Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Đồng bằng sông Hồng là một trong những chiến trường ác liệt nhất. Quân khu 3 đã tích cực “chia lửa” với các chiến dịch lớn ở các hướng, đồng thời trực tiếp tham gia nhiều chiến dịch quan trọng; đẩy mạnh các hoạt động chiến tranh du kích tiêu hao sinh lực địch.
Các làng, xã chiến đấu, khu du kích, căn cứ du kích phát triển rộng khắp trong vùng sau lưng địch, là những “pháo đài đồng bằng”, tạo hình thái xen kẽ địch, ta và thế chiến tranh du kích bao vây tiến công, uy hiếp địch thường xuyên từ nhiều phía. Tổng kết cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân Quân khu 3 đã chiến đấu hơn 78.600 trận, loại khỏi vòng chiến đấu gần 400.000 tên địch; phá hủy và thu hơn 43.000 súng, 5.625 xe và nhiều phương tiện chiến tranh...
 |
Thiếu tướng Lương Văn Kiểm, Tư lệnh Quân khu 3 (thứ hai, từ trái sang) kiểm tra công tác phòng, chống bão số 9 tại Lữ đoàn 242, tháng 9-2025. Ảnh: THIỆN MINH
|
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Quân khu 3 là hậu phương lớn, đồng thời là tiền tuyến chiến đấu, chiến thắng các cuộc chiến tranh phá hoại và phong tỏa của địch. Trong khói lửa chiến tranh, các đơn vị thuộc Quân khu và đứng chân trên địa bàn đã xuất hiện nhiều gương điển hình và phong trào tiêu biểu được nhân rộng toàn quốc, như: “Đại đội gió”; “Cờ ba nhất”; “Sóng Duyên Hải”; “Tiếng trống Bắc Lý”...
Hòa trong khí thế cách mạng sôi nổi, quân và dân Quân khu nêu cao quyết tâm “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, “Tay búa, tay súng”, “Tay cày, tay súng”, “Thanh niên 3 sẵn sàng”, “Phụ nữ 3 đảm đang”, “Tất cả cho tiền tuyến”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”...; nhiều "quê hương 5 tấn": Thái Bình, Nam Hà, Hải Hưng... và nhiều địa phương đã đóng góp cho Nhà nước vượt chỉ tiêu. Hàng chục sư đoàn và trung đoàn, hàng trăm tiểu đoàn, hàng chục vạn thanh niên xung phong, hàng nghìn cán bộ được điều động tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu, xây dựng chính quyền cách mạng ở miền Nam và làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào, Campuchia.
Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, quân và dân Quân khu 3 cùng các lực lượng trên địa bàn chiến đấu hơn 39.500 trận, bắn rơi 1.524 máy bay Mỹ trong tổng số 4.181 máy bay bị bắn rơi ở miền Bắc (trong đó có 10 máy bay B-52), bắt sống nhiều giặc lái; bắn chìm, bắn cháy 75 tàu chiến; tiêu diệt nhiều toán biệt kích Mỹ, ngụy; rà phá, tháo gỡ gần 69.000 quả bom, mìn, thủy lôi...
Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, quân và dân Quân khu 3 đã nêu cao tinh thần đoàn kết, nỗ lực vượt qua khó khăn, nhanh chóng hàn gắn vết thương chiến tranh, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, trong những năm qua, Quân khu đã triển khai đồng bộ các giải pháp xây dựng LLVT tinh, gọn, mạnh.
 |
Cán bộ, chiến sĩ Đại đội 1 (Tiểu đoàn Trinh sát 31, Bộ Tham mưu Quân khu 3) huấn luyện kỹ thuật khắc phục vật cản. Ảnh: TRƯỜNG VĂN |
Từ năm 2020 đến tháng 3-2025, Quân khu thực hiện điều chỉnh tổ chức biên chế 183 tổ chức; trong đó, giải thể 88, thành lập 21 đơn vị; sáp nhập 35 cơ quan, đơn vị... Tháng 6 và 7-2025, Quân khu thực hiện sáp nhập, tổ chức lại các bộ chỉ huy quân sự tỉnh, thành phố; giải thể cơ quan quân sự cấp huyện, thành lập 15 ban chỉ huy phòng thủ khu vực, tiếp nhận các ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng trực thuộc cơ quan quân sự cấp tỉnh... Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 3 và các cơ quan, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng lực lượng dự bị động viên “hùng hậu, chất lượng cao”; thường xuyên kiện toàn tổ chức, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, có số lượng hợp lý, phù hợp với từng địa bàn.
 |
Chiến sĩ Đại đội 8, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 214 sử dụng khí tài quan sát, chỉ thị mục tiêu. Ảnh: TRƯỜNG NGUYỄN |
Cùng với đó, Quân khu quan tâm nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ); duy trì nghiêm nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật; công tác Đảng, công tác chính trị, hậu cần, kỹ thuật và các mặt công tác khác được tiến hành thực chất, hiệu quả. LLVT Quân khu tích cực giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh; kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo; tích cực đầu tư, khai thác, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, cải cách hành chính... góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của LLVT Quân khu.
 |
Chiến sĩ Trung đoàn 43, Sư đoàn 395 huấn luyện kỹ thuật liên kết đồ dùng gây nổ. Ảnh: LÊ HIẾU |
 |
Hoạt động ngoại khóa của chiến sĩ Tiểu đoàn 162, Lữ đoàn 242. Ảnh: HIẾU ĐÔNG |
Thời gian tới, để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện hiệu quả nghị quyết, chỉ thị của các cấp, chủ trương của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; thường xuyên nắm chắc tình hình, nhất là các địa bàn trọng điểm, biên giới, biển, đảo.
Duy trì nghiêm chế độ, quy định SSCĐ; tổ chức luyện tập thuần thục các phương án, sẵn sàng cơ động xử trí hiệu quả các tình huống, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn. Kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng, hoạt động của khu vực phòng thủ (KVPT) các cấp với phòng thủ Quân khu, tạo thế bố trí phòng thủ liên hoàn, vững chắc. Tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng tiềm lực, điều chỉnh thế trận phòng thủ Quân khu, KVPT gắn với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, phù hợp với quyết tâm, kế hoạch tác chiến và địa giới hành chính cấp tỉnh, cấp xã; kịp thời điều chỉnh quyết tâm tác chiến phòng thủ Quân khu, bổ sung các kế hoạch, phương án tác chiến sát tình hình thực tiễn.
 |
Kíp chiến đấu Lữ đoàn Tăng thiết giáp 405 huấn luyện chiến thuật. Ảnh: VĂN TRƯỜNG |
Phối hợp với các tỉnh, thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững mạnh, xây dựng KVPT vững chắc. Tăng cường thống nhất quản lý nhà nước về quốc phòng; thẩm định chặt chẽ các dự án phát triển kinh tế-xã hội, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển. Đổi mới, nâng cao chất lượng các cuộc diễn tập KVPT cấp tỉnh, bảo đảm KVPT của các sở, ngành, diễn tập phòng, chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn... gắn với xây dựng các kế hoạch, phương án về phòng thủ dân sự. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ cơ động, chốt dân quân chiến đấu trên tuyến biên giới và hải đội dân quân thường trực; tăng cường biện pháp quản lý, giải quyết những vấn đề liên quan đến đất và công trình quốc phòng. Thực hiện tốt đối ngoại quân sự trên địa bàn Quân khu.
Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dân vận, tuyên truyền đặc biệt; tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới, xây dựng cơ sở chính trị địa phương; thực hiện tốt chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa; tích cực tham gia phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cứu hộ, cứu nạn... góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Quân ủy Trung ương về công tác xây dựng Đảng gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thường xuyên kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng. Triển khai thực hiện các nghị quyết, đề án, quy định về xây dựng đội ngũ cán bộ, kết hợp chặt chẽ công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ với quy hoạch, sử dụng cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý; xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị vững mạnh.
 |
Lữ đoàn Công binh 513 tổ chức diễn tập thực binh. Ảnh: NGUYỄN TRƯỜNG |
Thực hiện tốt 3 đột phá theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân khu lần thứ X. Tiếp tục điều chỉnh tổ chức, biên chế bảo đảm tinh, gọn, mạnh, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Tập trung ưu tiên bảo đảm quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, địa bàn trọng điểm, tuyến biên giới, biển, đảo. Bồi dưỡng, phổ biến kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng. Nâng cao hiệu quả công tác đăng ký, quản lý, huấn luyện, sử dụng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên; đưa vào hoạt động hải đội dân quân thường trực của tỉnh Quảng Ninh, TP Hải Phòng.
Tập trung đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát nhiệm vụ, sát địa bàn và thực tế chiến đấu; huấn luyện làm chủ vũ khí, trang bị mới; kết hợp huấn luyện với rèn luyện thể lực, khả năng cơ động của bộ đội trong mọi điều kiện. Nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng và khả năng hiệp đồng cơ động chiến đấu của các lực lượng trong KVPT. Chỉ đạo công tác giáo dục-đào tạo tại Trường Quân sự Quân khu theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa theo quy trình, chương trình đào tạo, gắn với thực hiện có hiệu quả phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng SSCĐ của đơn vị”.
 |
Đại đội Pháo phòng không 37mm Đặng Bá Hát, Công ty Tuyển than Hòn Gai-Vinacomin huấn luyện phương án chiến đấu. Ảnh: VĂN ĐẢM |
Tăng cường các biện pháp xây dựng chính quy, chấp hành nghiêm pháp luật, kỷ luật; xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Quyết liệt triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, biện pháp về chuyển đổi số, ưu tiên trong công tác lãnh đạo, chỉ huy, tăng cường bồi dưỡng, tập huấn về kiến thức, kỹ năng số và tác chiến trên không gian số. Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, sáng kiến và tăng cường năng lực ứng dụng khoa học-công nghệ, công nghệ thông tin; thực hiện hiệu quả Phong trào “Bình dân học vụ số” trong LLVT Quân khu và các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng.
Cùng với đó, bảo đảm kịp thời, đầy đủ vật chất, trang bị hậu cần đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, trong đó tập trung ưu tiên cho các đơn vị biên giới, biển, đảo, vùng sâu, vùng xa. Phát triển tăng gia sản xuất bền vững; tổ chức tốt công tác phòng, chống dịch bệnh, an toàn vệ sinh thực phẩm, chăm sóc sức khỏe, cải thiện đời sống bộ đội. Duy trì hiệu quả Phong trào thi đua “Ngành hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”. Bảo đảm kịp thời, đầy đủ vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các đơn vị, ưu tiên đơn vị làm nhiệm vụ SSCĐ, huấn luyện, cứu hộ, cứu nạn; từng bước tiếp nhận, đưa vào huấn luyện, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật cải tiến, hiện đại. Tiếp tục thực hiện tốt Cuộc vận động 50, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về công tác bảo đảm kỹ thuật và an toàn giao thông trong LLVT Quân khu...
Với những chiến công và thành tích đạt được trong 80 năm qua, LLVT Quân khu 3 đã được tặng thưởng 2 Huân chương Sao Vàng, 2 Huân chương Hồ Chí Minh, 5 Huân chương Độc lập, 1 Huân chương Quân công hạng Nhất, 2 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác. |
Thiếu tướng LƯƠNG VĂN KIỂM, Tư lệnh Quân khu 3
*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.