QĐND - Năm 2014, Trung tâm Công nghệ xử lý bom, mìn (CNXLBM, Binh chủng Công binh) đã triển khai và hoàn thành số lượng lớn đề tài, dự án, nhiệm vụ khoa học-công nghệ (KH-CN) trên giao. Nhiều sản phẩm sáng kiến cải tiến kỹ thuật của trung tâm có giá trị cao, đưa vào ứng dụng hiệu quả, góp phần nâng cao năng suất lao động và bảo đảm an toàn trong quá trình rà phá, XLBM, vật nổ.

Nhân viên kỹ thuật Cụm 1 (Trung tâm CNXLBM) vận hành máy cắt bom MEBA 800-600.

Theo Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh, Giám đốc Trung tâm CNXLBM đánh giá: Năm qua, trung tâm đã hoàn thành và được nghiệm thu cấp Binh chủng Công binh 2 đề tài nghiên cứu KH-CN. Đó là: “Nghiên cứu thiết kế thùng xe đặt trên xe tải chở đồng bộ thiết bị dò tìm, XLBM phục vụ các tình huống khẩn cấp” và “Nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn, thiết kế, chế thử và đồng bộ dụng cụ cầm tay phục vụ nhiệm vụ rà phá bom, mìn”. Đây là những đề tài có tính cấp thiết và ý nghĩa thực tiễn cao nhằm phục vụ công tác chuyên môn, giúp trung tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Để bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ mới của Binh chủng Công binh, trung tâm triển khai đề tài “Nghiên cứu giải pháp hạn chế sóng xung kích và mảnh văng phục vụ việc vô hiệu hóa bom khủng bố”. Đến nay, đề tài đã hoàn thành, được nghiệm thu cấp cơ sở và tiếp tục hoàn thiện để triển khai ứng dụng.

Nghiên cứu biên soạn tài liệu kỹ thuật và xây dựng tiêu chuẩn trong lĩnh vực dò tìm, XLBM là một trong những nhiệm vụ KH-CN trọng tâm của trung tâm. Cùng với việc hoàn thiện xây dựng 4 tiêu chuẩn quốc gia khắc phục hậu quả bom, mìn, vật nổ sau chiến tranh, trung tâm đã hoàn thành nghiên cứu và nghiệm thu tài liệu “Tính toán các thông số khoan nổ trong đường hầm”. Cán bộ, nhân viên của trung tâm cùng với các lực lượng chức năng hoàn thành nghiên cứu khảo sát, triển khai thực địa và nhập số liệu từ gần 10.000 xã trong Dự án điều tra lập bản đồ ô nhiễm bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh trên phạm vi toàn quốc vào cơ sở dữ liệu; phối hợp với các cơ quan chuyên môn phân tích dữ liệu và công bố kết quả dự án, bảo đảm sử dụng chung, phục vụ nghiên cứu và các dự án phát triển kinh tế xã hội.

Trung tâm CNXLBM chủ động, tích cực ứng dụng kết quả, các sản phẩm KH-CN vào công tác chuyên ngành, như ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập và phân tích tín hiệu dò tìm bom, đạn ở độ sâu lớn; nghiên cứu áp dụng máy tính nhúng lắp cho máy dò bom; nghiên cứu, tính toán, thiết kế mẫu nguyên lý lượng nổ lõm dùng để phá rách vỏ bom. Trung tâm đã nghiên cứu đề xuất các biện pháp kỹ thuật rà phá bom, mìn, vật nổ phù hợp với điều kiện địa hình phức tạp, núi cao, rừng rậm, ruộng nước, vùng đầm lầy lội; ứng dụng các trang thiết bị tiên tiến vào thực hiện nhiệm vụ thu gom, xử lý các loại bom, đạn phát hiện được khi dò tìm tại các vùng biển xa bờ có độ sâu nước lớn hơn 15m. Năm 2014, trung tâm hoàn thành và đưa vào ứng dụng gần 10 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, trong đó các sáng kiến chế tạo thiết bị tháo ốc đầu đạn cối 80mm, 120mm, 160mm; thiết bị khoan thuốc phóng đạn 12,7mm làm đạn học cụ phục vụ huấn luyện. Những đề tài, sáng kiến giúp trung tâm tạo được hiệu quả, bảo đảm tiến độ và chất lượng dò tìm, XLBM, vật nổ, nâng cao năng suất lao động, an toàn.

Những năm gần đây, Trung tâm CNXLBM tiếp nhận nhiều chủng loại thiết bị, khí tài hiện đại phục vụ công tác dò tìm, rà phá và XLBM. Có thể kể đến các bộ sona dùng rà phá bom, mìn dưới biển có độ sâu lớn; ra-đa xuyên đất phát hiện bom, mìn dưới lòng đất; máy cưa cắt bom bằng tia nước áp lực cao trộn hạt mài, máy cưa cắt bom bằng cơ khí, xe vận chuyển vật nổ nguy hiểm và rô-bốt GRYZY gắp chuyển vật nổ, máy phân tích chất nổ, máy X-quang. Trung tâm tiếp nhận, đưa vào sử dụng số lượng lớn thiết bị lặn cá nhân, bộ áo lặn đồng bộ ống điều áp xả khí, thiết bị khảo sát đáy biển… phục vụ cho công tác dò tìm, phát hiện và XLBM, vật nổ dưới nước. Một số khí tài tiên tiến như sona cầm tay, máy cắt bom, đạn MCS, bộ trạm tín hiệu Motorola GR/500, máy định vị vệ tinh, máy bộ đàm, trung tâm mới tiếp nhận, song bộ đội đã được huấn luyện, làm chủ khai thác, sử dụng thành thạo.

Phát triển, ứng dụng kết quả nghiên cứu, tiến bộ KH-CN giúp trung tâm đạt kết quả cao. Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh cho biết: Năm qua, trung tâm đã triển khai 22 hợp đồng rà phá, XLBM, diện tích hơn 860ha. Quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ, trung tâm chấp hành nghiêm quy trình kỹ thuật, chỉ huy chặt chẽ, bảo đảm tuyệt đối an toàn. Trung tâm hoàn thành 6 Quyết định và 1 công văn của Bộ Tổng tham mưu về xử lý bom đạn cấp 5. Toàn đơn vị đã hoàn thành xử lý an toàn hơn 835 tấn đạn dược cấp 5 các loại và xử lý an toàn số lượng lớn bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh, được Bộ Quốc phòng, Binh chủng Công binh và các chủ đầu tư đánh giá cao. Kết quả nghiên cứu KH-CN, sáng kiến cải tiến kỹ thuật đưa vào ứng dụng đã góp phần quan trọng để trung tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ; tạo tiền đề phát triển những năm tiếp theo.

Bài và ảnh: XUÂN GIANG