Linh hoạt vận dụng kết hợp tiến công quân sự và nổi dậy của quần chúng

QĐND - Chiến dịch tiến công tổng hợp Bắc Bình Định (từ ngày 8-4 đến 2-6-1972) của quân dân Quân khu 5 nhằm tiêu hao, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch đóng chốt trên địa bàn, kết hợp phát động quần chúng nhân dân nổi dậy phá vỡ bộ máy kìm kẹp và đánh bại chương trình bình định nông thôn dọc theo hai bên Quốc lộ 1 từ đèo Bình Đê (Nam Quảng Ngãi) đến huyện Phù Mỹ, xây dựng các căn cứ lõm nằm sâu trong hậu phương của chúng, đẩy mạnh chiến tranh du kích, góp phần đánh bại chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của đế quốc Mỹ.

Bộ đội Sư đoàn 3 tiến công đánh chiếm quận lỵ Hoài Ân (Bình Định) năm 1972. Ảnh tư liệu.

Lực lượng tham gia chiến dịch gồm bộ đội chủ lực (Sư đoàn 3 bộ binh Quân khu 5), bộ đội địa phương tỉnh, huyện, dân quân du kích xã, ấp và nhân dân tỉnh Bình Định, Nam Quảng Ngãi với mục đích đề ra là: Tổ chức các lực lượng quân sự và chính trị hình thành lực lượng tổng hợp thống nhất dưới sự chỉ huy của Bộ tư lệnh chiến dịch, chuẩn bị kỹ thế trận đánh điểm diệt viện, kết hợp chặt chẽ với việc phát động quần chúng nổi dậy, bước đầu thực hiện tốt nhiệm vụ giải phóng huyện lỵ Hoài Ân. Kế theo đó, nhanh chóng mở rộng lực lượng vũ trang ba thứ quân và lực lượng đấu tranh chính trị của quần chúng, kết hợp tiến công và nổi dậy, nổi dậy và tiến công, lần lượt tiêu diệt các quận lỵ chi khu Hoài Nhơn, Tam Quan, căn cứ Đệ Đức, giải phóng hoàn toàn khu vực phía Bắc tỉnh Bình Định. Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động quân sự, chính trị đánh phá bình định ở các huyện An Nhơn, Tuy Phước, Bình Khê, Vĩnh Thạnh, thị xã Quy Nhơn (phía Nam) gây thêm nhiều khó khăn cho địch.

Với phương châm hoạt động tổng hợp về quân sự, chính trị và ba mũi giáp công, hỗ trợ quần chúng nổi dậy đã được xác định, từ ngày 8-4-1972 đến ngày 18-4-1972, Bộ tư lệnh chiến dịch vừa cho Sư đoàn 3 sử dụng một trung đoàn tăng cường (có đặc công, công binh, pháo binh phối thuộc) tiến công tiêu diệt căn cứ Gò Lôi và một số chốt điểm quan trọng Đồi Đá, Bầu Sen, Phú Khương làm thiệt hại nặng tiểu đoàn bảo an và 10 trung đội dân vệ; vừa chỉ đạo các tổ võ trang công tác và dân quân du kích phát động quần chúng ở Gò Dê, Gò Thị, Đồng Bịch, Bến Vách… (phụ cận quận lỵ Hoài Ân) nổi dậy diệt ác phá kìm giành quyền làm chủ. Bị uy hiếp mạnh từ nhiều phía, ngụy quyền ở Hoài Ân lo sợ cầu cứu. Chỉ huy địch vội vã đưa Chiến đoàn 40 lên chiếm Hòa Bồ, ngã ba Tân Thạnh hòng ngăn chặn sự phát triển của ta. Nhưng Chiến đoàn 40 địch chưa triển khai xong tuyến bố phòng và phản kích chiếm lại các khu vực vừa mất, thì chiều 19-4-1972 đã bị ta vây ép đột phá mạnh làm thiệt hại nặng, buộc Chiến đoàn 40 và ngụy quyền địa phương phải tháo chạy khỏi quận lỵ Hoài Ân, hơn 8000 dân trong huyện được giải phóng.

Phát huy thắng lợi đã giành được, ta nhanh chóng chuyển hướng đợt hai chiến dịch vào Bắc huyện Phù Mỹ và ra Nam Tam Quan, hợp đồng với lực lượng vũ trang địa phương tác chiến thu hút phân tán chủ lực địch hành quân phản kích để phục kích, tập kích tiêu diệt, đồng thời tạo điều kiện cho nhân dân các huyện vùng sâu tiến công và nổi dậy giành quyền làm chủ mở rộng vùng giải phóng.

Chiến dịch tiến công tổng hợp Bắc Bình Định thắng lợi đã giải phóng hai huyện Hoài Ân, Hoài Nhơn, phía nam huyện Tam Quan và một nửa huyện Phù Mỹ với gần 4 vạn dân giành quyền làm chủ. Thắng lợi của chiến dịch không chỉ đánh dấu bước phát triển mới về nghệ thuật chiến dịch của chiến tranh nhân dân phát triển đến trình độ cao ở vùng đồng bằng ven biển nằm sâu trong hậu phương địch, mà còn biểu hiện sự thành công vượt bậc về nghệ thuật tổ chức và điều hành kết hợp tiến công quân sự và nổi dậy của quần chúng trên quy mô chiến dịch để đạt hiệu quả tổng hợp cả về quân sự và chính trị. Đồng thời, chiến dịch đã minh chứng bước phát triển về nghệ thuật chọn hướng và mục tiêu quân sự, ta tập trung đánh mạnh vào lực lượng nòng cốt gồm các đơn vị chủ lực địch cả phía trước và phía sau, cả hướng chủ yếu và hướng thứ yếu, làm lay động thế trận phòng thủ của chúng.

Trong chiến dịch, ta sử dụng tiến công quân sự đi trước tạo thế cho những trọng điểm nổi dậy của quần chúng vùng lên bao vây đồn bốt, bức rút gọi hàng, vây bắt bảo an dân vệ và đập tan ngụy quyền cơ sở xã, ấp trên không gian rộng lớn từ phía Bắc đến phía Nam tỉnh Bình Định. Đó là những bài học và kinh nghiệm quý về phương châm hoạt động “hai chân”, “ba mũi” trong kháng chiến giải phóng dân tộc để các thế hệ nghiên cứu, phát triển và vận dụng sáng tạo vào đường lối xây dựng nền quốc phòng toàn dân hiện nay, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đại tá Trần Tiến Hoạt