QĐND Online - Kỷ niệm 40 năm chiến dịch tiến công Quảng Trị (tháng 3-1972), các CCB Trung đoàn Pháo binh 38 (Đoàn Bông Lau) mới có dịp gặp nhau và ôn lại chuyện cũ. Ngồi trò chuyện với các CCB, nhóm phóng viên chúng tôi đã ghi lại được câu chuyện thú vị về sự đầu hàng của Trung tá Phạm Văn Đính, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 56 ngụy ở căn cứ 241.

Chiến dịch tiến công Quảng Trị bắt đầu từ cuối tháng 3 năm 1972, giai đoạn đầu lấy pháo binh là hỏa lực chủ yếu, có nhiệm vụ hiệp đồng chi viện cho khối binh chủng hợp thành tiêu diệt từng cứ điểm, cụm cứ điểm của địch tiến tới tiêu diệt và làm chủ hoàn toàn địa bàn tỉnh Quảng Trị. Sư đoàn 304 chủ lực phối hợp với Trung đoàn Pháo binh 38 nhận nhiệm vụ phối hợp tấn công và tiêu diệt quân ngụy trên hướng Tây (hướng chủ lực của chiến dịch ở các cứ điểm Mai Lộc, Đầu Mầu, Ái Tử).

Đại tá Nguyễn Quý Hải. Ảnh: Tuấn Tú

Ngày 2-4-1972, trời mây mù mãi đến gần trưa mới hửng nắng. Hỏa lực của ta vẫn tiếp tục tấn công mạnh vào tuyến phòng ngự vành đai của địch. Một chốt địch bị trúng đạn pháo, hàng chục tên chết nằm ở dọc đường. Ta tiếp tục tiến. Đến 13 giờ, ở đài quan sát Sao Mai, đài tiền tiêu của Trung đoàn pháo binh Bông Lau do đồng chí Trần Thông-Trung đoàn phó chỉ huy nhận được tín hiệu của lính thông tin ngụy nói chỉ huy của Trung đoàn 56 xin gặp chỉ huy cao nhất của Bông Lau. Chiến sĩ thông tin nhận được không dám báo cáo, sợ rằng mình quan hệ với địch vô nguyên tắc. Nhưng Trung đoàn 56 tiếp tục gọi nhiều lần xin gặp, đồng chí Thông điện về sở chỉ huy báo cáo Trung đoàn trưởng Trung đoàn 38 lúc đó là đồng chí Cao Sơn. Đồng chí Cao Sơn ngay lập tức họp hội ý, trao đổi với Chính ủy Trương Linh Huyên và sau khi báo cáo Sư trưởng 304, Đại tá Hoàng Đan, anh cầm máy nói chuyện trực tiếp với Phạm Văn Đính.  Đầu dây bên kia là giọng nói Thừa Thiên của Phạm Văn Đính "Tôi, Phạm Văn Đính, Trung tá, Trung đoàn trưởng trung đoàn 56 cùng toàn thể sĩ quan thuộc bộ chỉ huy Trung đoàn đã họp tại phòng làm việc của tôi, trên dưới bàn bạc quyết định không đề kháng nữa để ra với Quân giải phóng".

Trung đoàn trưởng Pháo binh Bông Lau, Cao Sơn nói: "Hoan nghênh các anh hạ súng đầu hàng tập thể. Pháo sẽ ngừng bắn... Sẽ có người tới dẫn đường cho các anh".

Khoảng 20 phút sau từ đài quan sát Sao Mai, đồng chí Trần Thông báo về đã thấy cờ trắng trên điểm cao 241 và các binh sĩ Trung đoàn 56 cầm cờ trắng đi ra phía Đầu Mầu theo quy định. Ngay lúc đó, trên bầu trời phía cao điểm 241 xuất hiện hai máy bay trực thăng. Đồng chí Hoàng Đan yêu cầu pháo binh bắn, nhưng lúc này binh sĩ địch đang trên đường ra nơi tiếp nhận đầu hàng, nếu bắn thì sẽ rất nguy hiểm cho tính mạng. Sở chỉ huy lệnh cho cao xạ bắn, nhưng cao xạ của cả pháo binh và bộ binh lúc này chưa tiếp cận được căn cứ 241. Lợi dụng tình huống khó xử đó hai chiếc trực thăng đã tiếp cận đội hàng quân để giải cứu hai cố vấn Mỹ.

Khẩu pháo vua chiến trường đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam. Ảnh: Tuấn Tú

Trung đoàn trưởng Cao Sơn lệnh cho Trung úy Giáp, cán bộ quân lực của Trung đoàn, cùng Trung úy Đạo, chỉ huy Đại đội 8, khẩu đội trưởng Tô Văn Thành và các chiến sĩ khẩu đội 4 đi trên chiếc xe ATC 55 do đồng chí Lương Minh Nghĩa lái tới tiếp nhận sự phản chiến đầu hàng của Trung đoàn 56. Gần tới nơi xe bị trúng mìn, mấy chiến sĩ bị thương. Đồng chí Đạo và mọi người tiếp tục đi bộ tới gặp Phạm Văn Đính. Trung úy Giáp một mặt cử người đưa Trung tá Phạm Văn Đính và Trung tá Vĩnh Phong về tuyến sau một mặt cùng với Trung sĩ Hẩu lái xe của Trung đoàn 56 thu chuyển khí tài của địch ra khỏi căn cứ đem đi cất giấu.

Vậy là trước nguy cơ bị tiêu diệt, toàn bộ Trung đoàn 56 trong căn cứ và các trận địa hỏa lực trực thuộc do Trung tá Phạm Văn Đính chỉ huy chấp nhận đầu hàng. Ta thu được một khẩu pháo vua chiến trường, một pháo 155mm. Tiếp tục sẵn sàng cho đợt 3 của chiến dịch…

Bích Trang

* Ghi theo lời kể của Đại tá Nguyễn Quý Hải, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Pháo binh 38 (Đoàn Bông Lau)