CHCN vẫn tiếp tục là một trong những nhiệm vụ chiến đấu quan trọng của quân đội nói chung và lực lượng Bộ đội Biên phòng nói riêng. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, nhất thiết phải coi trọng công tác huấn luyện, diễn tập cho bộ đội. Bên cạnh đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần phải đề cao công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm xây dựng cho bộ đội lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng chấp nhận gian khổ, hy sinh, khắc phục tư tưởng ngại khó, ngại khổ trong thực hiện nhiệm vụ.

Tàu của Hải đội 401 (Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4) tham gia tìm kiếm máy bay MH370 trên biển, tháng 3-2014.

Định hướng một số nét chính trong thực hiện nhiệm vụ ứng phó thiên tai và CHCN của quân đội, Phó đô đốc Phạm Ngọc Minh, Phó tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Phó chủ tịch Thường trực Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm-Cứu nạn, cho biết: Trong những năm tới, tình hình thời tiết, khí tượng, thủy văn dự báo sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường; các hiện tượng thời tiết cực đoan có cường độ, tính chất ngày càng khốc liệt hơn, có khả năng xuất hiện nhiều loại hình thiên tai với cường độ và tần suất cao. Chính vì thế mà nhiệm vụ phòng, chống thiên tai, CHCN đặt ra ngày càng nặng nề và phức tạp. Do vậy, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ phòng, chống thiên tai, CHCN.

Cán bộ, chiến sĩ Hải đội 2, Bộ đội Biên phòng tỉnh Kiên Giang luyện tập phương án cứu hộ, cứu nạn trên sông.

Làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của quân đội trong phòng, chống thiên tai, CHCN; coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng; từng đơn vị chủ động khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời phải tổ chức và duy trì nghiêm hệ thống ứng trực, nắm chắc tình hình xử lý kịp thời, có hiệu quả các tình huống. Thường xuyên củng cố, kiện toàn Ban chỉ đạo, Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn các cấp; bổ sung, hoàn thiện quy chế hoạt động phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và thực tiễn của đơn vị, địa phương. Chủ động xây dựng hệ thống kế hoạch, phương án sát tình hình nhiệm vụ, bảo đảm tính khả thi. Nâng cao chất lượng huấn luyện cho các đối tượng, chú trọng huấn luyện thực hành tìm kiếm, CHCN và khả năng cơ động. Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện với diễn tập các phương án nhằm nâng trình độ chỉ huy, hiệp đồng, khả năng phòng, chống, ứng phó với các loại hình thiên tai, năng lực tìm kiếm, cứu nạn của các lực lượng trong điều kiện thời tiết phức tạp. Phát huy vai trò tham mưu của cơ quan quân sự, biên phòng địa phương, giúp cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng kế hoạch, phương án phòng, chống, chuẩn bị đầy đủ vật tư, lực lượng, phương tiện theo phương châm "4 tại chỗ". Thống nhất, hoàn thiện cơ chế quản lý, chỉ huy, điều hành theo hướng "trực tiếp, thiết thực, hiệu quả", tạo nên sức mạnh tổng hợp, kịp thời xử lý các tình huống, hạn chế thấp nhất thiệt hại về người và của của Nhà nước và nhân dân.

Bài và ảnh: MAI CHU ANH