QĐND -  Tháng 12-1952, Bộ tư lệnh Liên khu 5 quyết định mở Chiến dịch An Khê nhằm tiêu hao sinh lực địch, nâng cao trình độ tác chiến của bộ đội ta và tạo niềm tin của quân và dân ta vào thắng lợi của cuộc trường kỳ kháng chiến chống Pháp. Lực lượng tham gia chiến dịch gồm: Trung đoàn 108 với 3 Tiểu đoàn 19, 79, 50; Trung đoàn 803, Tiểu đoàn 40 chủ lực Liên khu và Trung đoàn 120 bộ đội địa phương đang hoạt động trên địa bàn, cùng với du kích, lực lượng vũ trang tại chỗ, dân công phục vụ trực tiếp cho hướng chính của chiến dịch và hoạt động nghi binh trên hướng phối hợp.

Chiến dịch An Khê bắt đầu từ ngày 13-1-1953 và kết thúc vào 28-1-1953. Thắng lợi của chiến dịch là chiến thắng lớn nhất của ta từ trước tới nay trên chiến trường Nam Trung Bộ, cổ vũ rất lớn tinh thần hăng hái kháng chiến của bộ đội và nhân dân. Chiến dịch đã thể hiện sự phát triển về nghệ thuật nghi binh chiến đấu.

Cuối tháng 12-1952, ta bắt đầu di chuyển lực lượng, vận chuyển vật chất bảo đảm cho chiến dịch. Cùng với việc di chuyển lực lượng và vận chuyển vật chất vào hướng An Khê, ta đồng thời huy động dân công vận chuyển nghi binh trên các hướng Khánh Hòa, Đắc Lắc, bắc Kon Tum và Đồng Xanh, Đồng Nghệ, Phú Túc (Quảng Nam). Các cầu lớn trên tuyến đường sắt Quảng Ngãi-Bình Định được bí mật khôi phục để đưa Trung đoàn 108 từ Quảng Ngãi vào khu tập kết, sau đó lại phá sập để che mắt địch. Trung đoàn 803 đang đóng quân ở một khu đông dân, trước khi dời đi, ta đã cho một đơn vị huấn luyện tân binh vào thay thế và hoạt động thường xuyên như hoạt động của Trung đoàn 803.

Bộ tư lệnh Chiến dịch đã thực hiện thành công kế hoạch nghi binh lừa địch về hướng tiến công. Biết địch thường phán đoán hoạt động của chủ lực dựa vào sự vận chuyển vật chất của dân công, Bộ tư lệnh Chiến dịch đã huy động dân công vận chuyển nghi binh trên nhiều hướng, tổ chức nghi binh che giấu sự di chuyển của chủ lực, nên mặc dù nắm được tin chủ lực ta di chuyển nhưng địch không thể xác định được hướng tiến công của chủ lực ta. Bằng hoạt động nghi binh chặt chẽ, ta đã giữ được bí mật hướng mở chiến dịch, khiến địch không thể xác định được hướng hoạt động của chủ lực ta. Từ đó, địch vội vã báo động chiến đấu ở nam Tây Nguyên và tăng cường cho Quảng Nam hai tiểu đoàn Âu-Phi, tạo cho hướng An Khê bỏ trống. Từ thời cơ này, ta tiến công vào hướng địch không ngờ tới và giành thắng lợi.

HƯƠNG NGÂN