Mùa thu hoạch lúa ở Khu KT-QP Tân Hồng (Đồng Tháp).

Bộ Quốc phòng giao Cục Quânlực(Bộ Tổng Tham mưu) chủ trì, phối hợp với Cục Kinh tế và các cơ quan liên quan, nghiên cứu đề xuất thành lập xí nghiệp sản xuất – xây dựng và dịch vụ ở một số đoàn kinh tế - quốc phòng (KT-QP), để trực tiếp thực hiện các dự án đầu tư, nhằm tăng cường hiệu quả giúp dân và tiến tới hạch toán kinh tế...

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Kinh tế toàn quân ngày hôm qua (17-4), Thượng tướng Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã nhấn mạnh như vậy...

Tháo gỡ bất cập

Tính đến nay, toàn quân có 21 Khu KT-QP và 3 dự án lấn biển. Tổng vốn đầu tư của Nhà nước vào các Khu KT-QP đạt hơn 1.400 tỷ đồng. Các Đoàn KT-QP đã xây dựng được 121 bản định cư mới, đón nhận 73.500 hộ dân, trong đó có 25.325 hộ (7.150 hộ đồng bào dân tộc) đã có việc làm, ổn định cuộc sống, xóa đói, giảm nghèo; xây dựng được 1.085,7km đường giao thông; 37 bệnh xá quân dân y kết hợp; 104 lớp học; triển khai trồng, chăm sóc có hiệu quả hàng chục nghìn héc-ta rừng, diện tích cây công nghiệp; thực hiện các chương trình khuyến nông, khuyến ngư đạt kết quả tốt. Một trong những thành tựu quan trọng của các Đoàn KT-QP là đã góp phần quan trọng củng cố hệ thống chính trị cơ sở ở các xã miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Phát biểu tham luận, các đại biểu đều thống nhất đánh giá: Hoạt động của các Đoàn KT-QP đã góp phần quan trọng, là nguồn động lực thúc đẩy quá trình phát triển nông nghiệp nông thôn, xóa đói, giảm nghèo; giữ vững ổn định chính trị và an ninh quốc phòng tại các vùng biên giới. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập cần có giải pháp tháo gỡ, nổi cộm nhất là vấn đề giải quyết chính sách và vốn đầu tư. Các Đoàn KT-QP tổ chức sản xuất tập trung từ Quân khu 5 trở vào vẫn chưa tự trang trải chi phí và hoàn trả vốn đầu tư cho Nhà nước sau 4-5 năm theo tinh thần Nghị quyết 71. Vốn đầu tư cho các Khu KT-QP rất thấp so với nhu cầu thực tế nên nhiều dự án không đạt được mục tiêu, tiến độ. Đại tá Nguyễn Thanh Xuân, Phó tư lệnh Binh đoàn 15 cho rằng: Tình trạng này bắt nguồn từ cơ chế đầu tư vốn cho các dự án KT-QP chưa phù hợp, nhất là đối với dự án phát triển cây công nghiệp. Bên cạnh đó, tiến độ đầu tư chậm đã ảnh hưởng lớn đến quá trình thực hiện dự án, do phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần để “chạy” theo trượt giá. Việc định canh, định cư, di dân và đỡ đầu cho đồng bào nghèo còn bất cập cả về chế độ chính sách và phương thức tiến hành. Việc tổ chức sản xuất, mô hình làm dịch vụ bảo đảm cho sản xuất, tiêu thụ sản phẩm giúp dân vẫn chưa được định hình cụ thể.

Thượng tướng Nguyễn Văn Được chỉ rõ: Bên cạnh những khó khăn về nguồn vốn đầu tư và một số yếu tố, chính sách liên quan, các cấp quản lý dự án KT-QP cần rút kinh nghiệm về những bất cập nảy sinh do yếu tố chủ quan. Điển hình của vấn đề này là dự án KT-QP trên địa bàn huyện Easup (Đắc Lắc). Đây là dự án đưa cây điều lên canh tác ở vùng biên giới. Trong quá trình triển khai, do sự nóng vội, làm ồ ạt, thiếu tính khoa học trong khảo sát về thổ nhưỡng, điều kiện thời tiết, khí hậu, nguồn nước, mối quan hệ với cơ quan, chính quyền địa phương... nên dự án trồng điều không thu được hiệu quả.

Thủ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ đạo các đơn vị, cơ quan chức năng, lập kế hoạch rà soát lại qui hoạch tổng thể để xác định thu gọn hoặc mở rộng một số dự án KT-QP nhằm đạt hiệu quả cao nhất, tránh xảy ra tình trạng tương tự như dự án KT-QP Easup. Trước mắt, thực hiện chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về thực hành tiết kiệm, kiềm chế lạm phát, cần xem xét cụ thể dự án nào cần tiếp tục, dự án nào dừng khởi công, kể cả vấn đề đầu tư cho tăng gia sản xuất tập trung, để ưu tiên vốn cho các dự án trọng điểm hoàn thành đúng tiến độ. Sắp tới, Bộ Tổng tham mưu phối hợp với các cơ quan chức năng sẽ nghiên cứu, trình Thủ trưởng Bộ Quốc phòng về những điều chỉnh, đổi mới trong tổ chức của các Đoàn KT-QP về tổ chức, biên chế, tên gọi các cấp, nhất là cấp trung đoàn trong Đoàn KT-QP, cấp đội sản xuất và những đổi mới về phương thức hoạt động của Đoàn KT-QP phù hợp với tình hình mới...

Gắn kết doanh nghiệp quân đội với các đoàn KT-QP

Thiếu tướng Phùng Thế Quảng, Cục trưởng Cục Kinh tế - Bộ Quốc phòng cho biết: Một trong những nội dung định hướng xây dựng, phát triển các Khu KT-QP thời gian tới là tìm tòi, thí điểm các mô hình xóa đói, giảm nghèo mới bằng mô hình gắn kết các doanh nghiệp quân đội với các Đoàn KT-QP. Trên thực tế, thời gian qua đã có một số nơi thí điểm thực hiện mô hình kết hợp giữa Đoàn KT-QP, doanh nghiệp và dân, nhưng chưa thành công. Vướng mắc của vấn đề này là chưa tìm được tiếng nói chung giữa các bên trong hoạt động liên kết.

Một số đại biểu cho rằng: Để sự gắn kết giữa doanh nghiệp quân đội với Đoàn KT-QP phát huy hiệu quả, cần tạo ra môi trường và điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp quân đội tham gia nhận thầu xây dựng các công trình tại Khu KT-QP (việc này thời gian qua đã triển khai nhưng chưa đều, hiệu quả chưa cao). Các doanh nghiệp quân đội được đầu tư trực tiếp vào một số khu vực có lợi thế trong Khu KT-QP, tham gia vào hoạt động dịch vụ 2 đầu (đầu vào và đầu ra trong sản xuất, tiêu thụ hàng hóa) cho dân. Đoàn KT-QP sẽ là trung tâm gắn kết doanh nghiệp quân đội với người dân.

Một trong những biện pháp trọng tâm tạo hướng phát triển mới cho hoạt động của các Khu KT-QP được các đại biểu đặc biệt quan tâm, đó là việc thành lập xí nghiệp sản xuất – xây dựng – dịch vụ trực thuộc các Đoàn KT-QP. Thực tế những năm qua cho thấy, khi triển khai các dự án xây dựng, một số Đoàn KT-QP phải thuê đối tác thực hiện. Quá trình này tạo nên các tầng nấc trung gian, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án. Các Đoàn KT-QP vừa không chủ động được thời gian, vừa không triệt để thực hành tiết kiệm. Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm là do điều kiện cụ thể của từng Đoàn KT-QP khác nhau, không thể triển khai mô hình này một cách rộng rãi mà cần thí điểm ở một số Đoàn KT-QP hội tụ đủ các điều kiện. Để thực hiện được mô hình này, các doanh nghiệp quân đội sẽ giúp đỡ các Đoàn KT-QP (góp vốn đầu tư, đầu tư thiết bị, chia sẻ kinh nghiệm...). Đây là bước tạo đà nhằm nâng cao hiệu quả giúp dân và tiến tới triển khai hoạt động theo phương thức hạch toán kinh tế...

Bài và ảnh: TÙNG SƠN – HOÀI TRUNG