Triển lãm 45 năm Chiến thắng B-52, kỷ niệm 45 năm quân và dân ta, mà nòng cốt là Bộ đội PK-KQ, đánh thắng cuộc tập kích đường không chiến lược của không quân Mỹ, đang được tổ chức tại Bảo tàng Phòng không- Không quân (PK-KQ). Triển lãm thu hút khá đông khách tham quan, đặc biệt là cựu chiến binh và học sinh, sinh viên trên địa bàn Hà Nội.

Lá thư của Liệt sĩ, phi công Vũ Xuân Thiều được trưng bày tại Bảo tàng PK-KQ.

Được trưng bày tại Triển lãm gồm nhiều hiện vật như vũ khí, trang bị kỹ thuật, đồ dùng huấn luyện, vật dụng cá nhân, được quân và dân ta sử dụng trong chiến dịch 12 ngày đêm tháng 12 năm 1972, như máy bay Mig-21, các loại tên lửa đất đối không, tên lửa không đối không, quần áo bay, đèn đường băng, ảnh tư liệu…Cùng với đó là những hiện vật thể hiện sự thất bại đau đớn của không quân Mỹ trong chiến dịch này, như mảnh xác máy bay B-52, xác máy bay F-111, quần áo và giày bay của phi công Mỹ bị ta bắn rơi…

Một trong những hiện vật lần đầu được trưng bày, gây chú ý đặc biệt đối với khách tham quan là bức thư của Liệt sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân, phi công Vũ Xuân Thiều gửi cho gia đình. Bức thư được viết ngày 16-4-1972. Ngày 23-11-2017, lá thư được gia đình anh trao tặng Bảo tàng PK-KQ.

Thư viết:

“Bố mẹ và cả nhà yêu thương!

“Dạo này con bận quá. Hầu như ít lúc nào rỗi rãi. Có rỗi thì cũng phải ngủ và nghỉ vì khá mệt.

Có lẽ ở nhà mong tin con và ngược lại- con rất mong tin ở nhà. Hôm nay máy bay Mỹ đánh Hà Nội.

Ở nhà tình hình sức khỏe, sinh hoạt ra sao, có sơ tán đi đâu không. Con nghĩ nhà nên tìm cách sơ tán bớt lũ trẻ. Không thể nào lường trước được mức độ ác liệt của những cuộc chiến sắp tới. Tụi nó dám dùng B-52 để đánh Hà Nội lắm chứ.

Tụi con khá vất vả nhưng chưa ăn thua gì. Chỉ vất vả hơn so với trước thôi. Tụi con cũng đã sơ tán, có lẽ là còn sơ tán lâu. Có lẽ đến kết thúc chiến tranh mới về nhà ở, còn giờ thì sơ tán ở hầm.

Ở Đội Cấn nhà anh Từ có sao không? Khu anh Quy ở có sao không? Con không biết gì về tình hình ở nhà và ở Hà Nội nên rất sốt ruột. Bố mẹ viết thư cho con ngay.

Ngồi nhìn cột khói Đức Giang mà đau lòng. Ngồi nghe tin tụi nó đánh các thành phố mà uất ức, và nhất là nghe tin nó đánh Hà Nội.

Với B-52, tất cả đã sẵn sàng quyết chiến, bằng bất cứ giá nào cũng đánh, bất cứ điều kiện nào cũng đánh.

Tình hình phát triển không bất ngờ chút nào nhưng khá nhanh so với trước chắc cũng gây nên nhiều khó khăn. Đối với thành phố đông dân như Hà Nội lại càng khó hơn.

Ở nhà mình nhiều người già và trẻ con quá. Bố mẹ kể cho con nghe kế hoạch ở nhà ra sao khi tình hình tiếp tục diễn biến căng thẳng như thế này.

Con khỏe, tất cả bình thường, mong thư bố mẹ”.

Đến tham quan Bảo tàng PK-KQ, Đại tá Vũ Xuân Thăng, anh trai của Liệt sĩ, phi công Vũ Xuân Thiều chia sẻ, lá thư này được gửi về gia đình ông bằng cách chuyển tay khi đồng đội của Vũ Xuân Thiều qua Hà Nội, và người nhận lá thư này là mẹ ông. Ông cũng tham gia quân ngũ, nên chỉ được biết đến lá thư sau ngày Vũ Xuân Thiều anh dũng hy sinh sau khi tiêu diệt một “siêu pháo đài bay” B-52 của Mỹ trên bầu trời Sơn La.

Đại tá Vũ Xuân Thăng và các cháu học sinh bên nơi trưng bày lá thư thời chiến của phi công Vũ Xuân Thiều gửi gia đình. 

Sau ngày phi công Vũ Xuân Thiều hy sinh, đơn vị trao lại cho gia đình chiếc ba lô đựng một số vật dụng cá nhân của anh, trong đó có một chiếc radio, vài bộ quân phục thường dùng…

“Chiếc radio gia đình cũng đã tặng một bảo tàng trên địa bàn Hà Nội. Năm nay, biết gia đình còn lưu giữ được bức thư này, Bảo tàng PK-KQ đã liên hệ, xin về trưng bày trong cuộc triển lãm này”, Đại tá Vũ Xuân Thăng cho biết thêm.

Theo Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Thị Lý, nhân viên sưu tầm của Bảo tàng PK-KQ, bức thư đã tạo được sự chú đặc biệt và gây xúc động mạnh đối với khách tham quan, bởi thông qua đó, mọi người hiểu hơn về tinh thần kiên cường, dũng cảm và quyết tâm cao độ của phi công tiêm kích Vũ Xuân Thiều nói riêng, và cha anh ta nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước cũng như trong chiến dịch "Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không".

Vũ Xuân Thiều sinh năm 1945 tại Nam Định, lớn lên ở phố Đặng Dung (Hà Nội). Tháng 6-1965, khi đang học năm thứ 3 Đại học Bách khoa, anh trúng tuyển phi công. Năm 1968, sau khi hoàn thành xuất sắc khóa học tập và huấn luyện bay ở Liên Xô, anh trở về nước, được điều về đơn vị chuyên bay và chiến đấu ban đêm, gồm những phi công có trình độ kỹ, chiến thuật cao, có lòng dũng cảm, mưu trí.

Trung tuần tháng 12-1972, đế quốc Mỹ tiến hành cuộc tập kích đường không chiến lược quy mô lớn bằng máy bay B-52 vào Hà Nội, Hải Phòng và các vùng phụ cận. Ngày 28-12-1972, Vũ Xuân Thiều được lệnh cất cánh từ sân bay Cẩm Thuỷ (Thanh Hoá). Được sở chỉ huy dẫn vòng phía sau đội hình máy bay địch, đến vùng trời Sơn La, sau khi vượt qua hàng rào máy bay tiêm kích bảo vệ máy bay B-52, anh phát hiện được mục tiêu và bắn tên lửa trúng chiếc B-52 của địch, khiến nó bốc cháy dữ dội. Vì công kích ở cự ly quá gần, anh cũng hy sinh anh dũng.

Với tinh thần chiến đấu quả cảm và chiến công xuất sắc đã lập được, ngày 20-12-1994, liệt sĩ, phi công Vũ Xuân Thiều được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có một ngôi trường tiểu học và một con đường mang tên Vũ Xuân Thiều./.

Bài, ảnh: HOÀNG HÀ