Với mục tiêu ngăn chặn việc vận chuyển trái phép các vật liệu phóng xạ, hạt nhân và kiểm soát an ninh tại các vị trí cửa khẩu, sân bay, cảng biển hay tại các nơi tổ chức sự kiện lớn, hoặc phục vụ các đơn vị có sử dụng phóng xạ cho mục đích nghiên cứu, lưu trữ, y tế, điện hạt nhân để kiểm soát lưu trữ và cảnh báo rò rỉ phóng xạ, Đại úy Nguyễn Thị Thoa, trợ lý Phòng Phóng xạ, Viện Hóa học Môi trường Quân sự (Binh chủng Hóa học) cùng đồng sự đã nghiên cứu thành công đề tài cấp Bộ Quốc phòng “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo cổng giám sát phóng xạ dùng cho người đi bộ và phương tiện cá nhân”.

Đại úy Nguyễn Thị Thoa cho hay, đề tài là lĩnh vực mới, lần đầu tiên thực hiện thành công ở nước ta, các nội dung triển khai liên quan đến nhiều lĩnh vực, như: Điện tử hạt nhân, công nghệ thông tin, xử lý ảnh để nhận diện đối tượng. Đặc biệt, quá trình thử nghiệm cần nhiều mẫu thử để đánh giá độ ổn định và khả năng báo động giả.

leftcenterrightdel

Cổng giám sát phóng xạ kiểm soát người và phương tiện cá nhân. 

Nhưng với việc làm chủ các kỹ thuật điện tử và công nghệ vật liệu, nhóm nghiên cứu đã chế tạo cổng giám sát phóng xạ gồm một trụ cổng chính, một trụ cổng phụ, thành phần chính của mỗi trụ có 3 bộ phận chính: Hệ thống ghi đo bức xạ (sử dụng đầu đo plastic và GM); hệ thống xử lý (máy tính và phần mềm hiển thị) và các thiết bị ngoại vi (camera, cảm biến chiếm chỗ, màn hình, bàn phím).

Các tham số điều khiển hoạt động của hệ thống cổng giám sát phóng xạ có thể được thiết lập trực tiếp hoặc thông qua phần mềm kết nối với máy tính. Ngoài ra, phần mềm điều khiển hệ thống cổng giám sát phóng xạ còn có chức năng truy xuất dữ liệu quan trắc từ bộ nhớ của thiết bị, truy xuất dữ liệu hoạt động của thiết bị. Chức năng này góp phần thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát quá trình hoạt động của hệ thống theo thời gian dài.

Đặc biệt, việc lựa chọn detector plastic kích thước lớn cho hệ đo phóng xạ cố định là hướng đi mới tại Việt Nam, phù hợp với tiềm năng ngày càng phát triển của ngành công nghiệp. Hệ thống đã được kiểm tra hoạt động ở nhiều địa điểm, bảo đảm ổn định và chính xác, đáp ứng các tiêu chuẩn hoạt động của Ủy ban Kỹ thuật điện quốc tế và các tiêu chuẩn hiện hành.

Hệ thống cổng giám sát phóng xạ kiểm soát người đi bộ và phương tiện là một phần không thể thiếu trong hệ thống trinh sát phóng xạ quân đội nói chung và hệ thống giám sát, cảnh báo phóng xạ tại các vị trí trọng yếu nói riêng. Hệ thống được liên kết giúp người chỉ huy chủ động, sẵn sàng xử trí các tình huống xảy ra.

Bài và ảnh: KHÁNH NGỌC