QĐND - Để đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược phát triển lên một bước mới, tháng 6-1950, Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Biên Giới nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực quan trọng của địch, giải phóng một phần đất đai, mở rộng căn cứ địa Việt Bắc, phá thế cô lập, nối liền nước ta với Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa.

Chiến dịch Biên Giới là chiến dịch tiến công quy mô lớn đầu tiên của quân đội ta. Chiến dịch tập trung nhiều đơn vị chủ lực, có pháo binh, công binh tham gia, quân số khoảng 30.000 người, tác chiến liên tục, diễn ra trên chiều dài biên giới hàng trăm cây số, núi non hiểm trở, đường vận tải khó khăn. Đây là một thử thách đầu tiên với ngành cung cấp quân đội khi vừa được thành lập còn quá non trẻ. Song, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, cùng với nghệ thuật, phương thức huy động nhân lực, vật lực khoa học, ngành cung cấp quân đội đã bảo đảm đáp ứng nhu cầu vật chất, góp phần to lớn vào thắng lợi của chiến dịch.

Đồng bào Việt Bắc dùng thuyền đuôi tôm vận chuyển vật chất hậu cần phục vụ Chiến dịch Biên Giới năm 1950. Ảnh tư liệu

Để định hướng cho công tác bảo đảm hậu cần chiến dịch, đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp, kiêm Trưởng phòng Cung cấp chiến dịch đã chỉ đạo những trọng tâm công tác bảo đảm hậu cần trong từng giai đoạn tác chiến chiến dịch. Cụ thể: Giai đoạn chuẩn bị chiến dịch, hậu cần chiến dịch tập trung nắm chắc quân số, chế độ chính sách, vũ khí, huy động dân công vận chuyển cho các đơn vị đủ vật chất, đạn dược. Khi thực hành chiến đấu, nắm chắc quân y, đặc biệt chú trọng tải thương và kết thúc chiến dịch cần giải quyết tốt vấn đề chiến lợi phẩm. Nắm vững quyết tâm tác chiến chiến dịch và nội dung chỉ đạo của Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp, Phòng Cung cấp chiến dịch đã nhanh chóng tổ chức lực lượng, phân công cán bộ đi chuẩn bị chiến dịch. Đã khẩn trương hiệp đồng với cơ quan tác chiến chiến dịch nắm chắc những yếu tố quân sự để lập kế hoạch huy động và bảo đảm vật chất. Nhu cầu vật chất hậu cần, kỹ thuật bảo đảm cho chiến dịch được dự kiến: 2.700 tấn gạo, 200 tấn vũ khí, cứu chữa từ 2000 đến 2.500 thương binh. Tiêu chuẩn ăn với bộ đội chủ lực 800g gạo, 20 đồng tiền thực phẩm một ngày và 500g muối một tháng. Bộ đội địa phương 800g gạo, 15 đồng tiền thực phẩm một ngày và 500g muối một tháng.

Đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp đã trực tiếp họp bàn với Tỉnh ủy và Ủy ban Kháng chiến hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn, thống nhất chủ trương, chính sách, chế độ đãi ngộ, làm cơ sở cho việc huy động nhân dân tham gia phục vụ chiến dịch. Khi có chủ trương và kế hoạch thống nhất, Phòng Cung cấp chiến dịch đã cử nhiều cán bộ trực tiếp về các địa phương phối hợp với cấp ủy và chính quyền tổ chức vận động nhân dân tham gia dân công và huy động vật chất phục vụ chiến dịch. Kết quả, đã huy động được 121.700 dân công để vận chuyển vật chất, tải thương, xây dựng kho lán, làm đường và chăm sóc thương binh; 1.813 tấn gạo, ngô; 33 tấn muối; 530 trâu, bò, lợn; 200 tấn vũ khí, cùng hàng vạn ngày công làm mới và sửa chữa đường cơ động. Do vậy, toàn chiến dịch đã vận chuyển được hơn 5000 tấn vật chất các loại.

Phòng Cung cấp chiến dịch đã thường xuyên nắm chắc quyết tâm tác chiến chiến dịch. Ý định tác chiến chiến dịch ban đầu là tổ chức đánh địch ở thị xã Cao Bằng trước, sau mới đánh tiếp cứ điểm Đông Khê và Thất Khê. Lúc này, các kho hậu cần phía trước đã được bố trí ở Cao Xuyên (phía tây Cao Bằng 20km); các kho phía sau bố trí ở các khu vực: Quảng Uyên, Canh Mạn. Các đội phẫu thuật cấp trung đoàn bố trí cách thị xã Cao Bằng từ 8km đến 10km. Trên hướng Lạng Sơn đã triển khai một số kho trạm ở Bình Giã, Bắc Sơn, Văn Mịch, Bản Pòn. Sau ngày 16-8-1950, quyết tâm tác chiến chiến dịch có sự thay đổi, Đảng ủy mặt trận quyết định không đánh Cao Bằng mà chuyển sang đánh Đông Khê trước, sau đó đánh Thất Khê, rồi mới đánh Cao Bằng và tập trung đánh địch cứu viện từ Cao Bằng đến Thất Khê. Toàn bộ kế hoạch bố trí thế trận hậu cần ban đầu phải thay đổi. Phòng Cung cấp chiến dịch đã khẩn trương điều chỉnh thế bố trí hậu cần, phân công cán bộ tỏa xuống các hướng để đôn đốc di chuyển kho trạm. Với sự chỉ đạo quyết liệt, khẩn trương, đến trung tuần tháng 9-1950, toàn bộ công tác chuẩn bị hậu cần cho chiến dịch đã cơ bản hoàn thành, các kho phía trước đã triển khai xong, vật chất dự trữ đủ theo quy định, riêng các kho phía sau còn phải tiếp tục bổ sung thêm lương thực, thực phẩm và đạn dược.

Trong suốt giai đoạn thực hành chiến đấu, Phòng Cung cấp chiến dịch đã chỉ đạo các đơn vị tổ chức lực lượng quân y, vận tải và nuôi quân thường xuyên, liên tục bám sát bộ đội chiến đấu để bảo đảm kịp thời. Các đội phẫu thuật cơ động bám sát đội hình chiến đấu để cứu chữa thương binh. Bộ phận nuôi quân vừa mang theo vật chất, vừa sử dụng cả thực phẩm thu được của địch để bảo đảm ăn uống cho bộ đội. Các đơn vị dân công vận chuyển đạn đi cùng đơn vị chiến đấu và tiếp nhận, vận chuyển thương binh về phía sau.

Chiến dịch Biên Giới kết thúc thắng lợi, trong đó ngành cung cấp quân đội đã có những đóng góp to lớn. Đây là lần đầu tiên ngành cung cấp quân đội tổ chức bảo đảm cho một chiến dịch tiến công quy mô lớn, trong điều kiện rất khó khăn. Song, với phương châm chỉ đạo đúng đắn, nghệ thuật, cách thức tổ chức huy động nhân lực, vật lực và thực hành bảo đảm hậu cần khoa học, nên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và để lại nhiều kinh nghiệm quý về tổ chức bảo đảm hậu cần cho các chiến dịch tiếp theo.  

Đại tá ĐỖ ĐẮC YÊN