Quá trình chỉ đạo hoạt động KHXH&NVQS của TCCT trong hơn 7 thập kỷ qua đã đạt nhiều thành tựu to lớn, có những đóng góp quan trọng phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng (QUTƯ, BQP), góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị; đồng thời, đúc rút được nhiều kinh nghiệm quý.

Trước hết, TCCT luôn bám sát thực tiễn quân sự, quốc phòng của đất nước, quân đội, thực hiện nội dung, hình thức, phương pháp chỉ đạo hoạt động KHXH&NVQS phù hợp, hiệu quả.

Cơ quan phụ trách công tác huấn luyện, nghiên cứu khoa học quân sự của Quân đội ta trong những năm đầu thành lập là Quân huấn Cục (nay là Cục Quân huấn, Bộ Tổng Tham mưu) và Chính trị Cục (tiền thân của TCCT). Tháng 1-1947, Chính trị cục ban hành “Hướng dẫn nội dung, kế hoạch hoạt động CTĐ, CTCT trong quân đội”, đề cập đến việc nghiên cứu lý luận chính trị cho bộ đội, đồng thời chỉ đạo: “Dùng câu lạc bộ, thư viện làm chỗ nghiên cứu và giảng giải sách báo”… “Mở các lớp huấn luyện chính trị”, “Viết loại sách bỏ túi”. Đây là sự chỉ đạo cơ bản đầu tiên của TCCT về hoạt động KHXH&NVQS phục vụ cuộc kháng chiến chống xâm lược. Sau này, TCCT chỉ đạo đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu lý thuyết, song vẫn không xa rời nghiên cứu thực tiễn, mà gắn nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu tổng kết thực tiễn, lấy tổng kết thực tiễn soi rọi, bổ sung, phát triển lý luận, làm phong phú lý luận của KHXH&NVQS Việt Nam.

leftcenterrightdel
Chiến sĩ Bộ tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tham quan, nghiên cứu tài liệu về học tập và làm theo Bác. Ảnh: HỒNG SÁNG.

Trong thời kỳ đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, TCCT kịp thời có những chỉ đạo cụ thể đối với các cơ quan, đơn vị trong toàn quân, nhất là các học viện, viện, trường sĩ quan, trung tâm… xây dựng, phát triển lực lượng, củng cố tổ chức, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu KHXH&NVQS. Đặc biệt, TCCT đã chỉ đạo, xác định rõ mục đích, yêu cầu và phương hướng hoạt động nghiên cứu KHXH&NVQS là phải lấy hệ thống các luận điểm, nguyên lý của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam làm luận điểm gốc để nghiên cứu, xem xét và giải quyết các vấn đề xã hội và NVQS trong thực tiễn. Mục đích, kết quả nghiên cứu khoa học phải cung cấp cơ sở khoa học phục vụ đắc lực cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, quân đội về xây dựng LLVT nhân dân, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, nhất là xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về chính trị; đấu tranh tư tưởng lý luận, bảo vệ cương lĩnh, đường lối, quan điểm của Đảng; bảo vệ phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị và giảng viên KHXH&NVQS.

Một thành công nổi bật là TCCT đã chỉ đạo, phát huy vai trò của KHXH&NVQS thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng. Trong thời kỳ kháng chiến chống xâm lược, dưới sự lãnh đạo của Đảng, TCCT đã có những chỉ đạo cụ thể nhằm phát huy vai trò, tạo điều kiện để KHXH&NVQS thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, phát huy tốt vai trò trong việc góp phần cung cấp những luận cứ khoa học giúp Đảng hoạch định đường lối quân sự, đường lối chiến tranh nhân dân, kháng chiến chống xâm lược, xây dựng QĐND, đặc biệt là xây dựng quân đội về chính trị.

 Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN, đất nước đổi mới, hội nhập quốc tế, chức năng và nhiệm vụ của KHXH&NVQS được xác định đầy đủ, rõ ràng hơn. Đó là nghiên cứu cung cấp luận cứ khoa học phục vụ Bộ Chính trị, Ban Bí thư, QUTƯ, BQP, TCCT lãnh đạo, chỉ đạo công cuộc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng LLVT nhân dân, xây dựng QĐND “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng; góp phần bổ sung, phát triển đường lối quân sự; xây dựng và phát triển nền khoa học quân sự, khoa học xã hội Việt Nam. Đặc biệt, sau khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, TCCT đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên trì tham mưu, chỉ đạo xây dựng chương trình giảng dạy các môn học về KHXH&NV trong các học viện, nhà trường quân đội, góp phần trang bị kiến thức, giữ vững định hướng tư tưởng, bản lĩnh chính trị của cán bộ, chiến sĩ toàn quân. Tiếp sau đó, có nhiều công trình nghiên cứu có giá trị khoa học cao, có tầm ảnh hưởng lớn; trong đó, tập trung nâng cao chất lượng nghiên cứu lý luận và thực tiễn của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng QĐND Việt Nam về chính trị; những vấn đề về CTĐ, CTCT… đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới.

TCCT luôn quan tâm chỉ đạo phát triển toàn diện, từng bước vững chắc KHXH&NVQS đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát triển khoa học, xây dựng quân đội, nhất là xây dựng quân đội về chính trị. Trước đòi hỏi ngày càng cao về phát triển của KHXH&NVQS, ngày 27-10-1998, Bộ trưởng BQP ra Quyết định số 1455/QĐ-BQP, thành lập Viện KHXH&NVQS BQP, đánh dấu bước phát triển cao cả về chất và lượng, cả về tổ chức và lực lượng nghiên cứu, cả về cơ sở vật chất và nội dung nghiên cứu của KHXH&NVQS Việt Nam.

Hơn 7 thập kỷ qua, nhất là trong thời kỳ đổi mới, TCCT luôn coi trọng giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng; phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ KHXH&NVQS đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Theo đó, KHXH&NVQS phải luôn bám sát quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc qua các thời kỳ để xác định nội dung nghiên cứu, thống nhất và phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước. Trong những năm qua, trên mặt trận tư tưởng lý luận, các nhà khoa học thuộc lĩnh vực KHXH&NVQS luôn tiên phong, tích cực tham gia đấu tranh vạch trần, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, kết hợp bạo loạn lật đổ, âm mưu “phi chính trị hóa" quân đội của các thế lực thù địch, bảo vệ và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước, củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong QĐND Việt Nam.

Trung tướng PHÙNG KHẮC ĐĂNG, Nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị