Linh hoạt mở đường, hiệp đồng vận tải chặt chẽ

LTS: Hội thảo “Đường Hồ Chí Minh trên biển, con đường của ý chí và sức sáng tạo Việt Nam” do Bộ Quốc phòng chủ trì tổ chức ngày 22-9 thu hút nhiều tướng lĩnh, chuyên gia quân sự, học giả trong và ngoài quân đội đến dự, trực tiếp tham luận, hoặc gửi tham luận đến hội thảo. Báo Quân đội nhân dân xin trích đăng một số tham luận tại hội thảo này.

Nhìn lại cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chúng ta không thể không nhắc đến những chiến công của quân và dân ta trên chiến trường sông biển, trong đó có tuyến đường vận tải chiến lược: Đường Hồ Chí Minh trên biển chi viện sức người, sức của từ miền Bắc vào chiến trường miền Nam.

Chiến trường biển trong công cuộc giữ nước nói chung, trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nói riêng, đóng vai trò hết sức quan trọng. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận thấy vai trò to lớn của chiến trường sông, biển. Việc mở con đường vận tải trên biển chi viện cho miền Nam và những chiến công trên con đường biển mang tên Hồ Chí Minh thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Bác Hồ kính yêu, của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, đó là: Miền Nam cần phải nhận được sự chi viện bằng sức người, sức của từ miền Bắc; miền Nam cần phải có nhiều vũ khí để đánh Mỹ.

Sở chỉ huy Đoàn 125 theo dõi, nắm tình hình, chỉ huy các tàu vận tải và chiến dịch vận chuyển trên biển. Ảnh tư liệu.

Từ chủ trương đó, những tuyến đường tiếp tế vận chuyển sức người, sức của cho miền Nam dần hình thành, đi vào hoạt động. Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương đã lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ từ việc khảo sát nắm tình hình, đến tổ chức nhiều chuyến đi thử nghiệm, trinh sát, đến việc xác định phương thức vận chuyển phương tiện. Đã tổ chức hệ thống lãnh đạo, chỉ huy chặt chẽ, chỉ định những đồng chí có kinh nghiệm để trực tiếp chỉ đạo, chỉ huy điều hành nhiệm vụ rất quan trọng này.

Khai thông con đường đã khó, việc giữ bí mật con đường lại càng khó khăn hơn, bởi hành trình của những con tàu "không số" luôn nằm trong khu vực biển địch kiểm soát, chúng huy động lực lượng khá lớn cả máy bay, tàu chiến lùng sục gắt gao, nhất là tuyến đường vào các khu trọng điểm ở Khu 5, Khu 7, Khu 9. Do yêu cầu của cách mạng miền Nam, Trung ương chỉ đạo phải nhanh chóng tăng số lượng tàu vận tải, lượng giãn nước lớn hơn, đồng thời tận dụng yếu tố bí mật, nhanh chóng "vận chuyển nhanh hơn nữa, nhiều hơn nữa vũ khí cho đồng bào miền Nam giết giặc", như lời Bác Hồ đã căn dặn khi những chuyến hàng đầu tiên được khai thông, khi những tấn vũ khí đầu tiên đến với LLVT Cà Mau. Sau sự kiện Vũng Rô-Phú Yên (tháng 2-1965), yếu tố bí mật không còn, Quân ủy Trung ương quyết định tạm dừng một thời gian (khoảng 9 tháng) để tìm phương thức vận chuyển mới. Đó là một quyết định sáng suốt nhằm làm giảm tổn thất về lực lượng và phương tiện.

Từ những chuyến đi thử nghiệm đầu tiên theo chỉ đạo của Trung ương Đảng và Bác Hồ, đến khi con đường bị địch phát hiện, ngăn chặn, cán bộ, chiến sĩ lại tiếp tục nghiên cứu tìm ra những phương thức mới. Tiếng gọi "Vì miền Nam ruột thịt" đã thôi thúc quân và dân ta, biến thành ý chí quyết tâm xốc tới, dám chấp nhận hy sinh. Những lúc địch bao vây bốn phía, cả con tàu là một khối đoàn kết, trong đó thuyền trưởng và chính trị viên tàu là hình ảnh mẫu mực nhất. Để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ "Đoàn tàu không số" đã nêu cao ý thức tự lực, tự cường, làm chủ con tàu và vũ khí trang bị, chủ động nắm bắt tình hình, linh hoạt trong xử lý mọi tình huống, khắc phục khó khăn, tìm ra những phương thức vận chuyển độc đáo, nhằm vận chuyển nhiều nhất, nhanh nhất sức người, sức của cho miền Nam. Địch phong tỏa gần bờ, ta đi trên vùng biển xa; địch phong tỏa đường biển dài, ta đi phân đoạn, đồng thời khéo léo ngụy trang, nghi binh, bí mật thọc sâu vào bến nhanh chóng, bất ngờ. Duy trì sự tồn tại của con đường, cán bộ, chiến sĩ đã vượt qua hàng chục cơn bão lớn, hàng trăm cuộc vây ráp của kẻ thù, đã khắc phục hơn 4000 quả thủy lôi, chiến đấu 30 lần với tàu địch, đánh trả hơn 1.200 lần máy bay tập kích. Cùng với đường Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh trên biển đã lập nên kỳ tích hào hùng của cuộc kháng chiến chống xâm lược…

Đường Hồ Chí Minh trên biển là một trong những biểu tượng tiêu biểu của cuộc chiến tranh nhân dân trên biển, của sự đoàn kết, hiệp đồng tác chiến, trong đó Hải quân nhân dân Việt Nam là lực lượng nòng cốt. Chính quyền Mỹ-ngụy không thể tin rằng, với sự phong tỏa chặt chẽ, nghiêm ngặt, tổ chức hệ thống bố phòng dày đặc, không thể có sự xâm nhập của Việt cộng từ Bắc vào Nam bằng đường thủy. Song chúng đã lầm, bởi con đường vận tải chiến lược bằng đường biển đã được đảng bộ, LLVT và nhân dân các tỉnh ven biển che chở. Trong 14 năm tồn tại, con đường vận tải chiến lược trên biển đã xuất phát từ nhiều nơi ở miền Bắc vào tới hàng chục bến bãi ở miền Nam. Để có được những chuyến đi an toàn phải có sự hiệp đồng chặt chẽ, từ việc đưa hàng xuống tàu đến bốc dỡ hàng xuống bến và chuyển hàng đến các chiến trường. Nói đến sự vận hành của con đường, phải nói đến công lao của Đảng bộ và nhân dân các tỉnh Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Cà Mau... Tuyến đường đã góp phần làm cho cuộc chiến tranh chống Mỹ của chúng ta trở thành chiến tranh nhân dân. Không có nhân dân, cuộc kháng chiến của chúng ta không thể giành toàn thắng, đường Hồ Chí Minh không thể tồn tại.

* Phó đô đốc Trần Thanh Huyền, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân:

Quyết định lịch sử mở tuyến đường huyền thoại

Ngày 23-10-1961, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Đoàn 759 làm nhiệm vụ vận tải đường biển chi viện miền Nam. Ngày 11-10-1962, chiếc tàu vỏ gỗ đầu tiên số hiệu 41, mang tên “Phương Đông 1” rời bến Đồ Sơn (Hải Phòng), chở gần 30 tấn vũ khí, vượt qua sự kiểm soát của địch vào cập bến Vàm Lũng, Cà Mau an toàn. Thành công này đã chính thức "dệt" nên một con đường nối liền hậu phương lớn miền Bắc với nơi xa nhất, khó khăn gian khổ nhất của chiến trường miền Nam, đó là Nam Bộ. Từ cuối năm 1962 đến đầu năm 1965, những con tàu của Đoàn tàu không số thực hiện thành công 90 lần chuyến, đưa hơn 5000 tấn hàng tới đích an toàn. Địch càng đánh phá ác liệt, con đường vận chuyển trên biển càng phát triển thành một hệ thống với 5 tuyến đường khác nhau, có tuyến hành trình dài hơn 3.500 hải lý...

Phó Đô đốc Trần Thanh Huyền.

Cùng với đường Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh trên biển đã nối liền miền Bắc với miền Nam, là biểu tượng của quyết tâm đánh Mỹ, thắng Mỹ, của ý chí và tình cảm thống nhất đất nước, của sức mạnh tinh thần và trí tuệ của dân tộc Việt Nam đã chiến thắng sức mạnh vật chất kỹ thuật hiện đại của đế quốc Mỹ...

Thắng lợi của Đường Hồ Chí Minh trên biển là thắng lợi của ý chí quyết tâm, kiên quyết chiến thắng kẻ thù và sự sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trực tiếp là của lực lượng cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ trên tuyến đường. Quan trọng trên hết có ý nghĩa quyết định là sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, tài tình, sáng tạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã sớm thấy được giá trị của con đường, từ đó quyết định chính xác việc mở đường vận tải chiến lược trên biển để cùng với đường Trường Sơn vận chuyển chi viện cho đồng bào miền Nam kháng chiến. Đường Hồ Chí Minh trên biển thực sự là một kỳ công chiến lược; mở đường vận tải trên biển là quyết định đúng đắn, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo chiến tranh của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó chính là một quyết định lịch sử dẫn đến những thắng lợi vang dội trên con đường huyền thoại-Đường Hồ Chí Minh trên biển trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đầy gian khổ, hy sinh, nhưng đã giành thắng lợi vẻ vang.

Đường Hồ Chí Minh trên biển, một “con đường không dấu, Tàu không số; trí, hiếu, trung, dũng, anh hùng”, một chiến công và kỳ tích lịch sử, cho chúng ta nhiều bài học quý báu, mãi mãi là niềm tự hào của quân và dân ta, mà các thế hệ hôm nay và mai sau phải gìn giữ, phát huy, không ngừng tô thắm trong sự nghiệp quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc.

* Đại diện Ban Tuyên giáo, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh:

Phát huy "ba sẵn sàng", tiếp bước cha anh

Làm nên kỳ tích Đường Hồ Chí Minh trên biển có những chiến sĩ tuổi đời còn rất trẻ, đại diện ưu tú cho lớp thế hệ thanh niên “ba sẵn sàng”; “năm xung phong” trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Những người lính của Đoàn tàu không số khi lên đường làm nhiệm vụ đều nguyện “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Dù biết nhiệm vụ được giao vô cùng gian khổ và nguy hiểm, có thể hy sinh bất cứ lúc nào, nhưng những chiến sĩ Đoàn tàu không số luôn cảm thấy vinh dự, tự hào, lạc quan cách mạng. Một trong những tấm gương tiêu biểu là Anh hùng, liệt sĩ Nguyễn Phan Vinh, người con ưu tú của quê hương Điện Bàn, Quảng Nam. Cán bộ, chiến sĩ Đoàn tàu không số đã phát huy cao nhất tinh thần “ba sẵn sàng” của lớp thanh niên Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, sẵn sàng chiến đấu hy sinh, đi đến bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì Tổ quốc cần.

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình là phải tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục để thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay biết và hiểu được giá trị của những chiến công, những hy sinh thầm lặng, những phẩm chất tiêu biểu của cán bộ, chiến sĩ Đoàn tàu không số” nói riêng, truyền thống của Quân đội nhân dân nói chung, từ đó nâng cao lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước, đồng thời có trách nhiệm hơn trong công tác đền ơn đáp nghĩa, tri ân những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc.

Kỷ niệm 50 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển là hoạt động quan trọng, có ý nghĩa chính trị sâu sắc. Trung ương Đoàn phối hợp với Bộ tư lệnh Hải quân tổ chức nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh tuyên truyền về những kỳ tích Đường Hồ Chí Minh trên biển, truyền thống của lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam và Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, qua đó giáo dục lý tưởng, phát huy tinh thần yêu nước, ý chí bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Trung ương Đoàn đã phối hợp với Bộ tư lệnh Hải quân phát động cuộc thi tìm hiểu “Huyền thoại Đường Hồ Chí Minh trên biển” trong đoàn viên thanh niên cả nước; chuẩn bị tổ chức hành trình “Theo chân Tàu không số-Học kỳ trên biển” với sự tham dự của 150 đại biểu là những thanh niên ưu tú, cựu chiến binh, bộ đội hải quân, phóng viên báo chí, gắn với các địa danh lịch sử của Đường Hồ Chí Minh trên biển.