Nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu thông qua tinh giản lực lượng

Trong những năm gần đây, do ngân sách quốc phòng của Anh liên tục bị cắt giảm và nhiều nguyên nhân khác, Quân đội Anh đang ngày một co hẹp về quy mô lực lượng. Nếu như năm 2010, quy mô của Lục quân Anh khoảng 113.000 người, thì tới thời điểm hiện tại con số này chỉ còn 79.000 người. Cùng với đó, phần lớn trang bị quân sự cũng đang dần xuống cấp theo thời gian sử dụng do không được nâng cấp.

Năm 2015, Bộ Quốc phòng Anh đã công bố chương trình hiện đại hóa quân đội kéo dài trong 10 năm. Tới năm 2020, chương trình này đã được tinh chỉnh để đạt các mục tiêu chiến lược vào năm 2025.

leftcenterrightdel
Xe tăng  Challenger 2 đang đứng trước nguy cơ bị loại biên trong chương trình hiện đại hóa của Quân đội Anh.

Theo đó, Quân đội Anh duy trì mức quân số ở mốc 82.000 và lực lượng dự bị là 35.000. Các đơn vị thiết giáp hạng nặng được chuyển thành lữ đoàn hỗn hợp, tác chiến binh chủng hợp thành. Điều này dẫn tới việc thay đổi cơ cấu và trang bị của nhiều đơn vị quân đội.

Toàn bộ xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 2, gồm 230 xe, sẽ được tinh giản khoảng 2/3 để dồn nguồn lực duy trì và nâng cấp. Thậm chí, mới đây, Bộ Quốc phòng Anh đã tính tới phương án loại bỏ hoàn toàn xe tăng Challenger 2 để thay thế bằng các dòng phương tiện thiết giáp cơ động Ajax. Kết hợp với các đơn vị thiết giáp Warrior, các biến thể của xe bọc thép CVR (T), xe chiến đấu bộ binh Ajax có đóng góp lớn và việc xây dựng các khung lữ đoàn chiến đấu hỗn hợp thường trực trong tương lai.

Tuy nhiên, hướng chuyển đổi và nâng cấp này cần thêm thời gian để đánh giá, khi loại bỏ xe tăng sẽ tạo áp lực rất lớn cho lực lượng tác chiến trên bộ về hỏa lực cộng đồng và diệt tăng trên chiến trường.

Hải quân đang đi đúng hướng

Theo đánh giá của Tạp chí quân sự Defense Talk, quá trình nâng cấp của Hải quân Anh đang diễn ra rất thuận lợi. Tính tới năm 2020, Hải quân Anh đã có lực lượng tàu mặt nước, tàu ngầm chiến lược tương đối hiện đại và đa năng. Cùng với đó, hàng loạt chương trình đóng mới tham vọng sẽ cung cấp cho Hải quân Anh nhiều lớp chiến hạm hạng nặng như tàu khu trục và tàu sân bay mới trong tương lai gần.

leftcenterrightdel
Với các dòng tàu ngầm hạt nhân đa năng mới, Hải quân Anh vẫn duy trì được khả năng răn đe hạt nhân. 

leftcenterrightdel
Một trong những khinh hạm Type 23 cuối cùng nằm trong trang bị Hải quân Anh. 

leftcenterrightdel
Hình ảnh đồ họa về khinh hạm Type 26 mới. 

Vấn đề tồn tại chính hiện này chính là tốc độ đóng mới và thay thế các chiến hạm cũ có thể diễn ra không ăn khớp. Trong vài năm tới, Hải quân Anh sẽ phải dừng hoạt động của các khinh hạm Type 23 trang bị từ đầu những năm 1990. Dự kiến, thay thế khinh hạm Type 23 là các chiến hạm hiện đại Type 26 (8 chiếc) và Type 31 (5 chiếc). Giá thành của các chiến hạm mới này khá đắt đỏ với mức chi phí 1 tỷ Bảng cho chiến hạm Type 26 và 250 triệu Bảng cho Type 31. Như vậy để hoàn thành việc thay thế các chiến hạm Type 23 cũ, Hải quân Anh cần tới 9,25 tỷ Bảng và chỉ hoàn thành quá trình đóng mới trong cuối thập kỷ này.

Hồi tháng 8-2020, do không cân đối được nguồn tài chính, Quân đội Anh đang phải tính tới phương án kéo dài thời gian phục vụ của các chiến hạm Type 23 để dành nguồn lực cho các chương trình hiện đại hóa khác quan trọng hơn. Điều này sẽ dẫn tới việc năng lực tác chiến của Hải quân Anh sẽ giảm đáng kể khi không có được các lớp tàu mặt nước đa năng hiện đại.

Một trong những mối nguy cơ lớn đối với Anh hiện nay chính là sự khả năng bảo vệ lãnh hải khỏi các mối nguy cơ dưới nước từ tàu ngầm của đối phương. Nguy cơ này chỉ có thể được giải quyết bằng các lớp tàu mặt nước trang bị các công nghệ thủy âm và săn ngầm hiện đại.

Không quân đang cần thêm máy bay mới

Không quân Anh đang đối mặt với các thách thức nghiêm trọng khi các đơn vị máy bay chiến đấu chủ lực Typhoon đang dần tới giai đoạn cuối vòng đời phục vụ. Để thay thế cho các máy bay Typhoon cũ là dòng máy bay chiến đấu thế hệ 5 hiện đại F-35 Lightning II. Tuy nhiên, do hạn hẹp về tài chính, việc trang bị máy bay F-35 cho cả Không quân và Hải quân đều diễn ra rất nhỏ giọt và khó có thể đáp ứng được yêu cầu sẵn sàng chiến đấu cao.

leftcenterrightdel
Các đơn vị máy bay chiến đấu EF-2000 Typhoon của Không quân Anh đang đi dần tới cuối vòng đời sử dụng. 

leftcenterrightdel
Tiến độ trang bị máy bay F-35 của Anh chưa đạt tiến độ do thiếu nguồn tài chính. 

Không quân Anh dự định sẽ duy trì hoạt động của các phi đội máy bay Typhoon tới năm 2040 với quy mô khoảng 160 máy bay chia thành 7 không đoàn. Tuy nhiên, nhiều nguồn tin quân sự đánh giá, khả năng sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị Typhoon của Không quân Anh ở hiện tại không thực sự tốt với khoảng 2/3 máy bay có khả năng hoạt động.

Hoàn cảnh tương tự cũng xảy ra với các đơn vị máy bay tuần thám hải quân. Không quân Anh mới khôi phục hoạt động tuần tra hải quân một cách đáng kể từ khi tiếp nhận 2 máy bay P-8A Poseidon MRA1 từ Mỹ vào tháng 8-2020. Tuy nhiên, để đáp ứng khả năng bảo vệ chủ quyền lãnh hải từ trên không, Không quân Anh sẽ còn cần nhiều thời gian và tài chính.

Nâng cấp quân đội kiểu “thắt lưng, buộc bụng”

Thách thức chủ yếu của Quân đội Anh trong những năm gần đây chính là việc cắt giảm chi tiêu quốc phòng. Nếu năm 2010, chi tiêu quốc phòng của Anh là 45 tỷ Bảng, thì tới năm 2020, con số này chỉ còn 39 tỷ Bảng.

Trong điều kiện cắt giảm ngân sách, Quân đội Anh vẫn phải duy trì số lượng nhân sự, hoạt động diễn tập và trang bị quân sự tương đương. Điều này đã giúp giải thích cho việc tại sao các chương trình nâng cấp trang bị của Quân đội Anh diễn ra rất chậm chạp vì thiếu nguồn tài chính cần thiết.

Từ thực tiễn trên, Bộ Quốc phòng Anh đã phải tính tới phương án tập trung nguồn lực cho các quân binh chủng thế mạnh đi kèm với việc tinh giản lực lượng. Kết quả của quá trình này là tạo ra quân đội tinh gọn hơn, nhưng có trang bị và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao hơn.

Kết quả của quá trình chuyển đổi trên sẽ còn mất nhiều năm nữa mới được chứng minh, nhưng giới chức quân sự kỳ vọng bộ mặt mới của lực lượng vũ trang đảo quốc sương mù sẽ đáp ứng các yêu cầu về trang bị hiện đại, khả năng tích hợp và tinh gọn...

TUẤN SƠN (tổng hợp)