Cách đây 50 năm, trước yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu của Quân đội ta và chấp hành Nghị quyết của Quân uỷ Trung ương, tháng 5-1966, Quân chủng Phòng không - Không quân kiện toàn tổ chức, phát triển lực lượng cho cuộc chiến đấu mới. Ngày 19-5-1966 tại sân bay Bạch Mai - Hà Nội, Trung đoàn Cao xạ 241 mang phiên hiệu “Đoàn Xung kích”-nay là Lữ đoàn Phòng không 241 thuộc Quân đoàn 1 được thành lập.
Quang cảnh buổi lễ kỷ niệm.
Sau 2 tháng thành lập, ngày 19-7-1966 cán bộ, chiến sĩ đơn vị đã bắn cháy một chiếc máy bay F105 tại Đông Anh - Hà Nội, mở ra trang sử đánh thắng trận đầu của Đoàn Xung kích. Tháng 5-1967 Đảng uỷ, Chỉ huy Trung đoàn phát động đợt thi đua đột kích chào mừng 1 năm ngày thành lập Trung đoàn và mừng sinh nhật Bác Hồ. Đại đội 1 pháo 57mm do Đại đội trưởng Nguyễn Văn Tân chỉ huy, đã bắn rơi chiếc máy bay A3J trên phố Lê Trực (Hà Nội). Chỉ sau hơn 1 năm thành lập, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Trung ương Đảng, bảo vệ Bác Hồ, bắn rơi 19 máy bay Mỹ.
Trong chiến dịch Khe Sanh năm 1968, Trung đoàn đã chiến đấu 1.421 trận, bắn rơi 32 máy bay địch, hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu hiệp đồng quân binh chủng và bảo vệ tuyến giao thông vận tải chiến lược 559. Tháng 2-1971, Trung tham gia chiến dịch Đường 9 Nam Lào. Các đơn vị của Trung đoàn tích cực nghiên cứu thủ đoạn của không quân địch để tìm ra cách đánh phù hợp. Tại Bản Đông, Đại đội 52 của Tiểu đoàn 24 đã mưu trí sáng tạo, nổ súng kịp thời, bắn rơi tại chỗ 5 chiếc trực thăng. Qua hơn 52 ngày đêm “Luồn sâu, lót sẵn, trụ vững, chốt kiên cường” Trung đoàn đã bắn rơi 72 chiếc máy bay với 10 kiểu loại khác nhau, vượt chỉ tiêu đề ra 32 chiếc, đánh dấu bước trưởng thành lớn mạnh vượt bậc của Trung đoàn. Đầu năm 1972, Trung đoàn được lệnh tham gia chiến dịch Trị Thiên, đánh 1.008 trận, bắn rơi 186 máy bay gồm 12 kiểu loại khác nhau, góp phần cùng Mặt trận B5 giải phóng hoàn toàn tỉnh Quảng Trị.
Sau chiến thắng Buôn Mê Thuật, Trung đoàn được lệnh hành quân thần tốc từ miền Bắc vào tham gia trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất Tổ quốc.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, Tiểu đoàn 24, Tiểu đoàn 39, Đại đội 8 và tập thể Trung đoàn 241 được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân”.
Để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, ngày 26-10-1975, Trung đoàn được Bộ Tổng Tham mưu quyết định phát triển thành Lữ đoàn phòng không 241. Ngày 1-4-1976 Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân chính thức bàn giao lữ đoàn về đội hình Quân đoàn 1. Từ đây Lữ đoàn trở thành lực lượng nòng cốt trong tác chiến Phòng không của Quân đoàn 1.
Là đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ, Đảng ủy, chỉ huy Lữ đoàn 241 luôn quán triệt sâu sắc nhiệm vụ, chấp hành nghiêm mệnh lệnh của trên, thường xuyên bổ sung hoàn chỉnh và tổ chức luyện tập các phương án chiến đấu sát với yêu cầu nhiệm vụ. Đặc biệt những năm gần đây tham gia các cuộc diễn tập, phối hợp hiệp đồng quân binh chủng tại trường bắn TB1, diễn tập PK14…, Lữ đoàn 241 đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, tham gia các cuộc hội thi, hội thao do Quân đoàn 1 và Bộ tổ chức đều đạt thành tích cao. Đảng ủy, chỉ huy đơn vị thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương nơi đóng quân và làm nhiệm vụ, tham gia giúp nhân dân phát triển kinh tế xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thực hiện có hiệu quả phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”…góp phần xây dựng địa bàn an toàn, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Tin, ảnh: DUY HỒNG