QĐND - Tỉnh Hòa Bình nằm trên hướng tây bắc Hà Nội, đây cũng là hướng mà Bộ tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân dự kiến là một trong những đường bay chủ yếu của địch đánh vào Hà Nội tháng 12-1972. Thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy Hòa Bình đã chủ động lãnh đạo các lực lượng xây dựng thế trận phòng không nhân dân vững mạnh, rộng khắp, sẵn sàng đánh trả máy bay địch.

Kế thừa và phát triển kinh nghiệm phòng không nhân dân đánh máy bay địch trong chiến tranh phá hoại, cấp ủy đảng các cấp đã có nhiều biện pháp sáng tạo, linh hoạt trong lãnh đạo xây dựng lực lượng và thế trận phòng không dày đặc, nhiều tầng nhiều lớp, bảo đảm đánh địch ở nhiều hướng; coi trọng lãnh đạo việc nâng cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu cao, chủ động phát hiện và bắn rơi máy bay địch, bảo vệ an toàn các mục tiêu, vây bắt giặc lái; bổ sung vũ khí trang bị kỹ thuật, huấn luyện thành thạo cách bắn máy bay cho dân quân, tự vệ. Các đơn vị đã tổ chức 147 đài quan sát và 128 trận địa phòng không, đào gần 67.300 hầm, hố chiến đấu; thành lập 250 đội cứu thương… Tỉnh đội cũng chủ động tham mưu tổ chức diễn tập thực binh các tình huống, làm cơ sở để Tỉnh ủy rút kinh nghiệm và lãnh đạo tổ chức tác chiến. Lực lượng công an tăng cường bảo đảm an ninh, phá các chuyên án, bóc gỡ các tổ chức gián điệp, phá hoại, chỉ điểm mục tiêu.

Thiếu tá phi công Mỹ William Winson bị dân quân xã Hợp Hòa bắt tại đồi Bù ngày 29-12-1972. Ảnh tư liệu

Được chuẩn bị trước về mọi mặt, bước vào chiến dịch (từ 18-12 đến 30-12-1972), quân và dân Hòa Bình đã bình tĩnh, tự tin chia lửa với Hà Nội, đánh hàng trăm trận, bắn rơi 3 máy bay Mỹ, bắt sống 5 giặc lái, bảo vệ an toàn các mục tiêu. Đặc biệt, đêm 21-12-1972, phát hiện máy bay F111 của Mỹ bị trúng đạn ở Hà Nội, bay ra và rơi tại đồi Bù (xã Hợp Hòa, huyện Lương Sơn). Huyện đội kịp thời chỉ đạo bộ đội và dân quân các xã khép chặt vòng vây, truy lùng, bắt sống giặc lái. Huyện đội cũng khẩn trương bố trí các khẩu đội súng máy phòng không, phối hợp với súng bộ binh của dân quân mai phục, đón lõng ở các điểm cao trong khu vực đồi Bù, sẵn sàng đánh địch đến giải cứu phi công.

Đúng như dự kiến của ta, sau 8 ngày đêm xác định vị trí phi công, ngày 29-12-1972, địch huy động hàng trăm lần máy bay chiến thuật ném bom đánh phá ác liệt xung quanh và một tốp trực thăng đổ bộ xuống đồi Bù giải cứu tên phi công... Ta lập tức giăng lưới lửa phòng không dày đặc, đánh hất tốp phản lực ra xa, bắn rơi tại chỗ một trực thăng địch, bắt sống 2 tên giặc lái.

TRẦN MINH (Theo "Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hòa Bình")