QĐND - Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ta phải bảo đảm cung cấp một khối lượng lớn vũ khí, đạn dược, lương thực, thực phẩm, đồ dùng, thuốc men một cách nhanh chóng và liên tục trong điều kiện tiền tuyến cách xa hậu phương, địa hình hiểm trở, đường sá ít và hư hỏng, thời tiết khắc nghiệt, địch đánh phá liên tục. Song với tinh thần “Quyết chiến quyết thắng”, hàng vạn dân công và phương tiện thô sơ đã được huy động để vận chuyển lương thực và đạn dược ra mặt trận. Một trong những phương tiện vận chuyển hiệu quả nhất thời điểm đó không thể không kể đến, đó là chiếc xe đạp thồ.

Xe đạp thồ, phương tiện thô sơ vận ch uyển hàng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ. Ảnh tư liệu.

Bộ đội và dân công của ta đã sử dụng hơn 21.000 chiếc xe đạp thồ, hoạt động trên suốt chiều dài gần 1.500km. Lực lượng xe đạp thồ tổ chức thành những đoàn theo từng địa phương, mỗi đoàn có nhiều trung đội, mỗi trung đội có từ 30 đến 40 xe, chia thành các nhóm khoảng 5 xe để hỗ trợ nhau khi qua đèo, vượt suối và mỗi đoàn xe thồ có một xe chuyên chở phụ tùng thay thế, sửa chữa dọc đường. Một chiếc xe đạp thồ có sức chở trung bình từ 50 đến 100kg, tương đương sức mang vác của 5 người, tốc độ nhanh hơn và có thể vận chuyển được các vật tư cồng kềnh, chất lỏng (xăng, dầu), đi được trên nhiều loại đường, địa hình khác nhau mà ô tô không thể đi được. Xe đạp thồ dễ ngụy trang, có thể đi lẻ hoặc thành đoàn trong mọi điều kiện thời tiết. Xe đạp thồ còn được cải tiến không chỉ chuyên chở được khối lượng lớn hơn, mà còn “gá” lại với nhau có thể chở được 2 thương binh nặng (nằm) và 4 thương binh nhẹ (ngồi). Các xe đạp có đèn phát điện còn được sử dụng để tạo ánh sáng phục vụ các bác sĩ phẫu thuật trong đêm…

Đội quân xe đạp thồ xuất hiện ở Điện Biên là một sự kỳ diệu chưa từng có trong lịch sử chiến tranh, không chỉ ở Việt Nam mà cả lịch sử chiến tranh thế giới. Sử dụng lực lượng vận tải thô sơ hiệu quả đã minh chứng sinh động cho tinh thần và ý chí quyết tâm không có gì lay chuyển được của một dân tộc để giành lại độc lập, tự do và là sự sáng tạo nghệ thuật quân sự, bảo đảm hậu cần phục vụ chiến dịch của quân và dân ta.

ĐỖ ĐẮC YÊN