QĐND - Từ sau Chiến dịch Tây Bắc (1952), Trung ương Đảng, Chính phủ ta lãnh đạo, chỉ đạo khẩn trương và tập trung xây dựng kinh tế kết hợp với củng cố quốc phòng, đặc biệt là mở đường giao thông vận tải trên địa bàn Tây Bắc, Việt Bắc-căn cứ địa của cuộc kháng chiến và nối đồng bằng Khu 3, Khu 4 với chiến trường Tây Bắc. Đồng bào các dân tộc Tây Bắc vừa được giải phóng đã tham gia hàng triệu ngày công, sát cánh cùng bộ đội và dân công miền xuôi trong "chiến dịch cầu đường".

Bộ đội Đại đoàn 316 và dân công mở đường lên Tây Bắc. Ảnh tư liệu (chụp tại Nhà truyền thống Sư đoàn 316)

Trong thời gian này, đường cơ giới chủ yếu lên Tây Bắc là Đường số 41, từ Hòa Bình qua Mộc Châu, Sơn La, Tuần Giáo, lên đến Lai Châu. Đường này đi qua những vùng địa hình hiểm trở núi cao, suối sâu, lòng đường hẹp, cầu yếu, nhiều đoạn bị sụt lở. Từ Tuần Giáo đi vào Điện Biên Phủ không có đường ô tô, chỉ có đường dùng cho ngựa thồ. Trong Chiến dịch Tây Bắc, ta mới mở rộng được một số đoạn để sử dụng ô tô. Sông Nậm Rốm chảy qua cánh đồng Mường Thanh (trong thung lũng Điện Biên). Sông Nậm Na chảy từ biên giới Việt-Trung qua Lai Châu về Điện Biên Phủ là những sông nhỏ, nước chảy xiết, nhiều ghềnh thác, chỉ sử dụng được bè, mảng ở từng đoạn.

Thực hiện quyết tâm của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng và Kế hoạch tác chiến Đông Xuân 1953-1954, với hướng chính là Tây Bắc và Thượng Lào, các địa phương đã huy động lực lượng, tổ chức dân công cùng bộ đội mở đường phục vụ chiến dịch. Trên Đường số 13, từ Yên Bái đến Cò Nòi, thường xuyên có dân công làm đường, đào đắp hàng trăm nghìn mét khối đất, đá; bắc nhiều cầu phà bảo đảm giao thông. Chỉ tính từ tháng 5 đến tháng 11-1953, nhân dân ta đã mở được một con đường mới dài 8km vượt qua nhiều đèo cao (Lũng Lô, Phiềng Ban, Đèo Chẹn) và nhiều suối sâu (Ngòi Lạc, Ngòi Sập, Suối Tấc…), mà trước đó chỉ là những con đường mòn xuyên rừng rậm. Đường từ Tuần Giáo vào Điện Biên Phủ dài 89km cũng được mở gấp. Trên con đường này, bộ đội và dân công đã chuyển từ các lòng suối lên mặt đường 18.000m3 đá, bắc 90 chiếc cầu lớn, nhỏ, phải chặt từ rừng xa về 92.000m3 gỗ chống lầy.

Trong hơn ba tháng chuẩn bị trực tiếp cho Chiến dịch Điện Biên Phủ (từ tháng 12-1953 đến đầu tháng 3-1954), các đơn vị Công binh, dân công làm đường đã hoàn thành việc tu sửa và mở mới các con Đường số 41, số 13, đường từ Tuần Giáo lên Điện Biên Phủ là những trục chính của tuyến vận tải cơ giới. Bộ đội và dân công còn mở nhiều đường vào kho, các vị trí tập kết trú quân, phá một số thác trên sông; sửa chữa, mở rộng hàng trăm ki-lô-mét đường và đường cơ giới cho xe vận tải và kéo pháo hoạt động ở hỏa tuyến.

Công cuộc mở đường, sửa đường lên Điện Biên Phủ đã thu được thắng lợi, thực sự phát huy vai trò "cầu đường đi trước một bước" đối với công tác vận tải. Chiến công mở đường đã góp phần to lớn vào thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ của quân và dân ta.

HƯƠNG NGÂN

 (Theo tài liệu của Cục Vận tải, Tổng cục Hậu cần)