Phòng thủ tầm cực ngắn trên chiến hạm

Trước mối đe dọa từ các tên lửa đối hạm tốc độ cao và máy bay chiến đấu của đối phương, đặt ra yêu cầu cao phải bảo vệ các chiến hạm. Do vậy, các hệ thống phòng thủ tầm cực ngắn trên các chiến hạm (CIWS) được phát triển với mục đích phát hiện và tiêu diệt tên lửa đối hạm và các máy bay chiến đấu của đối phương ở tầm gần (dưới 10km).

Hệ thống CIWS bao gồm các súng đại bác bắn nhanh điều khiển bằng ra-đa, có tốc độ bắn lên tới vài nghìn viên/phút, tạo ra một “cơn mưa đạn”, tiêu diệt tên lửa và máy bay đối phương. Các loại đạn chính được sử dụng là đạn phá mảnh và đạn lõi cứng (DU).

Ngoài ra, một số hệ thống CIWS còn được trang bị thêm các hệ thống tên lửa tầm ngắn (tên lửa SeaRam của Mỹ, SA-N-11 của Nga). Các hệ thống tên lửa này sẽ ngăn chặn các tên lửa chống hạm hay các máy bay của đối phương trước khi chúng tiếp cận tới tầm hỏa lực của các súng đại bác bắn nhanh trên hệ thống CIWS (khoảng 4,5km). Sự kết hợp này sẽ tăng khả năng ngăn chặn thành công các mối nguy cơ trên.

Các hệ thống CIWS thường được lắp theo kết cấu mô-đun, được thiết kế có khả năng kết hợp với các hệ thống phòng không khác của tàu chiến, tạo thành một khối phòng thủ liên hợp. Hệ thống CIWS được trang bị các hệ thống quan sát kết hợp giữa quang điện và ra-đa, có khả năng phát hiện mục tiêu và nhanh chóng tính toán quỹ đạo bay của tên lửa, máy bay của đối phương, lên phương án tiêu diệt. Phổ biến trên thế giới hiện nay là hệ thống Phalanx của Mỹ, hệ thống pháo - tên lửa Kashtan của Nga, hệ thống Goal Keeper của Hà Lan..

Các tên lửa đối hạm hiện đại thường bay sát mặt biển, với tốc độ rất cao (tên lửa Moskit, Yakhont của Nga) hoặc có đường bay rất phức tạp (tên lửa Exocet của Pháp), nên việc ngăn chặn các tên lửa này rất khó khăn, kể cả khi ngăn chặn được, nhưng nếu ở tầm quá gần cũng sẽ gây tổn thất cho các thiết bị trên tàu chiến. Do vậy, để nâng cao hiệu quả ngăn chặn các tên lửa dạng này, hệ thống gây nhiễu, tác chiến điện tử của các tàu chiến sẽ đóng vai trò chính, hệ thống CIWS sẽ là “chốt chặn” cuối cùng khi tên lửa vượt qua hệ thống gây nhiễu.

Các chiến hạm hiện đại ngày nay hầu hết đều được trang bị một vài hệ thống CIWS, trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống phòng thủ của các chiến hạm trên biển.