Vũ Văn Bân sinh năm 1979, là con thứ 3 trong một gia đình thuần nông có 4 anh em trai ở xã Minh Khai (Hưng Hà, Thái Bình). Ngay từ khi còn nhỏ, cậu bé Bân đã nuôi ước mơ trở thành Bộ đội Cụ Hồ. Tuy ước mơ là thế nhưng trong kỳ thi đại học năm 1997, do chưa tìm hiểu kỹ thể lệ thi tuyển của các học viện, nhà trường trong Quân đội nên Bân đã nộp hồ sơ và thi đỗ Trường Đại học Y Thái Bình (nay là Trường Đại học Y Dược Thái Bình).
Quyết tâm hiện thực ước mơ được khoác trên mình bộ quân phục. Mùa hè năm 1998, khi chuẩn bị kết thúc năm học thứ nhất, Bân quyết định tiếp tục ôn thi vào Học viện Hậu cần. Thời điểm ấy, ban ngày anh “cày” lượng kiến thức lớn trên giảng đường, tối về lại mải miết giải các bộ đề ôn thi đại học... “Một chiều cuối tuần tháng 8-1998, tôi đi xe đạp từ Trường Đại học Y Thái Bình về quê. Gần đến nhà, tôi gặp bố tôi đang đi ngược chiều. Thấy tôi, ông gọi vui mừng báo tin: “Con có giấy báo đỗ vào Học viện Hậu cần đấy”. Hai bố con ôm chầm lấy nhau trong niềm vui vỡ òa...”-anh Bân kể lại với sắc mặt phấn khởi.
Tháng 8-2003, sau khi tốt nghiệp loại giỏi, cử nhân chuyên ngành chỉ huy tham mưu hậu cần cấp phân đội, khóa 5 (niên khóa 1998-2003), Trung úy Vũ Văn Bân được giữ lại công tác tại Học viện Hậu cần. Sau hai năm quản lý học viên, Bân được cấp trên điều động làm giảng viên Khoa Chỉ huy hậu cần. Như bao giảng viên trẻ, thời gian đầu, Bân gặp không ít khó khăn về chuyên môn, kinh nghiệm giảng dạy... Thêm vào đó, vợ Bân chưa có việc làm ổn định, con còn nhỏ, gia đình phải đi thuê nhà thời gian dài...
Lấy ví dụ thực tiễn trong quá trình nghiên cứu sinh (2016-2019), TS Vũ Văn Bân chia sẻ: “Để việc nghiên cứu đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, ngay đầu khóa học, tôi đã xây dựng kế hoạch nghiên cứu trong từng năm và toàn khóa một cách bài bản, khoa học. Trong quá trình thực hiện, tôi chủ động bám sát kế hoạch và luôn vượt tiến độ đề ra. Bên cạnh đó, tôi chủ động nghiên cứu nhiều nguồn tài liệu, cập nhật thông tin mới; kết hợp nghiên cứu thực tiễn tại các đơn vị trong toàn quân. Nhờ có phương pháp nghiên cứu hợp lý nên kết quả học tập các học phần tiến sĩ, bảo vệ các chuyên đề, đề tài của tôi đều đạt loại giỏi. Năm 2019, tôi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, vượt tiến độ và được hội đồng đánh giá chất lượng tốt”.
Đề cập tới đề tài nghiên cứu sinh như “chạm” đúng đam mê, giọng anh Bân sôi nổi hẳn lên. Anh nói: “Bảo đảm hậu cần đánh địch đổ bộ đường biển trong tác chiến phòng thủ quân khu” là luận án tiến sĩ của tôi. Đóng góp mới của luận án là đề xuất một số nội dung, giải pháp bảo đảm vật chất, quân y và tổ chức, sử dụng, bố trí lực lượng hậu cần bảo đảm cho đánh địch đổ bộ đường biển trong tác chiến phòng thủ quân khu phù hợp với điều kiện tác chiến mới của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc”.
Theo đánh giá của chỉ huy đơn vị, Bân là người tâm huyết với công tác nghiên cứu, chịu khó tìm kiếm các nguồn tài liệu, cập nhật thông tin để biên soạn vào bài giảng. Anh còn là một trong những giảng viên của Học viện tiên phong cập nhật, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án điện tử và đưa vào giảng dạy. Các bài giảng của anh luôn hấp dẫn, lôi cuốn học viên, được cấp trên đánh giá cao. Không chỉ vậy, anh còn được các đồng nghiệp ngợi khen là “cây sáng kiến”, đi đầu trong tham gia nghiên cứu khoa học. Từ năm 2009 đến nay, anh đã nghiên cứu gần 20 đề tài cấp học viện và cấp Tổng cục Hậu cần... được cơ quan chuyên môn đánh giá chất lượng tốt và đăng tải nhiều bài báo trên các tạp chí khoa học trong và ngoài Quân đội... Với những thành tích xuất sắc, thầy giáo Vũ Văn Bân có nhiều năm liên tục nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở; 2 lần là Chiến sĩ thi đua toàn quân (2017, 2020); Chiến sĩ thi đua toàn quốc (năm 2022); 6 lần đạt danh hiệu Giảng viên dạy giỏi cấp học viện; Giải Nhất "Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội” năm 2011...
PGS, TS Nguyễn Thanh Lam, Chủ nhiệm Khoa Chỉ huy hậu cần (Học viện Hậu Cần) nhận xét về đồng nghiệp: “Thượng tá, TS Vũ Văn Bân là cán bộ, giảng viên có phẩm chất đạo đức tốt, luôn đề cao việc xây dựng nếp sống chính quy, rèn luyện kỷ luật của đơn vị. Trong công tác chuyên môn, thầy Bân có phương pháp làm việc khoa học, cẩn trọng; luôn đề xuất nghiên cứu các đề tài có tính thực tiễn cao”.
NGUYỄN KIÊN THÁI