QĐND Online - Theo các thông tin được Viện nghiên cứu hoà bình thế giới Stockholm (SIPRI) công bố, trong 10 năm qua, chiếm lĩnh thị phần cung cấp chiến đấu cơ thế giới là Mỹ (vị trí đứng đầu) và Nga (thứ 2). Đánh giá nói trên của SIPRI được căn cứ theo trị giá các hợp đồng chuyển giao chiến đấu cơ trên thế giới trong giai đoạn 2000-2009.

Cũng theo SIPRI, trên thế giới hiện ghi nhận được có 11 quốc gia đủ khả năng chế tạo máy bay chiến đấu là Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Nhật Bản, Nga, Thụy Điển, Mỹ và tổ hợp chế tạo hàng không Eurofighter (Đức, Italia, Tây Ban Nha, Anh). Tuy nhiên, đóng vai trò quan trọng nhất ở phân khúc thị trường này chính là Nga và Mỹ.

Hình minh họa. Nguồn: f-16.net

Cụ thể, trong giai đoạn 2000-2004, Mỹ đã xuất khẩu 215 chiến đấu cơ mới và 71 máy bay quân sự đã qua sử dụng rút ra từ biên chế lực lượng không quân (chiến tới 30% tổng giá trị xuất khẩu chiến đấu cơ toàn cầu). Con số này trong giai đoạn 2005-2009 là 331 và 10 (34%  thị trường toàn cầu).

Trong khi đó, giai đoạn 2000-2004, Nga xuất khẩu được 287 chiến đấu cơ mới và 44 máy bay đã qua sử dụng (chiếm 35%  phân khúc thị trường) và giai đoạn 2005-2009 là 215 và 4 (chiếm 22%).

Đứng vị trí thứ 3 là Pháp với 34 chiến đấu cơ mới và 24 máy bay đã qua sử dụng trong giai đoạn 2000-2004 (6%) và trong giai đoạn 2005-2009 là 63 và 13 (8%). Tiếp đó là Trung Quốc – quốc gia đã xuất khẩu được 76 chiến đấu cơ mới (8%) trong giai đoạn 2000-2004 và 41 chiến đấu cơ mới ở giai đoạn 2005-2009 (4%). Trong 10 năm qua, không ghi nhận có hợp đồng xuất khẩu máy bay đã qua sử dụng nào từ Trung Quốc.

SIPRI nhận định, giai đoạn 2000-2009 đánh dấu sự vươn lên mạnh mẽ của Ukraine ở thị phần cung cấp chiến đấu cơ đã qua sử dụng. Trong giai đoạn 2000-2004, Ukraine đã xuất khẩu 30 máy bay (3%), nhưng tới giai đoạn 2005-2009, con số này đã lên tới 68 máy bay (7%).

Báo cáo của SIPRI cũng chỉ ra rằng, số lượng chiến đấu cơ được Mỹ xuất khẩu ra thị trường thế giới cũng tương đương với con số máy bay mà lực lượng không quân nước này được chuyển giao. Cụ thể, trong giai đoạn 2005-2009, Mỹ xuất khẩu được 331 chiến đấu cơ mới (F-16C, F/A-18E, F-15E), thì không quân Mỹ cũng được tiếp nhận số lượng máy bay mới tương tự (F/A-18E, F-22). Trong khi đó, ở giai đoạn này Nga xuất khẩu được 215 máy bay mới (Su-25, Su-27, Su-30, Mig-29). Tuy nhiên, không quân Nga chỉ được tiếp nhận số lượng máy bay mới tương đương khoảng 10% số lượng chiến đấu cơ được xuất khẩu.

Theo tính toán của SIPRI, cán cân xuất khẩu và sản xuất chiến đấu cơ nội địa của Mỹ hiện sẽ vẫn ổn định, nhưng đối với Nga, cán cân này có thể sẽ tăng nhẹ.

Tuấn Sơn (theo Arms-tass)