Trong tháng 5-2018, Ban Công binh, Bộ CHQS tỉnh Bến Tre tổ chức thu gom thành công 5 quả bom (trọng lượng từ 250kg trở lên) ở huyện Châu Thành và Bình Đại. Khó khăn của đợt thu gom này, theo Trung tá Nguyễn Minh Trí, Trưởng ban Công binh, là các quả bom đều vùi sâu trong sình lầy ở địa bàn vùng sâu và ven biển, điều kiện đi lại khó khăn. “Tại xã Thới Thuận của huyện Bình Đại, một quả bom phát lộ trong quá trình người dân đào ao nuôi tôm. Ngay khi nhận được tin báo, chúng tôi tiến hành các bước khảo sát, cảnh báo người dân và tổ chức thu gom kịp thời. Quả bom nằm ở bãi bồi ven biển, chúng tôi phải dùng dụng cụ thô sơ đưa lên thuyền và đẩy vào bờ, sau đó khuân vác, vận chuyển đến nơi có đường giao thông. Mặc dù xác định nhiệm vụ rất vất vả nhưng tổ thu gom đều quyết tâm hoàn thành gấp rút, giúp người dân an tâm, triển khai sản xuất kịp thời vụ”, Trung tá Nguyễn Minh Trí kể.

Theo thời gian, bom, mìn, vật nổ chịu sự tác động lớn của môi trường, mức độ độc hại và nguy cơ mất an toàn luôn ở mức cao nhất.

Nói về những khó khăn, vất vả trong công tác khắc phục ô nhiễm bom, mìn, Thiếu tá Nguyễn Thế Nghiêm, Trưởng ban Công binh, Bộ CHQS tỉnh Sóc Trăng vẫn nhớ như in trường hợp thu gom quả bom nặng hơn 370kg ở xã Hồ Đắc Kiện (Châu Thành, Sóc Trăng). Không có đường bộ, tổ thu gom mượn xuồng của dân mới tiếp cận được nơi phát hiện bom. Đến nơi thì gặp lúc triều cường, quả bom lại nằm sâu dưới đáy ao lớn. Để kịp tiến độ, tổ công tác chia nhau đi vận động người dân hỗ trợ bơm nước, vét bùn. Sau hai ngày làm việc liên tục, quả bom mới được đưa lên bờ an toàn. “Trường hợp này chúng tôi không thể trì hoãn, kéo dài việc thu gom, vì trước đó, người dân cho hay có đối tượng xấu đến tìm cách lấy, rất dễ gây nguy hiểm”, Thiếu tá Nguyễn Thế Nghiêm nói.

Với tinh thần trách nhiệm cao và sự nỗ lực vượt qua khó khăn, từ năm 2013 đến tháng 5-2018, các cơ quan, đơn vị, lực lượng công binh thuộc Quân khu 9 đã tổ chức thu gom, xử lý hủy nổ hơn 193,4 tấn bom, mìn, vật nổ, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Theo Phòng Công binh (Bộ Tham mưu Quân khu 9), số lượng bom, mìn, vật nổ được phát hiện, thu gom nhiều tập trung ở các tỉnh: Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp.

Bom, mìn trong lòng đất được thu gom, tập kết đến nơi an toàn.

Theo kết quả khảo sát của cơ quan chức năng Quân khu 9, các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL đều bị ảnh hưởng bởi bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh. Con số thống kê cho thấy, có gần 30% diện tích ĐBSCL bị ô nhiễm bom, mìn, vật nổ. Các tỉnh có diện tích bị ô nhiễm bom, mìn lớn là: Cà Mau (419.330ha), Sóc Trăng (199.418ha), An Giang (139.412ha), Kiên Giang (105.575ha), Bến Tre (84.778ha), Đồng tháp (76.517ha), Trà Vinh (71.945ha)…

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác khắc phục ô nhiễm bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh trên địa bàn, bảo đảm an toàn cho nhân dân, vừa qua Trung tướng Nguyễn Hoàng Thủy, Tư lệnh Quân khu 9 đã có chỉ thị phân công nhiệm vụ, quy định trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan, đơn vị. Theo đó, các cơ quan, đơn vị, lực lượng công binh thuộc Quân khu 9 đều xác định đây là nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách, thường xuyên, vừa mang tính lâu dài nên chủ động khảo sát địa hình, xây dựng kế hoạch, thống nhất biện pháp, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trong tổ chức thực hiện. Đại tá Đậu Đức Phượng, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn Công binh 25 (Quân khu 9), cho biết: "Theo thời gian, bom, mìn, vật nổ chịu sự tác động lớn của môi trường; tính chất lý, hóa cũng thay đổi, mức độ độc hại, nguy cơ mất an toàn luôn ở mức cao. Trước tình hình đó, theo định kỳ hai năm, lữ đoàn đều tham mưu cho Bộ tư lệnh Quân khu 9 phối hợp với các nhà trường, viện nghiên cứu trong quân đội tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ, nghiệp vụ, bản lĩnh cho cán bộ, chiến sĩ".

Xuất phát từ thực tiễn công tác, Trung tá Phạm Vũ Long, Trưởng ban Công binh, Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp cho rằng, để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác, lực lượng công binh ở địa phương hiện đang rất cần có sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền trong đầu tư mua sắm trang thiết bị hiện đại. Thiếu tá Nguyễn Thế Nghiêm, Trưởng ban Công binh, Bộ CHQS tỉnh Sóc Trăng dẫn chứng: "Có trường hợp, qua xác nhận của người dân, chúng tôi biết rõ khu vực có bom, mìn, vật nổ nhưng xác định vị trí chính xác để thu gom thì rất khó do vật thể nằm quá sâu trong lòng đất mà thiết bị hiện có không thể phát hiện được".

Đội thu gom, xử lý của Lữ đoàn Công binh 25, Quân khu 9 chuẩn bị hủy nổ bom, mìn, vật nổ sau chiến tranh.

Theo lãnh đạo Phòng Công binh (Bộ Tham mưu Quân khu 9), một trở ngại nữa đối với công tác khắc phục ô nhiễm bom, mìn là hiện nay chi phí cho công tác này khá cao, trong nhiều trường hợp Bộ tư lệnh Quân khu 9 phải trích từ quỹ vốn và nhiên liệu dự phòng để bảo đảm vì chưa có cơ chế thanh, quyết toán; phần lớn các địa phương ở ĐBSCL cũng chưa quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống cất trữ bom, mìn, vật nổ được thu gom theo quy chuẩn trước khi xử lý hủy nổ.

HỒNG ĐĂNG