Kế hoạch chiến dịch tiến công mang tên “Lam Sơn 719” của địch được giữ rất bí mật và được địch tiến hành nghi binh ráo riết bằng nhiều thủ đoạn, nhằm đánh lạc hướng chuẩn bị của ta... Địch vẫn phải chuẩn bị đối phó với cuộc tiến công có thể của ta vào Quảng Trị cùng lúc với việc chuẩn bị chiến dịch tiến công của chúng, làm cho việc phán đoán ý đồ tiến công của địch rất phức tạp. Mặt khác, do tính chất cực kỳ quan trọng chiến dịch tiến công của địch, cũng như ý nghĩa chiến lược chiến dịch phản công của ta, nên việc nắm vững tình hình địch, phán đoán đúng ý định của địch là vấn đề có ý nghĩa quyết định thắng lợi của chiến dịch. Vì thế, việc phán đoán hướng tiến công của địch trở thành nhiệm vụ cấp thiết của ta.

leftcenterrightdel
Bộ chỉ huy Chiến dịch Đường 9-Nam Lào phổ biến nhiệm vụ tác chiến cho các đơn vị. Ảnh tư liệu

Về chiến lược, căn cứ quy luật hoạt động của địch và do công tác tình báo chiến lược, ta đã sớm dự đoán đúng chiến dịch tiến công của địch ra Đường 9-Nam Lào. Dự đoán đó dựa trên quy luật hoạt động của địch trong giai đoạn này là chúng tập trung đánh phá tuyến vận chuyển chiến lược và hậu cần chiến lược của ta để làm suy yếu ta. Chiến lược cũng phát hiện những mâu thuẫn và khó khăn của địch, muốn giành bất ngờ nhưng phải chuẩn bị dư luận, vì đánh qua nước Lào trung lập; muốn đánh nhanh, giải quyết nhanh nhưng khả năng có hạn. Từ những kết luận rất quan trọng đó về địch, ta đã chỉ đạo sớm triển khai mọi công tác chuẩn bị, sẵn sàng đánh địch ở Đường 9-Nam Lào; đồng thời chuẩn bị đánh địch tiến công ra phía nam Quân khu 4.

Về chiến dịch, trên cơ sở kết luận về địch của cấp chiến lược, Bộ tư lệnh chiến dịch phân tích một cách khoa học về đặc điểm, khả năng hành động, thủ đoạn tiến công của địch, cũng như xác định khá chính xác những điểm mạnh, điểm yếu của chúng. Từ đó dự kiến phương án tác chiến cụ thể và tính toán các biện pháp chuẩn bị chiến dịch từng bước đạt kết quả tốt.

Về ý định của địch, ta phát hiện rõ sai lầm của chúng khi đánh giá khả năng của chủ lực ta và ta đã lợi dụng triệt để sai lầm đó của địch. Từ sau Tết Mậu Thân 1968 đến cuối năm 1970, địch tạm thời đạt được một số kết quả trong “bình định” nông thôn, hạn chế được sức tấn công của chủ lực ta, nên địch chủ quan cho rằng sức tấn công của bộ đội ta ở miền Nam đã suy yếu, còn lực lượng ở miền Bắc chưa chắc đã dám tập trung đánh trả lại chúng và nếu có thì chủ lực miền Bắc cũng phải sau 15 ngày mới kịp cơ động vào đến Đường 9. Chúng lại đánh giá rất thấp sức chiến đấu của lực lượng tại chỗ Đoàn 559 và cũng không đánh giá đúng tác dụng các phương tiện kỹ thuật của ta như xe tăng, pháo binh, đặc biệt là phòng không.

Từ đó, trong kế hoạch chiến dịch, địch đề ra phương án hành động chỉ trên cơ sở đánh giá cao khả năng lực lượng tổng dự bị của chúng, sự chi viện về hỏa lực của quân Mỹ, cũng như sự phối hợp của quân ngụy Lào, quân Thái Lan để tiến công. Địch đã huy động vào chiến dịch lực lượng khổng lồ về bộ binh, thiết giáp, máy bay với tham vọng rất chủ quan là nhanh chóng đánh chiếm các mục tiêu chiến dịch trong thời gian ngắn. Chúng hy vọng, với sức mạnh áp đảo đó, sẽ nhanh chóng đè bẹp lực lượng tại chỗ của ta, hoàn thành mục đích chiến dịch trước khi chủ lực ta kịp đến khu giao chiến.

Khai thác sai lầm của địch, ta tập trung lực lượng chủ lực cơ động đủ sức giáng đòn bất ngờ vào quân địch ngoài dự kiến của chúng, bằng cách cơ động bí mật các binh đoàn chiến dịch đến Đường 9, kịp thời đánh những trận tiêu diệt tương đối lớn, khiến địch sau mấy trận đã bị động, đối phó lúng túng, quyết tâm của chúng sớm dao động.

Ta đã đánh giá đúng thủ đoạn nghi binh của địch, phán đoán đúng hướng tấn công của chúng và tích cực chuẩn bị khá chu đáo cho chiến dịch. Nhằm đánh lạc hướng tiến công, tạo yếu tố bất ngờ với ta, từ tháng 10-1970, Mỹ-ngụy tiến hành có hệ thống đòn nghi binh chiến lược-chiến dịch; nhiều tin tức được loan đi từ Washington cũng như từ Sài Gòn về một cuộc tiến công ra bắc vĩ tuyến 17. Ngày 29-5-1970, quân Mỹ tổ chức hành quân ra Quảng Trị, cùng lúc quân ngụy được tiếp tục điều đến khu vực tập kết ở Đông Hà-Ái Tử và tiến hành những hoạt động nghi binh khác nhằm làm cho ta tin rằng chúng sẽ đưa quân vượt giới tuyến tạm thời...

Trước những hoạt động đánh lừa đó của địch, ta rất tỉnh táo, theo dõi sát sao các hành động của chúng; đồng thời vẫn tiến hành khẩn trương các mặt chuẩn bị chiến dịch phản công trên hướng chính như đã dự kiến; vẫn đề phòng cuộc tiến công của địch ra miền Bắc; song chủ yếu tập trung nỗ lực chuẩn bị đánh bại chiến dịch tiến công của địch về hướng Đường 9.

Như vậy, việc phán đoán đúng hướng tiến công của địch, chủ động triển khai sớm, chu đáo và toàn diện công tác chuẩn bị, là điều kiện cơ bản để ta giành thắng lợi to lớn trong chiến dịch phản công Đường 9-Nam Lào.

Đại tá, TS NGUYỄN THÀNH HỮU