QĐND - Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ (tháng 7-1954), đế quốc Mỹ hất cẳng Pháp, xâm lược miền Nam nước ta, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới, là căn cứ quân sự để Mỹ đánh phá miền Bắc và các nước Đông Dương. Trước tình hình đó, đánh giá đúng bản chất của chủ nghĩa đế quốc và từ thực tiễn các cuộc chiến tranh thế giới, Trung ương Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định, dân tộc ta sẽ phải đối mặt với cuộc chiến có sử dụng vũ khí hủy diệt lớn của đế quốc Mỹ. Để chủ động xây dựng lực lượng phòng, chống vũ khí hủy diệt lớn, ngày 19-4-1958, Bộ đội Hóa học (BĐHH) được thành lập, làm lực lượng nòng cốt về phòng, chống vũ khí hủy diệt lớn và nhanh chóng phát triển thành một binh chủng quan trọng của QĐND Việt Nam.

Đúng như dự đoán nhạy bén, chính xác của Đảng và Bác Hồ, đế quốc Mỹ đã tiến hành một cuộc chiến tranh hủy diệt môi sinh lớn nhất trong lịch sử nhân loại ở miền Nam nước ta. Chúng đã sử dụng hơn 9000 tấn chất độc CS và vũ khí, phương tiện chứa chất độc CS để tiến công và rải hơn 74 triệu lít chất độc diệt cây có chứa đi-ô-xin lên 18% diện tích đất miền Nam, làm cho gần 5 triệu nạn nhân bị nhiễm chất độc da cam/đi-ô-xin...

Cán bộ, chỉ huy lực lượng phòng hóa toàn quân tham quan mô hình, sáng kiến cải tiến kỹ thuật của Lữ đoàn 86 (Binh chủng Hóa học). Ảnh: Xuân Giang

 

Từ buổi đầu thành lập, lực lượng nhỏ, trình độ chuyên môn còn nhiều hạn chế, cơ sở vật chất thiếu thốn, lại phải đối đầu với cuộc chiến tranh hóa học hiện đại, song bằng tinh thần chủ động tiến công, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ hóa học đã bền bỉ rèn luyện, nỗ lực học tập, tiếp thu khoa học kỹ thuật để không ngừng phát triển lớn mạnh. BĐHH có mặt ở tất cả các chiến trường, đến những nơi gian khổ, ác liệt, độc hại nhất để trinh sát, phát hiện, đánh giá và tổ chức tiêu tẩy, bảo vệ lực lượng của ta. Các đơn vị hóa học cung cấp hàng nghìn tấn khí tài phòng hóa cho lực lượng vũ trang và nhân dân; tạo màn khói ngụy trang bảo vệ những hoạt động tác chiến trên các chiến trường, các mục tiêu kinh tế, chính trị quan trọng. BĐHH đã phối hợp chặt chẽ với các quân binh chủng, sử dụng các loại vũ khí, trang bị, khí tài đặc chủng tiêu diệt sinh lực và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của địch. Càng chiến đấu, BĐHH càng trưởng thành và ngày một hoàn thiện nguyên tắc chiến thuật, lý luận nghệ thuật bảo đảm phòng hóa của QĐND Việt Nam, góp phần quan trọng vào thắng lợi trong các chiến dịch lớn, cùng quân, dân cả nước giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Cùng với nhiệm vụ chiến đấu, BĐHH còn thu thập thông tin, tài liệu, bằng chứng việc sử dụng chất độc hóa học của Mỹ để đấu tranh ngoại giao. BĐHH tham gia vào Ủy ban Điều tra tội ác chiến tranh; tố cáo tội ác Mỹ sử dụng vũ khí hóa học tại Tòa án quốc tế Cô-pen-ha-ghen (Đan Mạch), hưởng ứng các diễn đàn quốc tế ở Pháp, Thụy Điển, Đức, Na Uy (1968-1972). Các cuộc đấu tranh trên góp phần làm thức tỉnh lương tri của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, tạo nên làn sóng đấu tranh mạnh mẽ, buộc Mỹ phải dừng việc phun rải các loại chất độc hóa học, cũng như công cuộc đòi công lý cho những nạn nhân nhiễm chất độc da cam/đi-ô-xin Việt Nam.

Bước vào công cuộc xây dựng, kiến thiết đất nước, BĐHH tiếp tục làm nhiệm vụ chiến đấu giữa thời bình, nhưng không kém phần gian khổ, ác liệt. Đó là cuộc chiến đấu với hậu quả của chiến tranh, sự tàn phá, độc hại, nguy hiểm của hàng trăm tấn vũ khí hóa học, chất độc CS, chất cháy của địch rải rác khắp các chiến trường; hồi sinh những vùng “đất chết”; ngăn chặn, khống chế mối nguy hại của chất độc hóa học đối với sức khỏe, hạnh phúc của nhân dân. Hàng chục năm qua, Binh chủng Hóa học đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tiến hành điều tra, thu gom, xử lý gần 253 tấn chất độc CS; hơn 200 tấn đạn dược chứa chất độc CS; hàng nghìn mét khối đất nhiễm chất độc CS, đi-ô-xin trên địa bàn các Quân khu 4, 5, 7, 9; điều tra, đánh giá, chủ trì xử lý và tham gia các dự án xử lý chất độc da cam/đi-ô-xin tại các sân bay mà đế quốc Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

BĐHH còn được giao nhiệm vụ tham gia xử lý, khắc phục sự cố hóa chất, ô nhiễm môi trường, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Từ năm 1999 đến nay, Binh chủng Hóa học đã tiêu hủy hơn 300 tấn thuốc bảo vệ thực vật, xử lý ô nhiễm do hủy hơn 40 triệu mét pháo tại Bình Đà (Hà Nội); hàng trăm tấn hóa chất độc hại do vỡ công-ten-nơ cảng Chùa Vẽ và cháy nổ tại Nhà máy Nhiệt điện số 2 (Hải Phòng), xử lý ô nhiễm a-xít hydrosulfua (H2S) tại mỏ dầu Bạch Hổ, sự cố tràn dầu tại Cần Thơ, khắc phục hậu quả của hàng trăm tấn gà và lợn chết dịch tại Hà Nội và Thanh Hóa...

Là lực lượng nòng cốt phòng, chống vũ khí hủy diệt lớn, Binh chủng Hóa học luôn chủ động làm tốt vai trò tham mưu cho Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ bảo đảm phòng hóa, các giải pháp phát triển tiềm lực phòng, chống vũ khí hủy diệt lớn của LLVT và nhân dân. Binh chủng phối hợp với cơ quan chức năng xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật và nội dung các công ước, điều ước quốc tế, khẳng định nước ta là thành viên có trách nhiệm trong các tổ chức quốc tế về phòng, chống vũ khí hủy diệt lớn. Binh chủng tham mưu quy hoạch, bố trí lại thế chiến lược, tập trung xây dựng lực lượng phòng hóa “tinh, gọn, mạnh”, có lực lượng thường trực, cơ cấu tổ chức và quân số hợp lý, có lực lượng dân quân, tự vệ, dự bị động viên hóa học hùng hậu, chất lượng tốt, động viên nhanh và hoạt động hiệu quả. Hiện nay, Binh chủng Hóa học đã được thành lập các đơn vị chống khủng bố, các trung tâm khắc phục sự cố hóa chất ở ba miền đất nước; trang bị vũ khí, khí tài đồng bộ, hiện đại; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội sẵn sàng xử trí các các tình huống đột xuất khi có lệnh.

Trong thời gian tới, Binh chủng Hóa học tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm quân sự của Đảng; chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng. BĐHH tích cực nghiên cứu đặc điểm của chiến trường Việt Nam, bám sát cánh đánh của các quân chủng, binh chủng, chủ động hiệp đồng, từng bước hoàn thiện phương thức hoạt động của BĐHH. Binh chủng chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ các cấp, bảo đảm huấn luyện, làm chủ khai thác trang bị, khí tài, dây chuyền sản xuất vật tư hóa học thế hệ mới, hiện đại. Toàn binh chủng phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng danh truyền thống “Phòng, chống tốt, chiến đấu giỏi” cả thời chiến và trong thời bình.

Thiếu tướng NGUYỄN THANH TÙNG (Tư lệnh Binh chủng Hóa học)